Monopoly

Qatt lgħabt xi logħba monopoly? Forsi iva u forsi le. Hi x’inhi t-tweġiba naħseb taf fiex tikkonsisti din il-logħba, u jekk ma tafx nipprova nfissirielek fi ftit kliem. L-iskop tal-logħba hija li tixtri, tbiegħ,tissellef, tinnegozja propjetà, bini u entitajiet bl-iskop li ssir l-aktar wieħed għani minn fost dawk kollha li jkunu qegħdin jilgħabu miegħek. Attent għax f’ dil-logħba tista’ tmur il-ħabs ukoll! Insomma ma hemmx għalfejn ngħidilkom min jirbaħ f’ dil-logħba. Hija logħba li tirrifletti sewwasew il-ħajja tagħna.

Il-kelma monopoly ġejja mill-Ġrieg Monos, li tfissel wieħed waħdu (bħal meta ngħidu monotonija, jew monogamija) u l-kelma Polein, li tfisser bejgħ, negozju. Flimkien jiffurmaw monopoly li bil-Malti ngħidulha monopolju, meta is-setgħa tkun f’ idejn wieħed waħdu. Issa nistgħu naraw kemm il-logħba hija bbażata fuq ir-realtà. Il-monopolju jeżisti kullimkien. Kieku ma kienx hekk, kieku hawn aktar inġustizzja fid-dinja, kieku ma kienx hawn il-monopolju tal-pajjiżi hekk imsejħa ‘żviluppati´ kieku ma hawnx il-pajjiżi ‘sottożviluppati’. Kieku ma hawnx il-monopolju tal-pajjiżi sinjuri, fid-dinja ma jeżistux pajjiżi foqra, u nistgħu nibqgħu sejrin hekk.

U meta tispiċċa l-logħba, il-biċċiet u l-karti kollha tal-monopoly jerġgħu jispiċċaw fil-kaxxa u r-rebbieħ ma jieħu xejn miegħu mill-monopolju fittizju li jkun bena waqt il-logħba. Sfortunatament fil-ħajja r-rebbieħ jibqa’ jgawdi fuq it-tellief u l-għani jkompli jistagħna filwaqt li l-fqir jibqa’ nieżel ’l isfel.

L-istess storja spiss issir fuq skala iżgħar, fil-familji, fid-djar, bejn l-aħwa. Kemm inkwiet nisimgħu bih minħabba nuqqas ta’ ftehim, minħabba wirt, minħabba l-flus! Wara kollox fl-aħħar tal-logħba tal-ħajja kollox jispiċċa merfugħ ġewwa l-kaxxa u ħadd ma jieħu xejn! Verament il-logħba tal-monopoly hija mera ta’ ħajjitna.

Allura meta naħsbu ftit fuq il-punt li fil-kaxxa ma jkollna xejn tagħna, meta nindunaw li dak li nkunu rbaħna fil-logħba ma jkun tagħna xejn, tajjeb li nippruvaw nakkwistaw dak li tassew jista’ jkun tagħna. U x’ jista’ jkun tagħna bla ma ħadd joħodulna? Jista’ jkun tagħna il-ferħ, is-sempliċità, is-sliem.

Tivoli

Iltaqjat ma’ ħabib tiegħi Ruma u morna nżuru Tivoli. Fost postijiet oħra żorna Villa Gregoriana. F’ ħin minnhom rajt lil dan il-ħabib jitbaxxa u jiġbor xi ħaġa mill-art. Tani ċagħqa żgħira f’idi u żamm waħda għalih. Qalli li dik tifkira ta’ Tivoli. Ħsibt ftit u mbagħad għidt f’ qalbi li stajna xtrajna tikfiriet kemm ridna mill-ħwienet, imma kemm tabilħaqq kienu jkunu tal-post? Kienu jkunu tifkiriet miġjubin minn xi mkien ieħor sempliċiment bl-iskop li jinbiegħu bħala rikordu. U wara dan kollu hemm il-qligħ; il-monopolju. Imma dal-ħabib ried ċagħqa ċkejkna li min jaf kemm kienet ilha tintrifes minn saqajn, imma li hija tabilħaqq tal-post. X’ sempliċità imma fl-istess waqt x’ għaqal. Nistqarr li f’ għajnejn sieħbi stajt nara sodisfazzjon aktar milli kieku xtara nofs il-belt ta’ Tivoli!

Tajjeb li niftakru li l-hena ma tinxtarax bil-flus, tajjeb inżommu f’ moħħna li l-flus huma mezz li jgħinuna naslu xi mkien imma ma humiex fihom infushom dak l-imkien li fih irridu naslu. Tajjeb ukoll inżommu quddiem għajnejna li l-post aħħari li fih ilkoll għad irridu naslu ma nistgħux nakwistawh bil-flus.

Fr. Reno Muscat OP