Piraterija minn fuq l-Internet

Spiss konna nisimgħu li nqabdu ammort ta’ diski jew dvds ikkuppjati u ġew distrutti. Donnu dal-fenomenu naqas kemm minn pajjina kif ukoll minn pajjiżi oħra Ewropej fejn hemm liġi li tħares id-drittijiet tal-awtur. Imma kemm tabilħaqq id-drittijiet tal-awturi huwa mħares illum il-ġurnata meta fuq l-internet tista’ ssib kollox?

Mużika u films

Ejjew ngħidu li ma għadniex insibu diski kkupjati. Għandu mnejn li cds u dvds ikkuppjati ma għadekx issib għax ħadd ma għadu jixtri diski, kulħadd imur fuq l-internet u jsib dak li jrid mingħajr ma jħallas xejn u mingħajr ma jixtri xejn. Ilkoll kemm aħna xi darba jew oħra niżżilna xi diska jew xi film mill-internet. Imma meta għamilna hekk l-awtur ta’ dik id-diska jew film ma jkun qiegħed jaqla’ xejn. Imma din piraterija? U jekk hi piraterija kif il-gvernijiet iħalluha għaddejja qisu xejn mhu xejn?

Mit-televiżjoni għall-Internet

Illum mhux biss wiħed jista’ jara programmi televiżivi live fuq l-internet imma jista wkoll isib programmi li jkunu xxandru qabel fuq siti bħal Youtube. Hemm websajts ta’ stazzjonijiet  televiżivi li minbarra li jxandru dirett għandhom ukoll librerija ta’ programmi li xxandru qabel u wieħed ikun  jista’ jarahom meta jrid. Dawn il-programmi rreġistrati wieħed ikun jista’ jsibhom ukoll fuq siti bħalma semmejt qabel. Allura wieħed għandu mnejn jistaqsi: Allura jekk il-websajt tal-istazzjon televiżiv toffri dawn il-programmi bla ħlas, x’differenza tagħmel li jkunu fuq websajts oħra wkoll? It-tweġiba hija faċli: il-websajt iżżomm bir-riklami u kull meta persuna żżur is-sit iżżdil-popolarità u jogħla l-prezz tar-riklami li jkun  hemm fiha. Jekk programm ikun jinstab fuq żewġ websajts differenti in-numru ta’ viżitaturi se jonqos.

Piraterija online

Il-piraterija fuq l-internet hija r-riproduzzjoni illegali u / jew id-distribuzzjoni ta’ kwalunkwe fajl diġitali kopert bil-copyright li jista’jkun mibgħut fuq l-Internet. Dan jista’ jsir fuqfajls ta’ mużika, videos u films, e-book, software, u materjali oħra. Dawk li għandhom x’jaqsmu f'din it-tip ta’ piraterija spiss iwettqu xogħohom fuq l-Internet stess, jirreklamaw u jbiegħu xogħolhom kollox mill-internet.Din saret problema ta’ kriminalità dinjija, minħabba li reat bħal dan jista’ faċilment isir u jista’ jsir ukoll minn pajjiżi fejn il-liġi tkun differenti minn dik tal-pajjiż tal-awtur.

HADOPI

Din hija kelma jew aħjar akronomu tal-kliem Haute Autorité pour la diffusion des œuvres et la protection des droits sur internet,liġi Franċiża li tippromovi xogħol kreattiv u tipproteġih minn tixrid bl-addoċċ fuq l-internet. Din il-liġi għaddiet fl-2009 u minn dak iż-żmien sar bosta lobbying dwarha. Kien hemm min kien favur imma ħafna kienu kontra. Tassew li fi Franza hemm il-liġi tad-drittijiet tal-awturi u din tipproteġi lil kull tip ta’ awtur jew artist, imma kemm huwa faċli tikkontrolla ix-xibka kollha tal-internet? Mill-banda l-oħra din il-liġi setgħet tillimita wkoll l-opra. Fost oħrajn il-British Featured Artists Coalition kienet għal kollox kontra din il-liġi. Fit-13 ta’ Lulju li għadda il-ġvern Franċiż warrab għal kollox din il-liġi. B’ hekk ma għandniex nifhmu li l-gvern Franċiż huwa favur il-piraterija tal-opri artistiċi, letterali jew oħrajn fuq l-internet, imma għandna nifhmu li kien impossibli tattwa għal kollox liġi bħal din. FI ftit kliem ilollna nammettu li l-piratreija online ma hijiex xi ħaġa faċli biex tikkontrollaha.

Fr. Reno Muscat OP

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon 4 ta' Jannar 2014