Dak l-imbierek mowbajl!

Iż-żgħażagħ tal-lum lanqas jimmaġinaw id-dinja li twelidna aħna fiha, dinja sempliċi wisq aktar minn dik tal-lum minkejja li kienet aktar ikkomplikata minn dik tal-ġenerazzjoni ta’ qabilna.

Aħna trabbejna fi djar b’televixin wieħed, u dan mhux tal-kulur imma juri stampa abjad u iswed, makna tal-ħasil li trid l-assitenza tal-mara tad-dar biex kif jinħaslu l-ħwejjeġ din toħroġhom u tgħaddihom minn bejn ir-rombli u fuq kollox bla telefon id-dar. Dan kien avvanz kbir fejn it-trobbija tal-ġenituri tagħna. Nannietna ma kellhomx televixin. Ħwejjiġhom kienu jaħsluhom b’idejhom u t-telfon kien fantaxjenza għalihom. Minkejja kollox kull ġenerazzjoni tara żmienha bħala l-isbaħ żmien!

Bejn il-ġenerazzjonijiet

Bejn missirijietna u bejnna hemm differenza fil-mod li ngħixu. Bejnna u bejn uliedna hemm differenza fil-mod li ngħixu u l-mod li naħsbu. Hemm qabża kbira bejn bejn il-ħsieb tagħna u dak tal-ġenituri tagħna u d-differenza kbira meta nqabblu ħsiebna ma’ dak ta’ uliedna. Meta nqisu kollox insibu baħar jifred bejn dak li kienu jaħsbu x-xjuħ u dak li jaħsbu t-tfal tal-lum. Hemm differenza fil-mod li bih kienu jġibu ruħom dawk ta’ qabilna u dawk li llum hemm warajna. Ma rridx nidħol f’dettall imma kulħadd jaf u kulħadd jara b’għajnejh il-bidla li saret fejn jidħlu r-rispett, il-morali u l-edukazzjoni. Din hija l-qabża ta’ bejn tliet ġenerazzjonijiet, qabża li fejn ġabet il bniedem ’il quddiem u fejn nemmen li tefgħetu lura!

Kulħadd bil-mowbajl

It-telefon fid-dar fi żmien ix-xjuħ tagħna ma kienx apparat komuni, anzi kien xi ħaġa rari. Min kellu tefon jew għax kien tat-tajjeb jew għax verament kellu ħtieġa tiegħu fid-dar. Min ma kellux bżonnu kien jinqeda mill-kaxxi tat-telefon pubbliċi li kien hawn imxerrdin ma’ Malta kollha. Imbagħad f’xi emergenza kien jintuża t-telefon tal-għassa tal-pulizija. X’differenza! Illum waslna f’punt li kull dar għandha telefon u mhux biss, kull membru tal-familja għandu telefon ċellulari. Ngħid għalija ilni snin ma nara persuna f’xi kaxxa tat-telefon pubbliku. Mhux ta’ b’xejn li bosta minn dawn il-kaxxi tneħħew għax tilfu l-għan tagħhom.

Hawn tajjeb niġbdu l-attenzjoni li l-kaxxi l-ħomor tat-telefon pubbliku hija attrazzjoni turistika, hija fdal taż-żmien li pajjiżna kien taħt il-kuruna Brittanika, allura noqgħodu attenti biex ma nispiċċawx inwarrbuhom u b’hekk nitilfu biċċa patrimonju.

Pass il quddiem u kemm lura?

Bil-mowbajl f’idejn kulħadd, illum saret faċli ċċempel lil min trid. Saret ukoll faċli tibgħat messaġġ. Bl-introduzzjoni tal-messaġġi daħlet id-drawwa li ċerti kliem jitqassar. Niftakar reklam ta’ kumpanija tat-telefonija ċellulari f’pajjiżna tirreklama kif tista’ tqassar il-kliem meta tibgħat messaġġ. Tikteb 2 minflok to jew too, 4 minflok for, C minflok see, U minflok you, u bosta oħrajn. Fl-Italja dħalet id-drawwa wkoll u minflok Sei bdew jiktbu 6, jew X minflok per u fejn ikollhom CH bdew jiktbu l-K, ittra li ma teżistix fl-alfabett Taljan. Malta mhux b’inqas, kliem bla għajn u bla akka, bla ie u bla doppji, l-aqwa li nifthemu. Issa l-problema ma hiijiex li wieħed jifhem il-messaġġ imma li bosta minn dan il-kliem sar jinkiteb ħażin anke mhux fuq l-sms! Kemm naraw żbalji fuq avviżi jew riklami! Dan l-avvanz kollu ġab probelma fuq l-ilsien mhux biss Malti imma fuq kull ilsien li jeżisti.

Tgħid kien aħjar żmien in-nanniet?

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' Il-Mument - 15 ta' April 2018