Il-knisja ta’ Santa Marija fil-qalba ta’ Krakovja

Sa ftit snin ilu l-Polonja kienet destinazzjon i li ftit li xejn konna nafu dwarha. Illum bis-saħħa ta’ titjiriet diretti li nsibu minn Malta għal dan il-pajjiż, il-Polonja saret waħda mid-destinazzjonijiet l-aktar popolari mal-poplu Malti.

Bosta minna jżuru Krakovja minkejja li ma hijiex il-belt kapitali tal-pajjiż. Fil-pjazza prinċipali ta’ din il-belt mill-isbaħ wieħed jara knisja maestuża f’ ġenb tagħha. Din hija l-bażilika ta’ San Marija, waħda mill-aktar lokalitajiet interessanti f’ din il-belt.

Skont xi storiċi l-ewwel knisja fil-post inbniet bejn l-1221 u l-1222. Din inqerdet mill-invażjoni tal-Mongoli. Bejn l-1290 u l-1300 inbniet knisja ġotika fuq il-pedamenti ta’ dik antika. Din kienet ikkonsagrata fl-1320 iżda din twaqqgħet u nbniet mill-ġdid bejn l-1355 u l-1365 taħt il-mexxej Kasmiru l-Kbir li ħallas parti kbira mill-ispejjeż. It-tisbieħ minn ġewwa baqa’ sejjer għal bosta snin oħra u kien lest minn kollox fl-1397. Fl-1442 terremot qawwi għeżżeż lil din il-parti tal-Polonja u l-knisja ta’ Santa Marija ta’ Krakovja ġarrbet bosta ħsarat. Mat-tiswija ta’ dawn il-ħsarat żdiedu l-kappelli fil-knisja u nbena kampnar ieħor biex iservi bħala torri tal-għassa. Fl-1666 fuq dan il-kampnar tpoġġiet kuruna kbira indurata bid-deheb li għandna narawha sal-lum. Matul is-seklu XVIII il-knisja ħadet bixra barokka. Sar ħafna xogħol ta’ arti fiha li għamilha waħda mill-isbaħ knejjes tal-pajjiż. Bejn l-1887 u l-1891 il-knisja ingħatatilha x-xejra neo-gotika li narawlha llum.

Fuq l-artal maġġur tal-knisja nsibu opra mill-isbaħ. It-titular huwa trittiku sulturat, xogħol ta’ bejn is-snin 1477 u 1489. Fin-nofs naraw lil Marija mtellgħa s-sema filwaqt li fil-ġnub naraw sitt panewijiet skulturati b’ siltiet mill-ħajja tal-Madonna. Dan huwa xogħol ta’ Veit Stoss artist Pollakk. Il-ġnub ta’ dan it-titular jingħaqu fuq il-parti tan-nofs.

Minn fuq wieħed mill-kampnari ta’ din il-bażilika tindaqq fanfarra bit-tromba kull siegħa. Il-fanfarra tieqaf sobtu u ma tintemmx. Dan isir biex jitfakkar l-għassies li kien fuq dan il-kampnar fl-1241. Meta t-Tatari resqu lejn Krakovja biex jattakkawha, dan l-għassies qabad it-tromba u beda jdoqqha biex jagħti sinjal tal-periklu li kien fil-qrib iżda vleġġa sparata mit-Tatari nifditlu għonqu u qatlitu waqt li kien qed idoqq. Din il-fanfarra, jew aħjar il-biċċa li tindaqq minnha, tindaqq kuljum, kull siegħa kuljum u dik ta’ nofsinhar tixxandar fuq ir-radju mal-Polonja kollha.

Żgur li meta wieħed ikun Krakovja jaraha din il-knisja għax hija fil-qalba sewwa tal-belt, propju fil-pjazza ewlenija ta’ Krakovja u jekk ikun ma’ xi grupp żgur li l-mexxej jew il-gwida idaħħal lil dak li jkun fiha għax hija post li wieħed ma għandux jitlef li jżur. Dan huwa post ieħor, mill-eluf madwar id-dinja li huwa ddedikat lit-tlugħ ta’ Marija fis-sema.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher fil-ktieb tal-Banda Santa Marija Mosta, Festa 2018