 |
| Il-munument ta' Molly Molone |
Jekk ikollok
tiltaqa’ ma’ persuna mill-Irlanda u tistaqsiha jekk hijiex mill-Irlanda ta’ fuq
jew minn ta’ isfel, ġeneralment tgħidlek li hemm Irlanda waħda, ir-Repubblika
tal-Irlanda. Il-ġżira Irlandiża hija maqsuma fi tnejn, parti tagħmel mir-Renju
Unit u l-parti l-oħra le. Il-qaddis patrun tal-Irlanda huwa San Patrizju. Lil
dan il-qaddis issirlu festa kbira fil-jum iddedikat lilu li jaħbat fis-17 ta’
Marzu. Mhux festa kif nagħmlu aħna l-Maltin bin-nar u l-pavaljuni u
l-purċissjoni, imma bil-mod uniku tagħhom. Il-kapitali tar-Repubblika
tal-Irlanda lejlet u nhar il-festa timtela bin-nies jiċċelebraw, mhux Irlandiżi
biss imma bosta oħrajn mill-erbat irjieħ tad-dinja jmorru f’din il-belt biex
jiċċelebraw.
Dublin
Il-belt kapitali
tar-Repubblika Irlandiża hija Dublin. Mhux magħruf eżatt meta twaqqfet din
il-belt imma hemm min isostni li din ilha wieqfa mis-seklu VII. Bosta jemmnu li
kienu l-Vikingi li waqqfu din il-belt. Dan ma jfissirx li qabel dan iż-żmien ma
kienx hemm nies jgħixu fuq din il-gżira. It-tradizzjoni li San Patrizju mar
hemm bħala missunarju diġà turina li sa mis-seklu V kien hemm bosta nies
fil-pajjiż. Iżda t-twaqqif uffiċjali ta’ Dublin huma miżmun bħala s-sena 988
Illum Dublin hija
belt kbira b’aktar minn miljun ruħ jgħixu fiha. Hija belt li tiġbdek, forsi
minħabba l-karattru ċajtier tan-nies tal-post, forsi minħabba l-karattru sabiħ
tal-belt. Hu x’inhu hija belt li ma tiddejjaqx iżżur.
Il-qaddis
Tajjeb ngħidu xi
ħaġa dwar San Patrizju billi dan huwa l-qaddis patrun tal-Irlandiżi imma mhux
popolari wisq magħna l-Maltin.
Patrizju huwa
qaddis imwieled fil-Brittanja fis-seklu V. Dak iż-żmien il-Brittanja kienet
tagħmel parti mill-Imperu Ruman u għalhekk il-fidi tal-post kienet dik
Nisranija. Jingħad li Patrizju meta kellu madwar sittax-il sena kien maqbud
bħala skjav u meħud l-Irlanda. Hemm hu kien imġiegħel jirgħa l-annimali u
għadda sitt snin f’din il-ħajja. Irnexxielu jaħrab u jmur lura mal-familja
tiegħu fejn sar saċerdot. Huwa mar lura ġewwa l-Irlanda biex iwassal it-tagħlim
ta’ Ġesù Kristu lin-nies tal-post. Baqa’ hemm u aktar tard sar l-isqof ukoll.
Sa mis-seklu VII Patrizju kien magħruf bħala l-patrun tal-Irlanda. Hemm bosta leġġendi marbutin ma’ dan il-qaddis
fosthom dik li huwa ħeles lill-Irlanda mis-sriep valenużi li kien hemm
jiġġerraw. Huwa ordna li dawn is-sriep jintefgħu fil-baħar wara li attakkawh
meta kien qed jagħmel sawma ta’ erbgħin jum. Leġġenda oħra tgħid li l-bastun li
kien iżomm miegħu, li kien biċċa zokk ta’ siġra, kien imdaħħal fil-ħamrija u
dan rabba l-għeruq u beda jħaddar.
Hu x’inhu,
għall-Irlandiżi San Patrizju hu l-qaddis favorit.
Whiskey u birra
Il-festa ta’ San
Patrizju llum saret sinonima max-xorb ta’ alkoħol Irlandiż.
Meta naħsbu fil-whiskey
moħħna mill-ewwel imur fl-Iskozja, iżda tajjeb inkunu nafu li jeżisti wkoll
il-whiskey Irlandiż. Jgħidu li l-whiskey Skoċċiż irid idum tliet snin
fil-btieti imma dak Irlandiż irid idum aktar. Biex whiskey jkun tassew Irlandiż
irid ikun ilu tal-anqas tliet snin u ġurnata fil-bettija. Hemm kompetizzjoni
qawwija bejn il-produtturi tal-whiskey Skoċċiż u dak Irlandiż.
Xarba popolari
oħra li ssir ukoll l-Irlanda hija l-birra. Għandkom mnejn tgħiduli li din hija
xarba li ssir madwar id-dinja kollha, u ngħidilkom li għandkom raġun, imma
fl-Irlanda, anzi f’Dublin hemm birerija famuża mad-dinja kollha għall-birra
sewda li tipproduċi. Din il-birra tinxtorob bil-glalen f’dawn il-ġranet qrib
il-festa ta’ San Patrizju.
Barijiet
L-atmosfera li
wieħed isib fil-barijiet Irlandiżi hija wħada unika u li ma tinsa qatt. Ngħid
għalija lejla f’bar ġewwa Dublin kienet waħda mill-isbaħ serati ta’ ħajti.
Verament li kont ma’ kumpanija tajba, imma l-atmosfera li ssib f’dawn
il-barijiet hija xi ħaġa li mhux faċli tinsiha. Birra, dejjem bil-qies, mużika,
sing along u żfin tradizzjonali. Kulħadd iċapċap idejh u jkanta mal-għanjiet
tradizzjonali Irlandiżi.
Minħabba din
l-attmosfera infetħu bosta barijiet Irlandiżi madwar id-dinja, anke f’Malta u
bħalissa jkunu fl-aqwa tal-attività tagħhom. Bil-fors, qegħdin fi żmien i-festa
ta’ San Patrizju.
Waħda
mill-għanjiet tradizzjonali li tisma’ żgur f’xi ħanut minn dawn hija dik
bl-isem Molly Molone. Din tirrakkonta storja ta’ tifla li matul il-jum kienet
tbigħ il-ħut bħalma kienu jagħmlu missierha u ommha. Imma din Molly mietet
b’deni qawwi li ħakimha. Wara mewtha il-leġġenda tgħid li kienet toħroġ ir-ruħ
tagħha tgħajjat bil-ħut.
Ovvajment din
hija biss leġġenda imma l-għanja nistgħu ngħidu li hija l-Innu ta’ Dublin u
tista’ tgħid kull bar Irlandiż madwar id-dinja jibda l-ispettaklu tiegħu b’din
għanja. Tant hija popolari din l-għanja u t-tifla li titkellem fuqha li
f’Dublin insibu monument għaliha, mikxuf mis-sindku tal-post fl-1988, għeluq
l-elf sena mit-twaqqif uffiċjali tal-belt ta’ Dublin.
Dublin belt li
tiġbdek lejha, u tassew hemm x’ jiġbdek lejha.
Fr Reno Muscat
Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 16 ta' Marzu 2019
Nessun commento:
Posta un commento