San Silvestru

L-aħħar jum tas-sena l-Knisja Kattolika tiddedikah lil wieħed mill-papiet, sewwasew it-tlieta u tletin wieħed. Forsi fostna ftit li xejn hu magħruf biss fl-Italja mhux hekk. Jekk xejn fl-aħħar jum tas-sena t-Taljani jagħmlu dik li jsejħulha cenone di San Silvestre. Ċena Taljana diġà ġġiegħlek timraħ fl-immaġinazzjoni tiegħek aħseb u ara meta minflok ċena tkun cenone, ċena mill-kbar nett. Intant qabel xejn ejjew naraw min kien dan il-papa qaddis.

Il-qaddis

Silvestru twieled f’Ruma lejn tmiem is-seklu III. Missieru kien jismu Ruffinu u ommu Justa. Il-Papa San Marċellinu li mexxa l-Knisja mis-sena 296 sas-sena 304, kien ordnah saċerdot. Bħala saċerdot hu għex taħt erba’ papiet: Marċellinu li kien ordnah, Marċellu, Ewsebju u Mizjade li miet fil-11 ta’ Jannar tas-sena 314. Fil-31 ta’ Jannar ta’ dik is-sena Silvestru kien magħżul biex imexxi l-Knisja u dam fuq it-tron ta’ Pietru sal-31 ta’ Diċembru tas-sena 335. Kellu papat twil kważi tnejn u għoxrin sena u nistgħu ngħidu li sa dak iż-żmien kien l-aktar papa li dam imexxi l-Knisja jekk neskludu lil San Pietru. Sal-lum ukoll għadu fil-klassifika tal-itwal papati għax insibuh fid-disa’ post.

Fi żmien il-papat tiegħu seħħet ġrajja ferm importanti fil-Knisja. Fis-sena 313 l-Imperaturi Kostantinu u Liċinju kienu taw il-ħelsien sħiħ lill-kult reliġjuż Nisrani b’dak li jissejjaħ l-editt ta’ Milan u għalhekk kienet intemmet l-era tal-persekuzzjonijiet. Għalhekk kien fi żmien il-Papa Silvestru li l-Knisja bdiet tgħix fis-sliem, ħarġet fil-beraħ b’hekk ħalliet il-katakombi u kompliet tikber u tinfirex. Fi żmien dan il-papa wkoll iltaqa’ il-Konċilju ta’ Arles fis-sena 314, li kien ikkundanna l-ereżija tad-Donatisti u beda jgħodd bħala validi s-sagramenti li kienu amministraw l-eretiċi. Huwa approva l-Konċilju ta’ Niċea fis-sena 325, li kien ikkundanna l-ereżija ta’ Arju li kienet tgħid li Ġesù mhux Alla u għalhekk il-Madonna mhix Omm Alla, Konċilju li tana l-l-Kredu magħruf bħala dak ta’ Niċea. Billi issa kienet intemmet il-persekuzzjoni kienu bdew jinbnew bosta knejjes. Inbniet l-ewwel Bażilika ta’ San Pietru, dik ta’ Santa Croce u ta’ San Lawrenz fuori le mura, kollha fil-belt ta’ Ruma. L-Imperatur Kostantinu kien għadda l-palazz tal-Lateran lil dan il-papa fejn ħdejh aktar tard inbniet il-bażilika ta’ San Ġwann, li llum huwa il-katidral tad-djoċesi ta’ Ruma.

Silvestru miet fil-31 ta’ Diċembru tas-sena 335, wara li kien ilu Papa 21 sena u ħdax-il xahar u kien midfun fiċ-ċimiterju ta’ Prixxilla, fit-Triq Salarja, dejjem f’Ruma.

F’Malta

Minkejja li f’pajjiżna dan ma huwiex xi qaddis popolari xorta waħda nsibu kappella ddedikata lilu. Min jaf kemm-il darba ngħaddu minn ħdejha bla ma nafu li għandha lil dan il-qaddis bħala patrun. Din tinsab fil-Mosta, sewwasew fi Vjal l-Indipendenza. Fil-faċċata ta’ din il-kappella nsibu rħama li tgħid li din inbniet min-Nobbli Silvestru Fiteni, membru fl-Ordni ta’ San Ġwann, fl-1664. Il-kwadru titulari li juri lill-qaddis huwa mill-isbaħ u huwa attribut lil Stefano Erardi. Hija kappella ħelwa ħafna u miżmuma tajjeb ħafna wkoll. Fil-qrib insibu wkoll triq imsemmija għal dan il-qaddis.

Minn sena għal oħra

Billi dan il-jum huwa l-aħħar wieħed tas-sena u lejlet l-ewwel jum ta’ sena ġdida jsiru bosta festeġġjamenti. Billi semmejt lil San Silvestru tajjeb ngħidu xi ħaġa dwar l-ikla jew aħjar l-iklun li biha jiffesteġġjaw il-maġġoranza tat-Taljani.

Fl-Italja hemm id-drawwa li bħal-lum tkun imħejjija l-hekk imsejħa ċena jew ikla tal-ewwel tas-sena jew ta’ San Silvestru, ikla abbundanti, li fiha l-aktar platt tradizzjonalment karatteristiku huwa ż-zampone jew il-cotechino bl-għads. Ġeneralment hija drawwa li kulħadd jibqa’ mqajjem sa wara nofsillejl, biex jiċċelebra l-wasla tas-sena l-ġdida. Normalment din il-lejla titqatta’ mal-familja jew mal-ħbieb f’xi pjazza fejn jiġu organizzati kunċerti jew diversi festin, iżda ħafna jippreferu jgħadduha d-dar. Iċ-cenone tkun tikkonsisti f’madwar erbatax-il platt, aktarx fuq bażi ta’ ħut u frott tal-baħar, minbarra naturalment iż-zampne li huma roti tas-saqajn tal-majjal imsajrin fl-għads. Billi l-festeġġjamenti fid-djar jew fir-risturanti jibqgħu għaddejjin sas-sebħ, għall-ħabta tal-erbgħa ta’ filgħodu hemm min jerġa’ joffri platt spagetti, biex taf int, dak li jkun ma jibdiex is-sena l-ġdida u jkun debboli jew fjakk!

F’dan il-lejl żgur li jinxtorob l-akbar ammont ta’ xampanja, għax din id-drawwa hija mifruxa mad-dinja kollha. Kurjuż il-fatt li jseħħ fi Spanja bħal-lum. In-nies miġbura fil-pjazza jieħdu magħhom tnax-il għenba u mat-tokki ta’ nofsillejl jieklu għenba ma’ kull tokk. L-Ispanjoli jekk iżommu din it-tradizzjoni ma tantx jitgħabbew bl-ikel dakinhar mhux bħat-Taljani. Biss din hija drawwa Spanjola u żgur li dak li jkun ma jtemmx is-sena bi tnax-il għenba biss, żgur li jsib fejn jimla l-ħawsla qabel jew wara.

U l-festa ta’ San Silvestru tintemm hekk, b’festeġġjamenti kullimkien, u nissopponi li ftit huma dawk li jaħsbu fil-qaddis!

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 31 ta' Diċembru 2022