Solidarjetà

Jekk qatt niftakar żmien li rajt daqstant solidarjetà bejn il-bnedmin kien dawn l-aħħar ġimgħat jew aħjar xhur li d-dinja ntlaqtet mill-imxija tal-Corona Virus. Ma rridx nillimita ruħi għal pajjiżna għaliex is-solidarjetà rajnieha fuq livell dinji, solidarjetà bejn pajjiż u ieħor, solidarjetà bejn belt u oħra u naturalment solidarjetà bejn familja u oħra, bejn bniedem u ieħor. L-imxija tal-Covid 19 għamlet ħafna ħsara lid-dinja, kemm mil-lat ekonomiku kif ukoll fejn tidħol is-saħħa tal-bniedem, imma ġabitna f’sensina u ndunajna li ħadd ma jista’ jgħix mingħajr il-proxxmu, kulħadd għandu bżonn lil ħaddieħor, ħadd ma għandu kollox b’tali mod li ma għandu bżonn lil ħadd. Erġajan bdejna nifhmu kemm hi importanti l-għajnuna ta’ ħaddieħor.

X’inhi s-solidarjetà

Is-solidarjetà hija kelma li nużaw aħna l-Maltin. Kliem jixxiebaħ jintuża f’ilsna oħra bħataljan, l-Ingliż u l-Ispanjol. Hija kelma li ġejja mill-Franċiż <solidarité>. Dan huwa nom li jindika fuq kollox forma ta’ impenn etiku-soċjali favur ħaddieħor, jew attitudni ta’ benevolenza u komprensjoni li turi ruħha sal-punt li tiġi espressa fi sforz attiv u ħieles, bl-iskop biex jgħin bżonnijiet jew qagħdiet skomdi jew diffiċli ta’ xi ħadd li għandu bżonn l-għajnuna.

Hekk niddefinixxiha jiena s-solidarjetà iżda tajjeb nispjega fil-qosor dak li qed ngħid hawn fuq. Meta ktibt impenn etiku-soċjali rrid nifhem li dak li jkun biex ikun solidali ma’ xi ħadd jew ma’ xi kawża jrid jimpenja ruħu b’mod li jibqa’ sod anke meta jkollu jgħum kontra l-mewġ. Imma dan l-impenn għandu jkun etikament korrett u ma jmurx kontra s-soċjetà. Eżempju jien ma nistax nisraq lill-imgħallem biex nagħti xi ħaġa li min għandu bżonn. Ma nistax nivvinta metodi li jmorru kontra s-soċjetà biex ngħin parti minn din is-soċjetà, eżempju, jien ma nistax inkeċċi familja minn darha biex f’dik id-dar imur joqgħod xi ħadd li ma għadnux saqaf fuq rasu għax hekk inkun qed noħloq problema oħra minflok insolvi l-ewwel waħda.

Bil-kelma benevolenza rrid ngħid li lil dak li jkun nixtieqlu kull ġid, nixtieq li jkun komdu fid-dinja, fil-ħajja, fil-familja, fuq il-post tax-xogħol. Il-kelma stess jekk nifhmuha ftit turina t-tifsira tagħha. Din hija kelma Taljana, il-Volere bene, li trid it-tajjeb, trid is-sewwa għal ħaddieħor. Mela benevolenza ma hija xejn għajr ix-xewqa li inti tkun tajjeb daqsi.

Il-kelma kompassjoni tista’ titfisser bil-kelma mħabba, imma hawn ma aħniex qed nitkellu fuq imħahha erotika jew imħabba lejn xi ħaġa, dik li nsejħulha delizzju, hawn l-imħabba li qed nitkellmu dwarha hija mħabba lejn il-bniedem innifsu, imħabba bla ebda ħsieb ulterjuri, imħabba lejn bniedem jew lejn kawża sempliċiment għax dak li jkun jew dik il-kawża jistħoqqilhom li jkunu maħbubin u rrispettati.

Dan huwa argument ta’ personaliżmu, fejn jien nixtieq li inti tkun qiegħed sewwa mhux biex nigwadanja xi ħaġa mingħandek imma għax fik nara bniedem li jixraqlek id-dinjità bħalma jixraqli jien. Din hija s-solidarjetà.

Omissjoni

Issa ladarba semmejna s-solidarjetà tajjeb naraw ftit sitwazzjoni oħra li bħal din li diġà semmejna hija sikkina taqta’ miż-żewġ naħat. Din hija l-omissjoni. X’inhi l-omissjoni? Omissjoni hija s-sitwazzjoni fejn inti titraskura l-obbligi tiegħek, meta ma tagħmilx dmirijietek. Aħna bħala bnedmin għandna ċerti obbligi li rridu nsegwu biex ngħixu f’soċjetà bla nkwiet żejjed. Iżda l-obbligi li għandu l-bniedem ma jistgħux imorru kontra l-bniedem stess. Ħalli nispjega ruħi. Nagħmlu mod inkun għaddej minn xatt il-baħar u nara bniedem jgħum u qiegħed f’diffikultà. Jien obbligat ngħinu, obbligat naqbeż il-baħar u nsalvah. Jekk indawwar wiċċi ’l hemm inkun qed nagħmel omissjoni. Imma jekk jiena ma nafx ngħum, jekk ikun il-każ li jekk naqbeż il-baħar jien minflok ngħin lil dak il-bniedem nispiċċaw ngħerqu t-tnejn, allura f’dan il-każ ma nkunx qed nonqos mill-obbligi tiegħi. F’dan il-każ jiena obbligat insib min jgħin lil dak li qed jgħereq u mhux naqbeż il-baħar jien. Din hija l-omissjoni li tmur id f’id mas-solidarjetà.

Fid-dinja tagħna

Nerġa’ nsemmi dawn il-ġimgħat li għaddejna. Kemm rajna solidarjetà, kemm għajnuna rajna tingħata lil min għandu bżonn. Mill-istat, mill-Knisja lokali, mill-Kunsilli Lokali, minn gruppi parrokkjali jew gruppi soċjali oħra, mill-ġirien, mill-ħbieb. Dawn il-ġimgħat koroh li għaddew minn fuqna ħarġu l-qalb tal-bniedem. Mhux nillimita ruħi għal Malta biss. Tkellimt ma’ ħbieb u familjari li jgħixu barra minn Malta u tista’ tgħid li kulħadd qalli li jew qed jgħin lil ħaddieħor jew sab lil min jgħinu. Tabilħaqq nistgħu ngħidu li minkejja kollox, dawn huma ġimgħat ta’ solidarjetà fejn il-bniedem induna li hemm min għandu bżonnu u fejn kien hemm min induna li għandu bżonn li ħaddieħor. Din hi s-solidarjetà vera.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 6 ta' Ġunju 2020