Il-ġnien ta’ Hastings

Hekk kif nidħlu mid-daħla tal-Belt u nitilgħu t-taraġ li nsibu fuq ix-xellug dlonk insibu quddiemna ġnien li jiġi fuq is-swar li jġibu l-isem ta’ San Ġwann u ta’ San Mikiel. Il-ġnien isemma Hastings. Hemm leġġenda marbuta ma’ dan il-ġnien li tgħid li dan inbena u tlesta f’erba’ sigħat biss. Iżda din aktarx hija xi ħlieqa tal-Ingliżi biex juru kemm il-Maltin huma bieżla u ladarba jaqbdu jaħdmu ma joqgħodux jitnikkru, tal-anqas hekk kienu fi żmienhom! Min imur f’dan il-ġnien ikun jista’ jgawdi veduta mill-isbaħ tal-Flurjana, l-Imsida tal-Pietà u tal-Port ta’ Marsamxett b’ tas-Sliema il-Gżira u l-Gżira Manwel. Dan kollu minbarra l-kwiet li wieħed isib hemmhekk, ħaġa li ma tantx issibha f’belt kapitali mimlija nies bħalma hija l-Belt Valletta.

Min kien Hastings

Hastings

Francis Edward Rawdon kien bniedem militari u politiku Brittaniku li twieled fl-1754. Fl-1790 huwa żied il-kunjom Hastings ma’ dak tiegħu biex b’hekk setgħet isseħħ ix-xewqa ta’ zijuh, Francis Hastings, li kien ħu ommu, li Francis Edward ikollu wkoll dan il-kunjom bħala sinjal tan-nobbiltà tal-famija li kien ġej minnha.   Huwa ħa sehem fil-Gwerra tar-Revoluzzjoni Amerikana bejn l-1775 u l-1781 u fl-1794 fit-taqbididt tar-Revoluzzjoni Franċiż. Fl-1804, sewwasew meta kellu ħamsin sena huwa żżewweġ lil Flora Campbell, kontessa ta’ Loudoun u minn dan iż-żwieġ twieldu sitt itfal. Bejn l-1813 u l-1823 Hastings serva bħala Gverantur Ġenerali tal-Indja, li bħal Malta kienet kolonja Brittanika. Matul dawn l-għaxar snin Hastings kellu suċċess kbir kemm fit-tmexxija kif ukoll fid-diplomazija. Huwa għamel riforma kbira fis-sistema edukattiva u amministrattiva tal-Indja. Wara ftit li ntemm il-mandat tiegħu mill-Indja bħala Gverantur, il-Kuruna Brittanika għoġobha taħtru Gvernatur ta’ pajjiżna. Dan kien it-tieni Gvernatur ta’ Malta. Fl-1824  beda uffiċjalment il-ħidma tiegħu fostna iżda sentejn wara huwa miet fuq il-vapur HMS Revange li kien ftit il barra mil-golf ta’ Napli. Fuq il-vapur miegħu kien hemm martu li talbet li l-vapur jerġa’ lura Malta kif fil-fatt sar. Il-ġisem bla ħajja ta’ dan il-politiku kbir indifen fil-ġnien fuq is-swar, dak il-ġnien li wara beda jġib ismu. Sal-lum għadna nsibu s-sakofagu tiegħu hemmhekk.

Is-Sette Giugno

Dan il-ġnien ra fih il-monument tal-jum storiku tas-sebgħa ta’ Ġunju 1919, il-jum li fih il-Maltin qamu għad-drittijiet tagħhom, il-jum fejn Maltin bħalna xerrdu demmhom għal Malta, il-jum tal-Martri tal-pajjiż tagħna. Il-monument huwa xogħol tal-artist Malti Anton Agius u kien sar proprju għal Misraħ San Ġorġ. Meta din il-pjazza kienet imsebbħa u restawrata, dan il-monument kien tneħħa u għal xi żmien kien impoġġi f’ maħżen. Kien hemm min garr li avveniment bħalma kien is-Sette Giugno kellu monument fil-qalba tal-Belt Valletta u tneħħa għalhekk ftit wara dan il-monument tpoġġa fil-ġnien ta’ Hastings. Imma x-xorti tiegħu ma kinitx li jibqa’ hemm għaliex mill-ġdid reġa’ tpoġġa fejn kien oriġinarjament, ħaġa li bosta ma jaqblux magħha lanqas għax isostnu li mhux il-post adatt għalih. Tagħmel kif tagħmel taqlagħha dejjem!

Monument mill-Armenja

Fl-2009 f’dan il-ġnien tpoġġa munument mhux kbir wisq imma li fih sinifikat kbir. Dan il-monument sar biex jintradd ħajr tal-għajnuna li l-komunità Armena f’Malta minn dejjem sabet. Forsi naħsbu li r-relazzjonijiet bejn Malta u l-Armenja huma xi ħaġa tal-lum iżda mhux hekk. Sa minn żmien il-Kavallieri kien hemm Armeni li ġew Malta u sabu xortihom hawnhekk. Illum ftit biss għadhom iqisuhom Armeni għaliex bosta oħrajn tant integraw fil-ħajja Maltija li saru Maltin u forsi hawn bosta dixxendenti tagħhom li lanqas biss jafu li għandhom għeruq Aremni.

Ponsonby

Ponsomby

Minkejja li mhux fil-ġnien, iżda ħdejh, tajjeb insemmu il-bażi ta’ kolonna li tfakkar lil Gvernatur ieħor ta’ Pajjiżna, Frederick Cavendish Ponsonby. Xi darba kien hemm kolonna biex tfakkar lil dan il-bniedem li bejn l-1827 u l-1835 kien ir-rappreżentant tal-kuruna f’pajjiżna. (Bejn Hastings u Ponsonby kien hemm Alexander George Woodford) Il-monument ta’ dan il-bniedem jinstab sewwasew barra l-ħitan tal-ġnien ta’ Hastings. Din il-kolonna kienet twaqqfet fl-1838, sena wara mewtu. Waqt maltempata qalila li ħakmet lil gżiritna fl-1864 din il-kolonna intlaqtet minn sajjetta u waqgħet. Fadal biss il-biċċa ta’ isfel.

Minkejja li dan ma huwiex xi ġnien enormi li wieħed irid is-sigħat biex iduru, xorta huwa sabiħ ħafna u għandu dak li forsi ġonna oħra fil-Belt Valletta ma għandhomx, fih il-kwiet. Hemmhekk wieħed jista’ jitla’ jistriħ. Hemmhekk wieħed jista’ jmur u minbarra li jkun jista’ jara parti kbira minn Malta, jkun ukoll jista’ jinsa d-dinja warajh għal ftit għax hemm tista’ ssib paċi li mhux faċli ssib xi mkien fil-Belt Valletta.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon 11 ta' Awwissu 2018