Puerta del Sol

Is-safar huwa mezz li jiftaħlek moħħok għax permezz tiegħu tista’ tiltaqa’ ma’ kulturi ġodda, nies ġodda, tara drawwiet differenti minn dawk li tkun imdorri bihom. Illum is-safar sar faċli ħafna. illum biex issiefer sar aktar faċli milli kien fi żmien il-bużnanna biex tmur sal-Belt!

Bis-saħħa tal-Unjoni Ewropea u aktar tard biż-żona Shengen, l-ivjaġġar f’parti kbira tal-ewropa sar qisu dak li jkun sejjer minn belt għal oħra. Dan ma jfissirx li s-safar tagħna huwa limitat għal din iż-żona biss jew għall-pajjiżi Ewropej biss. Tiskanta kemm hawn min iżur pajjiżi li lanqas qatt ma tkun ħlomt bihom biex ma ngħidx qatt ma tkun smajt bihom. Imma l-aktar popolari magħna l-Maltin jibqgħu l-pajjiżi Ewropej.

Waħda mill-ibliet li saret poplari magħna dawn l-aħħar snin hija Madrid, il-kapitali ta’ Spanja. Sewwasew fil-qalba ta’ din il-belt meraviljuża wieħed isib il-pjazza bl-isem Puerta del Sol. Tajjjeb ngħidu xi ħaġa dwarha għall-benefiċċju ta’ dawk  li xi darba jżuruha u għall-informazzjoni ġenerali ta’ dawk l-oħrajn li ma għandhomx ħajra jmorru sa Spanja.

Pjazza li tissejjaħ bieb?

Puerta del Sol

Puerta del Sol ma tfisser xejn għajr Bieb ix-xemx. Allura għandna mnejn nistaqsu kif il-pjazza tissejjaħ hekk. Isem il-pjazza ġej mill-bieb antik li kien l-ewwel bini ta’ din il-pjazza. Qegħdin nitkellmu fis-seklu XII mhux ilbieraħ! Meta Madrid saret il-belt kapitali Spanjola minflok Toledo fis-seklu XV qrib dan il-bieb bdew telgħin bosta binjiet li kienu jservu għall-amministrazzjoni tal-pajjiż. Billi f’dawn il-binjiet kien hemm dak kollu li l-poplu tal-qrib kien ikollu bżonn, ma damx wisq biex dan il-post sar il-fus tal-ħajja ta’ Madrid. F’din il-pjazza beda jiltaqa’ l-poplu ta’ din il-belt għal kull manifestazzjoni, f’din il-pjazza l-poplu ta’ Madrid beda jsib il-mistrieħ tiegħu u f’din il-pjazza bosta namrati kienu jwegħdu mħabbithom lil xulxin. Fi ftit kliem din il-pjazza saret il-qalba, iċ-ċentru tal-belt kollha.

Aktar tard bdew jinbnew binjiet oħrajn bħalma huwa dak li llum iservi bħala uffiċċju tal-Kunsill li oriġinarjament kien l-uffiċċju tal-posta.

Ħajja

Illum Puerta del Sol hija ċentru ħaj li fih issib minn kollox. It-turisti kollha li jżuru Madrid b’xi mod jew ieħor iżuru din il-pjazza, jew tal-inqas jippruvaw jgħaddu minnha mqar bil-karozza. Meta wieħed jieqaf fiha jsib bosta ħwienet, isib jixtri minn kollox, u meta ngħid minn kollox wieħed irid jifhem li kollox ifisser kollox!! Matul il-lejl hawnhekk isir ċentru ta’ divertiment. Bosta lokali ta’ divertiment huma mifruxin mad-dawra tal-pjazza u fil-qrib tagħha, lokali li jattiraw kull tip ta’ ġenerazzjoni, minn dik żagħżugħa sa dik anzjana. F’Puerta del Sol kulħadd isib fejn jiddeverti. Puerta del Sol huwa l-post l-aktar attiv anke bil-lejl.

L-Ors

L-arma ta' Madrid

Bejn Calle de Alcalá u Carrera de San Jerónim, żewġ toroq li jwasslu għal Porta del Sol, insibu statwa ta’ ors wieqaf ma’ siġra. Bosta jistaqsu x’inhu dan l-ors. L-arma tal-belt ta’ Madrid turi sewwasew ors wieqaf ma’ siġra u dan il-monument juri dak li turi l-arma tal-post. Minkejja li l-pjazza hija waħda antika sewwa, din l-iskultura hija relattivament ġdida. Kienet inawgurata fl-1967 wara li nħadmet mill-artist Spanjol  Antonio Navarro Santafé (1906-1983). Biex ngħidu d-dritt, il-post li fih qegħda llum mhux dak oriġinali minkejja li kienet fl-istess pjazza. Din tpoġġiet fil-post tal-lum fl-1986.

F’din il-pjazza nsibu wkoll il-famuż Kilometru Żero. Minn dan il-post f’din il-pjazza jitkejlu d-distanzi fi Spanja. Meta jgħidu li minn  Madrid sa xi belt oħra Spanjola hemm daqshekk jew daqshell kilometri jkunu bdew jitkejlu minn hawnhekk.

L-aħħar tas-sena

F’din il-pjazza jinġabar il-poplu ta’ Madrid u t-turisti li jkun hemm fil-belt nhar l-aħħar ta’ kull sena. Hawn isiru l-festaġġjamenti biex jagħlqu s-sena li tkun spiċċat u jagħtu merħba lis-sena l-ġdida. Hija drawwa li ftit qabel idoqq nofsillejl jindaqqu tnax-il tokk ta’ qanpiena mill-palazz tal-Kunsill Lokali. Bejn kull tokk ikun hemm bejn wieħed u ieħor tliet sekondi. Hemm drawwa li ma’ kull tokk dawk li jkunu fil-pjazza jieklu għenba. F’nofsillejl fost l-għajat u l-ferħ, max-xampanja u l-briju tinxtegħel tabella bil-kliem “Feliz” u l-annu li jkun beda.

It-tabella famuża 

La qed insemmi t-tabelli ma nistax ma nsemmix tabella famuża li nsibu f’din il-pjazza. Fuq waħda mill-binjiet naraw tabella ġganteska tax-xarba Tio Pepe. Din hija xarba, sherry, li bdiet issir fl-1844. Il-produtturi tagħha ħasbu biex jirreklamaw din ix-xarba fl-aktar parti popolari ta’ Madrid u għamlu din it-tabella fl-1936. Maż-żmien it-tabella saret Land Mark ta’ Madrid. Fl-2011 din it-tabella tneħħiet iżda wara tliet snin reġgħet sabet postha tiddomina din il-pjazza.

Din hija l-qalba ta’ Madrid, il-belt kapitali Spanjola li għandha ħafna u ħafna x’toffri lil min iżurha, imma għandha pjazza bi storja twila li meta wieħed iżur il-belt ikun qed jonqos jekk ma jżuriehx naqra.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 18 ta' Awwissu 2018