Indulgenza

Il-Knisja Kattolika bejn l-24 ta’ Diċembru 2024 u s-6 ta’ Jannar 2026 qed tiċċelebra dak li jissejjaħ il-Ġublew. F’dawn ix-xhur wieħed jista’ jikseb l-indulġenza plenarja, imma għandna mnejn ftit nafu xi tkun din il-ħaġa.

X’inhi?

L-indulġenza, skont id -duttrina Kattolika, hija t-tħassir tal-piena temporali jew parti minnha li tirriżulta mid- dnub imwettaq mill- fidili iżda diġà maħfur quddiem Alla. Il-kelma indulġenza ġejja mil Latin indulgentia, li ġejja minn indulgeo, li tfisser tkun ġentili. Oriġinarjament kienet tfisser qalb tajba iżda fil-Latin post-klassiku waslet biex tfisser il-maħfra ta’ taxxa jew dejn. Fil-liġi Rumana u fil-verżjoni biblika imsejħa Vulgata tat-Testment il-Qadim kienet tintuża biex tesprimi ħelsien mill-jasar jew kastig. Fil -lingwaġġ teoloġiku wkoll il-kelma kultant tintuża fis-sens primarju tagħha biex tfisser il-qalb tajba u l-ħniena ta’ Alla. Iżda fis-sens speċjali li hawnhekk qed insemmu l-indulġenza hija maħfra tal-piena temporali minħabba d-dnub, li l-ħtija tagħha tkun ġiet maħfura.

Indulġenza tista’ tinkiseb għall-persuna propja jew tista’ tiġi applikata f’forma ta’ suffraġju lill-erwieħ fil-Purgatorju. Dejjem iridu jiġu segewiti n-normi tal-ksib ta’ din l-indulġenza, jiġifieri li dak li jkun ikun qerr u tqarben u jitlob skont l-intenzjoni tal-Papa. Il-fidili jkunu jistgħu jiksbu l-indulġenza billi jagħmlu pellegrinaġġ f’kull sit sagru tal-Ġublew. Jistgħu jżuru waħda mill-erba’ Bażiliċi Papali Maġġuri ta’ Ruma, fl-Art Imqaddsa jew f’postijiet oħra indikati mid-djoċesi u jieħdu sehem f’mument ta’ talb.

Eżempju

L-indulġenza ma taħfrix id-dnub imma tħassar il-piena temporali. X’jiġifieri? Ħalli nġib eżempju ċkejken biex nippruvaw nifhmu. Nagħmlu mod li jiena mort għand familja ħabiba tiegħi u meta dħalt għandhom il-mara qaltli li marret il-belt u rat vażun sabiħ u xtratu. Ġabituli biex narah u waqt li kien f’idi waqa’ u sar frak. Jiena l-għada dħalt il-belt u xtrajt vażun ieħor eżatt bħal dak li kien waqa’ minn idi u mort bih għand dik il-familja. Ma’ dan il-vażun xtrajt ukoll bukkett fjuri biex intaffi xi ftit mill-ħsara li kont wettaqt. Il-vażun reġa’ lura għand il-familja u għalhekk ma kelli xejn fuq il-kuxjenza imma xtrajt il-bukkett tal-fjuri biex inpatti tal-piena li kelli meta kissirt dak il-vażun. Issa d-dnub jinħafer bil-qrar u mhux bl-indulġenza imma l-piena tad-dnub, id-dispjaċir li jiena jkolli għal xi att li wettaqt, tinħafer bl-indulġenza. Mela biex nikkonkludi dan l-eżempju fqajjar ngħid li x-xiri mill-ġdid tsal-vażun huwa kkomparat mal-maħfra li tiġi mis-sagrament tal-qrar u x-xiri tal-bukkett fjuri nista’ nikkomparah mal-indulġenza, fejn jiena nagħti xi ħaġa biex niskuża ruħi u npatti n-nuqqas tiegħi.

X'mhix l-indulġenza

Tajjeb ngħidu Ċar u tond li l-indulġenza mhix permess biex twettaq id-dnub  u lanqas ma hija maħfra tad -dnub li jista’ jsir fil-futur. Mhijiex eżenzjoni minn xi liġi jew dmir  u wisq inqas mill-obbligu konsegwenti fuq ċerti tipi ta' dnub. Hija ma tagħtix immunità mit-tentazzjoni jew tneħħi l-possibbiltà ta' waqgħat sussegwenti fid-dnub. Fuq kollox l-indulġenza mhix ix-xiri tal-maħfra li tiżgura  s-salvazzjoni tax-xerrej jew il-ħelsien tar- ruħ ta' ħaddieħor mill-Purgatorju. L-indulġenza mhix sagrament imma maħfra extra-sagramentali tal-piena temporali.

Mhux fil-ġublew biss

L-indulġenza ma tinkisibx biss fil-Ġublew, tant li ġieli nkunu quddiem xi niċċa, anke f’pajjiżna, u naqraw skrizzjoni li ma’ dik ix-xbieha jkun hemm marbuta numru ta’ jiem ta’ indulġenza. Fit-28 ta’ Awwissu 1903, il-Papa Piju X ta d-dritt lill-kardinali fil-knejjes titulari u d-djoċesijiet tagħhom jagħtu 200 jum ta’ indulġenza, lill-arċisqfijiet tahom 100 jum u lill-isqfijiet 50 jum. Din hija l-indulġenza parzjali u mhux plenarja.  Permezz tal-kostituzzjoni appostolika Indulgentiarum doctrina tal-1 ta’ Jannar 1967, il-Papa Pawlu VI wieġeb għas-suġġerimenti li saru fil-Konċilju Vatikan II u rreveda sostanzjalment l-applikazzjoni prattika tad-duttrina tradizzjonali fejn jidħlu dawn l-indulġenzi.

Kontroversji

Kien hemm żmien fejn l-indulġenzi kienu jistgħu jinkisbu permezz ta’ xi għotja ta’ flus. Hawn dlonk nifhmu kif l-intenzjoni tal-bidu, jiġifieri li tissodisfa l-bżonnijiet tal-midneb li jindem bdiet tinbidel u f’xi każijiet beda jsir kummerċ b’dawn l-indulġenzi. L-iskandlu kiber għal proporzjonijiet allarmanti meta bdew jiċċirkolaw kitbiet papali jew episkopali foloz li kellhom l-intenzjoni li jagħmlu aktar flus billi jiddikjaraw din jew dik l-indulġenza ġdida jew li jxerrdu żbalji teoloġiċi. Il-Papat kien konxju mill-iskandlu u pprova diversi drabi jrażżan il-problema, kemm qabel kif ukoll wara d-denunzja tal-patri Agostinjan Martin Luteru. Iżda l-miżuri li ttieħdu ma kinux biżżejjed biex tiġi evitata qasma irreparabbli: ix-Xiżma tal-Protestanti. Il-Konċilju ta’ Trento pprova jġib ordni billi ħareġ id-digriet De indulgentiis, fejn ġabar fil-qosor id-duttrina Kattolika dwar l-indulġenzi. Dan id-digriet sostna li kien jeħtieġ l-użu tal-moderazzjoni u l-evitar ta’ kwalunkwe profitt ħażin fejn jidħlu l-indulġenzi.

 

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 14 ta' Diċembru 2024

Il-Ġublew tal-2025

 

Il-Ġublew tal-2025 se jkun il-ħamsa u għoxrin Ġublew ordinarju universali fl-istorja tal-Knisja Kattolika. Fil -Knisja Kattolika l-Ġublew huwa s-sena speċjali, sena ta’ maħfra tad-dnubiet, ta’ rikonċiljazzjoni, ta’ konverżjoni u ta’ penitenza sagramentali.

Tħejjijiet

L-organizzazzjoni tal-Ġublew, fuq xewqa ta’ Papa Franġisku, ġiet fdata f’idejn il-Kunsill Pontifiċju għall-Promozzjoni tal-Evanġelizazzjoni Ġdida, ippresedut mill-Eċċellenza Tiegħu Monsinjur Rino Fisichella.

Fis-26 ta’ Diċembru 2021, permezz ta’ stqarrija, is- Santa Sede ħabbret li “l-Papa Franġisku ħalla t-tħejjija tas-Santa Sede għas-Sena Mqaddsa 2025 f’idejn il-Kunsill Pontifiċju għall-Promozzjoni tal-Evanġelizazzjoni Ġdida.” Fl-istess okkażjoni ġie rrappurtat li Monsinjur Rino Fisichella, president tal-Kunsill Pontifiċju, iltaqa’ mal-mexxejja tas-Segretarjat tal-Istat, l- Amministrazzjoni tal-Patrimonju tas-Sede Appostolika u s- Segretarjat għall-Ekonomija biex jiddiskuti l-organizzazzjoni ta’ dan il-Ġublew. Fil-11 ta’ Frar 2022, il-Papa Franġisku kiteb lil Monsinjur Fisichella fejn esprima t-tamiet u x-xewqat tiegħu għall-Ġublew u pprovda l-ewwel linji gwida għall-organizzazzjoni. B’mod partikolari, il-Papa ħalla f’idejn Monsinjur Fischella u l-Kunsill Pontifiċju r-responsabbiltà li jsibu l-forom xierqa biex is-Sena Mqaddsa tkun tista’ tiġi ppreparata u ċċelebrata b’fidi intensa, tama ħajja u karità attiv. Fit-13 ta’ Jannar 2022 ġie ppreżentat il-motto “Pellegrini ta’ Tama”, filwaqt li fit-28 ta’ Ġunju 2022 saret l-ewwel konferenza stampa marbuta mal-Ġublew 2025, li fiha ġie ppreżentat il-logo u l-ħolqien ta’ websajt uffiċjali u app speċjali tal-Ġublew. Fil-konferenza tal-aħbarijiet, tħabbru xi avvenimenti ewlenin tal-Ġublew li huma ddedikati għal xi kategoriji partikolari bħal, pereżempju; familji, żgħażagħ, anzjani, Kattoliċi tal-Lvant, katekisti u persuni li jaħdmu fil-qasam tas-saħħa. Kif tħabbar fil-konferenza stampa tad-9 ta’ Mejju 2023, it-tħejjija tal-Ġublew hija fdata f’idejn erba’ kummissjonijiet: il-Kummissjoni Pastorali, il-Kummissjoni Kultura, il-Kummissjoni Komunikazzjoni u l-Kummissjoni Ekumenika, li lkoll huma appoġġjati mill-Kumitat Tekniku u żewġ kummissjonijiet ad hoc li rispettivament jiġbru flimkien il-presidenti tal-Konferenzi Episkopali. Fl-istess konferenza stampa, tħabbret l-attivazzjoni tal-websajt uffiċjali tal-Ġublew li huwa www.iubilaeum2025.va  fejn ġie ppubblikat il-kalendarju tal-avvenimenti tal-Ġublew il-Kbir u informazzjoni oħra għall-pellegrini u l-gruppi.

Tħabbira

It-tħabbira uffiċjali ta’ dan il-Ġublew saret permezz tal-Bolla Papali Spes non confundit – li tfisser “It-tama ma tiddiżappuntax” li kienet promulgata fil-festa liturġika tat-Tlugħ ta’ Ġesù fis-Sema, nhar id-9 ta’ Mejju 2024, waqt iċ-ċelebrazzjoni solenni tat-tieni għasar fil-Bażilika ta’ San Pietru f’Ruma.

Fit-13 ta’ Mejju ta’ wara, il-Kardinal Angelo De Donatis, bħala penitenzjarju ewlieni, iffirma u ppubblika d-digriet dwar ir-regoli tal-għoti tal-indulġenzi waqt il-Ġublew.

Il-motto uffiċjali tal-Ġublew, magħżul personalment mill-Papa huwa “Pellegrini ta’ Tama”. L-għażla tħabbret f’filmat minn Monsinjur Rino Fisichella maħruġ mill-media tal-Vatikan fit-13 ta’ Jannar 2022.  F’ittra lill-Kunsill Pontifiċju għall-Evanġelizazzjoni Ġdida, il-Papa Franġisku spjega r-raġunijiet għal din l-għażla hekk:

«Irridu nżommu ħajja l-fjamma tat-tama li ġiet mogħtija lilna, u nagħmlu dak kollu li nistgħu biex nassiguraw li kulħadd jerġa’ jikseb is-saħħa u ċ-ċertezza biex iħares lejn il-futur b’ruħu miftuħa, qalb kunfidenti u moħħ li jħares 'il bogħod. Il-Ġublew li jmiss ikun jista’ faċilment jerġa’ jibni  klima ta’ tama u fiduċja, bħala sinjal ta’ twelid ġdid li lkoll inħossu l-urġenza tiegħu. Huwa għalhekk li għażilt il-motto “Pellegrini ta’ Tama”.»

Logo

Ġiet imnedija kompetizzjoni għall-għażla tal-logo tal-Ġublew mill-Kunsill Pontifiċju għall-Evanġelizzazzjoni Ġdida. Biex jiġu evalwati l-logos mibgħuta, twaqqfet kummissjoni speċjali u ġew ikkunsidrati ċerti elementi bħall-koerenza mal-messaġġ teoloġiku, l-oriġinalità u s-sempliċità, l-adattabilità għal formati stampati u diġitali differenti. Il-konferenza stampa biex jiġi ppreżentat il-logo saret fit-28 ta’ Ġunju 2022, li ġiet ippubblikata u mxerrda wkoll permezz tal-websajt uffiċjali tal-Ġublew. Il-logo, magħżul minn 294 proposta u minn 48 pajjiż differenti, kien iddisinjat minn Giacomo Travisani, disinjatur tal-grafika minn Trani, l-Italja, u magħżul personalment mill-Papa Franġisku. L-awtur spjega t-tifsira tal-logo hekk:

«Immaġinajt nies ta’ kull kulur, nazzjonalità u kultura, jimbuttaw lilhom infushom mill-erbat irjieħ tad-dinja u mexjin lejn il-futur tad-dinja, bħall-qlugħ ta’ vapur kbir, li jinfetħu bis-saħħa tar-riħ tat-Tama  li hu s-salib ta’ Kristu u Kristu nnifsu. Meta xtaqt nippersonifika t-Tama mill-ewwel kelli xbieha ċara: is-Salib; It-tama, għedt bejni u bejn ruħi, tinsab fis-Salib.»

Il-logo se jintuża għall-attivitajie uffiċjali kollha marbuta mal-ġublew u għall-produzzjoni ta’ merchandising marbut mas-Sena Mqaddsa.

Innu

Il-mużika tal-innu uffiċjali tal-Ġublew kienet komposta minn Francesco Meneghello minn Mantua, rebbieħ ta’ kompetizzjoni internazzjonali mħabbra f’Settembru 2022 u magħżul minn 270 proposta. Il-lirika tal-innu, bl-isem “Pellegrini di Speranza”, inkitbet mit-teologu, mużiċista u kompożitur Pierangelo Sequeri.

Il-Ġublew tas-sena 2025 jiftaħ nhar l-24 ta’ Diċembru 2024 bil-ftuħ tal-Porta Santa fil-Bażilika ta’ San Pietru Ruma.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 7 ta' Diċembru 2024