Knisja mal-poplu

Kemm hija qrib in-nies il-Knisja Kattolika.

Matul din is-sena pajjiżna qiegħed jiċċelebra żewġ anniversarji li għalkemm huma differenti għal kollox minn xulxin, hemm rabta remota bejniethom. Qiegħed nirreferi għall-450 anniversarju mill-assedju l-kbir u l-50 sena mill-ftuħ tad-Dar tal-Providenza. Ir-rabta ta’ bejn dawn iż-żewġ avvenimenti hija fil-fatt li fihom it-tnejn hemm involviment dirett ta’ saċerdoti.

Martri u eroj

L-għolja Xiberras, sakemm inbniet il-Belt Valletta u twaqqfet l-ewwel parroċċa fiha fl-1571, kienet tagħmel parti mill-parroċċa ta’ Ħal Qormi. Fi żmien l-assedju l-kbir tal-1565, il-kappillan tal-Qriema kien Dun Gioanello Cilia. Dan ħass li kien fid-dmir li jmur ġewwa l-forti Sant Iermu, mhux biex jagħmel bħall-qaddis patrun tal-parroċċa tiegħu, San Ġorġ, u jissielet kontra l-għadu, imma biex jassisti lis-suldati li kienu fil-forti li kienet tagħmel parti mill-konfini tar-raħal tiegħu.

Il-Maltin u l-Kavallieri li kien hemm fil-forti li tħares id-daħla tal- port prinċipali ta’ gżiritna, issieltu bil-kbir biex jiddefendu lil Malta mill-g

ħadu, imma fit 23 ta’ Ġunju Sant Iermu waqa’ f’ idejn it-Torok. Dawk li kienu fil-forti, fosthom Dun Gioannello, qatgħulhom rashom u ġew marbutin ma’ twavel tal-in jam u ntefgħu l-baħar. Bla ras mhux faċli jintgħaraf dak li jkun, l-aktar 450 sena ilu meta ma kellhomx il-mezzi  xjentifiċi li għandna llum. Ir-raħal tal-furnara kellu jistenna sal-1569 biex jinħatarlu kappillan ġdid għax ħadd ma seta’ jiddikkjara li Dun Ġwann Cilia kien tassew mejjet. Hemm min jgħid li l-ġisem bla ħajja tiegħu għarfuh minn difett fiżiku li kellu.  Li nafu żgur hu li dan is-saċerdot miet martri waqt il-qadi tal-ħidma saċerdotali tiegħu. Miet ukoll ta’ eroj għax minkejja li ra l-għadu javvanza, xorta baqa’ jassisti spiritwalment lil dawk li kienu fil-forti.

Dar mhux bħall-oħrajn

Dun Mikiel Azzopardi kellu 55 sena meta biddel bini tas-servizzi Ingliżi f’ dar għal persuni b’ diżabilità. Kien ilu 31 sena jqaddes meta ġabar numru ta’ persuni li qabel kienu jiġu mwarrbin u moħbijin. Kien fl-1965 meta Dun Mikiel fetaħ id-Dar tal-Providenza. Sa dak iż-żmien persuna b’ diżabilità kienet tiqies bħala piż u l-mentalità miskina ta’ xi wħud kienet tiddieħaq u tgħaddi lil dawn it-talin biż-żmien. Monsinjur Azzopardi mhux talli ma ddieħaqx bihom, anzi tahom ħajja dinjituża. Għall-grazza ta’ Alla l-mentalità tagħna l-Maltin inbidel tul dawn l-aħħar ħamsin sena u llum nagħmlu minn kollox biex dawn il-persuni jgħixu ħajja kemm jista’ jkun indipendenti. Sirna nirrikonoxxu li dawn it-talin għandhom ħafna x’ jistgħu jagħtu lis-soċjetà u billi jista’ jkun li hemm xi differenzi minna, xorta ma għandhomx ikunu fil-marġini tas-soċjetà. Ħamsin sena ilu l-mentalità kienet differenti.

Matul is-snin id-dar tkabbret u kompliet titgħammar skont il-ħtiġijiet tar-residenti. Monsinjur Azzopardi miet fit-13 ta’ Mejju, 1987, sewwasew erbat ijiem wara l-elezzjoni ġenerali ta’ Malta. Waqt l-omelija tal-funeral tiegħu, l-Arċisqof Ġużeppi Mercieca kien serraħ ras Dun Mikiel li l-opra li kien beda’ hu b’ risq ‘l-anġli tiegħu’, kif kien isejjaħ lir-residenti tad-Dar tal-Providenza, kienet sejra tibqa’ wieqfa u miexja ’l quddiem. Fil-fatt hekk ġara u llum qegħdin  niċċelebraw il-ħamsin anniversarju mill-bidu ta’ din id-dar.

Knisja mal-poplu

Dawn huma biss żewġ każi fejn il-Knisja tkun fuq quddiem biex tgħin lill-poplu, biex tkun mal-poplu, biex tkun għall-poplu. Minkejja kollox, minkejja dak li ġieli nisimgħu,  il-Knisja minn dejjem kienet għall-avangwardja, dejjem kienet tal-ewwel biex tgħin lin-nies l-aktar fil-bżonn. Min beda l-ewwel skejjel? Min fetaħ l-ewwel orfanatrofji? Min telaq minn pajjiżu biex imur jgħin popli oħrajn? Min fetaħ l-ewwel dajr għan-nies bla saqaf fuq rashom? Min ta l-ewwel kenn lin-nisa msawta? Min dejjem assita lil dak li jkun fil-bżonn minkejja l-perikli tal-gwerer jew tal-mard?

Dun Ġwann jew Gioannello Cilia seta’ baqa’ f’ daru ġewwa Ħal Qormi, bogħod mill-periklu, paxxut, imma ħass x’ jgħidlu li postu kien mas-suldati f’ Sant Iermu. U mar hemm, mar jassisti lill-parti mill-merħla fdata f’ idejh, mar u sab il-mewt. Kien jaf li seta’ jsibha l-mewt, imma dan il-ħsieb ma beżżgħux, ma qatalux qalbu.

Monsinjur Mikiel Azzopardi seta’ baqa’ assistent ekkleżjastiku tal-Azzjoni Kattolika, imma ried li l-ħolma li kellu issir realtà. Ħolma li għadna narawha magħna sal-lum. Ħolma li biddlet il-mentalità ta’ pajjiż. Ħolma qaddisa.

Dan kollu huwa l-frott ta’ Knisja li tkun qrib il-poplu, li tkun tħoss il-polz tal-poplu u għalhekk tkun tista’ tagħmel l-ewwel pass. Ġieli nisimgħu kritika li l-Knisja tintilef fir-rikkezzi, fit-titli; bażiliċi, arċiprieti, monsinjuri u kanonċi. Il-kritiċi jkollhom raġun kieku l-Knisja tieqaf hemm, imma l-anniversarji li qegħdin niċċelebraw din is-sena jixhdu dan kollu. Il-Knisja hija entità tan-nies, tinsab man-nies, tinsab qalb in-nies u mhux illum biss, imma min dejjem hekk kienet. Taħsbux li qed ngħid dan għax jiena saċerdot (la jiena arċipriet, la kononku u lanqas monsinjur, biex ħadd ma jaħseb li qed niddefendi t-titli li għandi), le xejn minn dan. L-istorja hija l-aqwa xhud ta’ dan li qed ngħid.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon -26 ta' Settembru 2015

Ikona

Meta nisimgħu l-kelma ‘Ikona’ l-ewwel li tiġi f’moħħna hija dik il-pittura sagra li tirrappreżenta lil Kristu, lill-Madonna jew xi qaddis ieħor, aktarx naħsbu fil-Knisja Biżantina jew Ortodossa, xbieha mpittra fuq l-injam fuq sfont indurat bid-deheb. Ma nkunux qegħdin niżbaljaw meta naħsbu hekk għax fil-fatt il-kelma stess ġejja mill-Grieg  εἰκών  (ekon) li tfisser xbieha.

Biss illum din il-kelma għandha aktar minn sens wieħed, Min hu midħla tal-komputers jaf li l-kelma ‘Icon’ fl-informatika ma tfissirx xbieha sagra imma stampa ċkejkna li meta tagħfas fuqha tiġi esegwita ordni li tkun trid li ssir. (Min mhux midħla tal-komputers niddubita kemm fehem imma ma nafx kif nibda nfehmek aħjar sieħbi.. ħu naqra paċenzja bija!)

Ikona Mużikali 

Ikona tista’ tingħad ukoll għal xi post partikolari – dak li bl-Ingliż jissejjaħ landmark. It-torri Eiffel huwa ikona ta’ Pariġi bħalma l-Kolosew huwa ikona ta’ Ruma, jew il-Big Ben huwa ikona ta’ Londra u l-Opera House hija l-ikona ta’ Sidney. Malli tara stampa tagħhom dlonk ifakkruk fil-pajjiż bla ma jkun hemm ħtieġa ta’ kitba oħra jew spjegazzjoni.

Ikona tista’ tkun ukoll persuna. Elvis Presley u l-grupp The Beatles kienu żewġ ikoni mużikali tas-snin sittin bħalma fl-istess żmien Martin Luther King kien ikona politika. Dawn huma kollha ikoni minkejja li ma humiex xbiehat sagri.

Semjoloġija

Din il-kelma ġejja mill-kelma Franċiża sémiologie li tfisser l-istudju tas-sinjali. Bosta ħaddiema fil-qasam tar-reklamar jistudjaw din id-dixxiplina għax hija importanti ħafna biex xogħolhom ikun suċċess u jħalli l-frott mixtieq. Meta reklam tal-fwieħa jrid jagħtik l-impressjoni li dak il-prodott jintuża mill-isbaħ nisa Pariġini allura fl-isfont jurik it-torri Eiffel jew l-Arc de Triomphe – żewġ ikoni famużi tal-kapitali Franċiża. Jekk ir-reklam ikun tal-ikel aktarx li tara l-kuluri aħmar, abjad u aħdar – per eżempju riklam tal-għaġin ikun fih il-ħabaq aħdar, it-tadam aħmar u l-mozzarella bajda. Malli wieħed jara reklam bħal dan mill-ewwel jassoċja dak il-prodott mal-Italja, pajjiż magħruf għat-tjubija tal-ikel li jsir fih, fejn il-platt huwa arti – fejn il-mejda hija ikona. Rajt reklam tal-ġelat li fih kien hemm raġel bi qmis bajda bil-kaxxi ħodor riekeb mutur bil-fardal u mara riekba warajh liebsa blouse aħmar. Raġel riekeb mutur ma jistax ikun qed jiekol il-ġelat madanakollu il-kuluri tal-qmis u l-blouse flimkien mal-mutur tal-fardal (kif ukoll id-ditta tal-mutur) dlonk  ifakkruk fl-Italja u fit-tjubija tal-ġelat li nsibu f’ dan il-pajjiż.

Ikona ta' Londra

Londra

Fil-belt kapitali Ingliża insibu żewġ ikoni magħrufin mad-dinja kollha. Le ma humiex il-kaxxi tal-ittri u l-kabini tat-telefon pubbliċi għax dawk anke f’ pajjiżna nsibuhom. Qed nirreferi għal-London Cab u l-London Bus. It-taxi ta’ Londra ilha għexieren ta’ snin bl-istess forma. Il-karozzi nbiddlu imma l-forma inżammet u kull meta inbiddlu t-taxis kienu ordnati oħrajn bl-istess għamla. Illum insibu karozzi minn dawn anke b’ aċċess għal nies fuq siġġu tar-roti – u hekk għandu jkun wara kollox. Imma l-fatt hu li l-forma tat-taxi saret ikona u għalhekk baqgħet dejjem l-istess u minkejja l-esiġenzi tal-ġurnata tal-lum baqgħet xi ħaġa unika li tagħti identità lit-toroq tal-belt ta’ Londra.

Ikona oħra f’ din il-belt huma dawk il-karozzi tal-linja b’ żewġ sulari, miżbugħin ħomor, li titla’ fihom minn fuq wara tat-trakk u ssib garigor li jtellgħek fis-sular ta’ fuq. Illum karozzi double decker ma nsibuhomx biss f’ Londra. F’ pajjiżna għandna minnhom ukoll, biss xorta waħda il-London Bus hija ikona ta’ din il-belt u għalhekk l-Ingliżi ikkonservaw id-dehra tagħha.

Malta

Ikoni Maltin għandna wkoll, minkejja li ma humniex magħrufin daqs dawk li semmejt aktar  ’il fuq. Siluwett tal-Imdina hija l-isbaħ ikona ta’ Malta. Is-salib tal-Kavallieri huwa magħruf madwar id-dinja bħala s-salib ta’ Malta, għad li ma huwa Malti xejn u nsibuh f’ postijiet li m’ għandhom x’ jaqsmu xejn ma’ Malta bħall-arma tal-flotta militari Taljana.

Ikona mitlufa ta' Malta

Ikona Maltija kienu l-karozzi tal-linja antiki li kienu jaqduna sa ftit aktar minn erba’ snin ilu. Dawn insibu minjaturi tagħhom fil-ħwienet tas-souvenirs, insibu kartolini bi stampi tagħhom. Imma t-turist li jiġi Malta llum ma jafx li dawn il-karozzi kienu ikona ta’ pajjiżna u għalhekk la s-souvenir u lanqas il-kartolina ma jagħmlu sens għalih.

Ladarba kienu ordnati karozzi tal-linja ġodda, ngħid jien ma setgħux saru fuq il-forma tal-karozzi tal-linja l-antiki? Dan ma jfissirx li ma jkunux karozzi ta’ ċertu livell. Minix ngħid li l-karozzi l-ġodda jkollhom il-ħġieġ jiġri minflok l-arja kkondizzjonata. M’inix nippretendi li ma jkunx hemm post għal persuna fuq is-siġġu tar-roti imma qiegħed ngħid li l-forma ta’ barra tkun bħal dawk li kellna qabel imma b’ livell ta’ dawk li għandna llum. Forsi xi ħaġa kbira dan li qed ngħid? Londra żammew il-forma tat-taxi u tal-bus għax huma ikona ta’ belthom. Aħna li għandna mentalità ftit jew wisq Brittanika ma stajniex inżommu l-forma tat-trakkijiet tal-linja l-antiki, dawk li kienu l-ikona tagħna?

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon, 18 ta' settembru 2015

Turiżmu reliġjuż

Sa mill-ewwel żminijiet tal-Knisja, l-Insara kienu jfittxu li jagħmlu pellegrinaġġi lejn l-aktar postijiet għeżież għalihom bħal dawk li fihom għex Ġesù Kristu. Kienu spiss ukoll iżuru oqbra ta’ martri u biż-żmien bdew isiru l-pellegrinaġġi. L-aktar pellegrinaġġ popolari u mixtieq kien dejjem lejn l-Art Imqaddsa, imma kemm minħabba l-bogħod, kemm minħabba n-nuqqas ta’ mezzi finanzjari jew ta’ trasport kif ukoll minħabba li dawn il-postijiet mhux dejjem kienu f’ idejn l-Insara, kellha tinstab soluzzjoni oħra. Għalhekk fil-knejjes bdew isiru l-istazzjonijiet tal-Via Crucis u dak li jkun seta’ jinvista dawn l-istazzjonijiet mill-qrib ta’ daru u jħossu daqs li kieku żar il-postijiet għeżież fejn għex il-Mulej. Meta l-folja nqalbet, reġgħu bdew isiru pellegrinaġġi għal Ġerusalemm. Betlem, Nazzaret u l-inħawi l-oħra tal-Palestina. Nistgħu ngħidu li dan kien l-ewwel turiżmu reliġjuż fid-dinja. Ma rridux  nimmaġinaw turiżmu bħal tal-lum. Kien ikun vjaġġ iebes u ta’ sagrifiċċju. Minkejja li għaddew elfejn sena, dawn it-tip ta’ vjaġġi għadhom isiru, mhux biss fit-Terra Santa imma f’ bosta rkejjen oħrajn tad-dinja li għandhom xi rabta speċjali ma’ xi qaddis jew devozzjoni partikolari.

Spanja, l-Portugall u Franza

Lourdes Franza

Wieħed mill-postijiet l-aktar popolari mal-Insara li jkunu jixtiequ jagħmlu pellegrinaġġ, insibuh ġewwa Spanja. Jissejjaħ Santiago di Campostela. Jingħad li l-Appostlu San Ġakbu wasal sa hawn bil-predikazzjoni tiegħu. Illum huma eluf kbar il-pellegrini li jimxu kilometri twal biex jaslu sas-santwarju famuż, fejn hemm ċensier kbir daqs lampier, imdendel mas-saqaf ta’ dan is-santwarju. Għall-fatt biss ta’ dan iċ-ċensier huma numerużidawk li jżuru dan il-post sabiħ. Spanja tat ukoll lill-Knisja bosta persuni qaddisa u llum huma ħafna dawk li  jmorru pellegrinaġġ fuq il-passi tagħhom. San Duminku ta’ Gużman, Santa Tereża ta’ Avila, San Ġwann tas-Salib huma biss tlieta mill-qaddisin Spanjoli li jiġbdu lejn din l-art numru kbir ta’ turisti reliġjużi. Nistgħu nsemmu wkoll id-devozzjoni Marjana li hemm fi Guadalupe u f’ Garabandal, żewġ lokaliotajiet Spanjoli oħra li wkoll jattiraw numru kbir ta’ pellegrini.

Fejn jidħol vjaġġar reliġjuż, il-Portugall huwa sinonimu ma’ Fatima. Illum Fatima huwa lok ta’ pellegrinaġġi mhux biss għall-Insara ewropej imma anke għal dawk li jaqsmu l-Atlantiku billi l-Portugall huwa l-ewwel  pajjiż fejn wieħed jista’ jniżżel saqajh meta jħalli l-kontinent Amerikan.

Fi Franza żgur li l-aktar post reliġjuż magħruf huwa Lourdes. Dan il-post illum sar joffri jiem ta’ riflessjoni spiritwali u fl-istess waqt opportunità li wieħed igawdi l-ġmiel naturali tal-inħawi. Franza wkoll tat lill-Knisja u lid-dinja qaddisin kbar bħal Ġwanni Marija Vianney u Tereża tal-Bambin Ġesù. Ars, fejn kien kappillan Vianney u Lisieux, minn fejn kienet Santa Tereża illum huma mfittxijin minn bosta Nsara. Post ieħor Franċiż li forsi mhux daqstant magħruf magħna huwa La Salette, fejn il-Madonna kienet dehret lil żewġt itfal fl-1846. Franza toffri wkoll post fejn jilqa’ kull tip ta’ Nsara, Kattoliċi, Protestatni, Evanġeliċi u nsomma lil kulħadd. Dan huwa Taizè. Hemmhekk hemm komunità ekumenika li tilqa’ lil min ikun irid jgħaddi ftit jiem  ta’ paċi ta’ veru.

Italja

L-Italja hija miksija minn fuq sa isfel b’ santwarji jew postijiet devozzjonali li jżuruhom miljuni ta’ turisti reliġjużi ta’ kull sena. Minn Turin, post San Ġwann Bosco għal Padova, magħruf għal sant’ Antnin. Assisi, raħal San Franġisk u Santa Kjara għal Cassia post Santa Rita. San Giovanni Rotondo għad-devoti ta’ Padre Pio għal Bari fejn hemm devozzjoni kbira għal San Nikola. Ruma hija l-Belt Kapitali tal-Fidi Nisranija u għalhekk it-turiżmu reliġjuż hemmhekk huwa enormi. Loreto, Pompei u Sirakuża huma lokalitajiet oħra Taljani li jattiraw bosta pellegrini.

Polonja

Wadowice Polonja

Il-Polonja sa qabel ma’ waqa l-Komuniżmu ftit li xejn konna nafu biha. Konna nafu li teżisti u ftit li xejn aktar. Illum dan il-pajjiż sar ukoll wieħed li jiġbed numru kbir ta’ pellegrini. Dawn iżuru l-postijiet li fihom twieled, għex u ħadem il-Papa San Ġwanni Pawlu II. Imma mhux biss, il-Polonja hija wkoll l-art li fiha d-devozzjoni lejn il-Madonna s-sewda u l-post fejn bdiet il-qima lejn Il-Ħniena Divina. Illum il-Polonja sar lokal popolari ma’ dawk li jfittxu postijiet devozzjonali differenti minn dawk tradizzjonali.

U Malta?

Grotta ta' San Pawl Rabat Malta

Pajjiżna huwa wieħed minn tal-bidu li ħaddan il-fidi Nisranija. Postijiet ta’ devozzjoni għanda kemm trid – fors xi wħud lanqas nafu bihom aħna stess. Ta’ Pinu, il-Madonna tal-Mellieħa, l-għar ta’ San Martin, Il-Madonna tas-Saħħa, il-grotta ta’ San Pawl, il-Madonna tal-Għar, il-Madonna tal-Ħerba, il-Madonna tal-Ħlas, ir-Redentur tal-Isla u nistgħu nibqgħu sejrin. Pajjiżna għandu potenzjal li joffri turiżmu reliġjuż bħal pajjiżi oħrajn u nemmen li għandu vantaġġ fuq pajjiżi oħra. Il-fatt li kollox huwa qrib inaqqas il-ħin tal-ivjaġġar u għalhekk pellegrinaġġ fil-gżejjer Maltin jista’ jkun imżewwaq sewwa biex jiġbor fih l-aktar postijiiet possibbli.

Il-mistoqsija tiegħi hija din: kemm qegħdin nisfruttaw dan il-potenzjal?

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon 12 ta' Settembru 2015

Il-Bażilika u l-Arċipretali

Għadu kemm ġie fi tmiemu ix-xahar ta’ Awwissu. Il-qawl Malti jgħid li Awwissu ix-xemx taħarqu u x-xita tmissu. Din is-sena nistgħu ngħidu li dak li jgħid dan il-qawl  seħħ tassew għax kellna jiem sħan sewwa kif ukoll kellna maltempati li ftit li xejn hawn min jiftakar bħalhom fix-xahar ta’ nofs is-sajf. Hemm xi wħud li dan il-qawl iħawduh u jgħidu li Awwissu la tarah u lanqas tmissu, u dawn it-talin għandhom raġun għax bejn il-vaganzi li bosta jkollhom, bejn il-jiem ta’ divertiment ħdejn il-baħar u bejn il-festi fl-ibliet u l-irħula tagħna, Awwissu jgħaddi bħal ħolma u kważi kważi la jagħtik ċans tarah u lanqas tmissu għax filli jkun għadukif beda u filli jintemm.

Ix-xahar ta’ Awwissu ta’ din is-sena sejjer jibqa’ mfakkar ukoll għal żewġ okkażjonijiet speċjali għal żewġ parroċċi Maltin, il-bidu tal-proċess biex ir-Rotunda tal-Mosta tingħata t-titlu ta’ Bażilika u l-għoti tat-titlu Arċipretali lill-parroċċa ta’ Ħad Dingli.

Sempliċiment titli

Il-potenzjalment Bażilika tal-Mosta

Xi jfisser li knisja tkun Bażilika jew li parroċċa tkun Arċipretali? Huma titli ta’ rispett lejn lok reliġjuż li jkun jixraqlu ċerta stima minħabba l-popolarità tiegħu. Kieku jkollna nikkomparaw il-knejjes mal-bnedmin inkunu nistgħu ngħidu li jeżistu titli differenti lill-persuni differenti. Lit-tabib insejħulu Dott, lin-nutar ngħajtulu Manifk, lill-avukat nindirizzawh b’ Sinjur, lill-bennejn ngħidulu Mgħallem, imma lkoll huma bnedmin li twieldu bla ħwejjeġ u lkoll sejrin jintemmu fl-istess post, iżda minħabba n-natura tax-xogħol li jagħmlu nagħtuhom titli differenti.

L-għan tal-Knisja (bil-K kbira) huwa x-xandir tal-kelma ta’ Alla u s-salvazzjoni tal-erwieħ. Dan isir permezz tas-sagramenti. Issa sagrament jista’ jsir fil-Vatikan, f’ Bażilika, fi knisja Arċipreatli, fi knisja ċkejkna jew f’ kappella mitlufa f’ nofs ir-raba, xorta waħda huwa l-istess sagrament. Is-sustanza tas-sagrament ma tinbidilx skont il-post li fih jiġi amministrat. Il-post huwa aċċidentali u jista’ jinbidel, imma s-sustanza ma tinbidel qatt u għalhekk jekk wieħed jirċievi sagrament f’ Bażilika huwa l-istess daqs li kieku jirċievih f’ kappella ċkejkna qalb l-għelieqi.

Allura b’ dan l-argument ikun hawn min jistaqsi: għalfejn jingħataw dawn it-titli? Ma rridux ninsew li ċerti knejjes għandhom storja kbira, oħrajn fihom xi devozzjoni partikolari u għalhekk iżuruhom bosta nies. Bħala rikonoxximent jistgħu jingħataw titlu bħal Bażilika, li jingħata mill-Papa jew ta’ Arċipretali li jingħata mill-Arċisqof.

Kontroversja

Il-knisja Arċipretali ta' Ħad Dingli

Dawn iż-żewġ każi taw bidu għal kontroversja sħiħa, l-aktar fuq il-mezzi tal-media soċjali. Ħeqq Malta qegħdin u l-inqas xrara dlonk tqabbad ħuġġieġa! Xi wħud staqsew jekk għadux iż-żmien li jingħataw dawn it-titli u oħrajn staqsew għaliex il-Mosta u Ħad Dingli u mhux parroċċi oħrajn. Oħrajn ferħu u xi wħud staqsew jekk il-Knisja f’ Malta hijiex sejra ’l quddiem bl-għoti ta’ titli bħal dawn. Jien mhux sejjer nidħol fil-merti ta’ għadhomx żmiemhom it-titli jew għalfejn dawn il-parroċċi u mhux oħrajn u ma rridx inkompli l-kontroversji li diġa jeżistu.

Jekk hemm min jaħseb li l-għoti tat-titlu ta’ Bażilika hija xi ħaġa li ma għadiex tingħata ikun sejjer żball. Xi knejjes ta’ ċerta importanza jiġu iddikkjarati bażiliċi tista’ tgħid mill-bidu tal-eżistenza tagħhom. Dawk kollha li xi darba marru Lourdes jafu li hemmhekk hemm il-Bażilika ta’ San Piju X, knisja taħt l-art mibnija bil-konkos li ma fiha l-ebda opri artistiċi, imma minħabba l-importanza tagħha ingħatat it-titlu ta’ Bażilika. F’ Malta għandna bażiliċi li ftit li xejn jissemmew. Il-Knisja parrokkjali tan-Nazzarenu f Tas-Sliema hija Bażilika u ħadd ma jsejħilha b’ dan it-titlu. L-istess l-għar tal-Madonna fil-knisja tad-Dumnikani tar-Rabat kif ukoll il-knisja tad-Duluri f’ Ħaż Żebbuġ. Dawn huma Bażiliċi wkoll imma ftit li xejn jiġu rriferuti bit-titli li għandhom.

Il-Bażilika tad-Duluri Ħaż Żebbuġ

Personalment nemmen li l-ħażin huwa meta nintilfu fuq titlu u nitilfu s-sens veru tal-post. Ninħlew fuq l-aċċident u mwarrbu s-sustanza. Xi wħud staqsew kemm se jiżdiedu jew jonqsu dawk li jiffrekwentaw il-Knisja bl-għoti ta’ dawnit-titli. Nemmen li la sejrin jiżdiedu u lanqas jonqsu, min verament hu Nisrani ma jmurx il-Knisja għax hi Bażilika, Arċipreatli, jew kappella bla ebda titli jew unuri, imma jmur għax jemmen u jħossu fid-dover li jmur. Mill-banda l-oħra jekk hemm knejjes li jixraqilhom titlu ma narax għalfejn ma għandux jingħata.

Ftakart f’ Dun Karm

Dan l-argument fakkarni fil-poezija tal-Poeta Nazzjonali tagħna, Dun Karm Psaila, mhux għax nafu għax huwa miet qabel ma twelidt jien, imma għax studjajtu. Waħda mill-aktar poeziji tiegħu li nħobb hija “Żjara lil Ġesù”. F’ din il-poeżija l-awtur jirrakkonta x’ ħass meta daħal jagħmel vista lis-sagrament f’ kappella  ċkejkna f’ nofs l-għelieqi. Ma daħalx f’ Katidral, ma daħalx f’ Bażilika jew f’ Parroċċa Arċipretali, imma f’ daqxejn ta’ kappella rurali. Hemmhekk ħassu qrib il-Ħallieq. Dun Karm jurina kemm is-sustanza hija importanti aktar mill-aċċidenti. Il-post jista’ jinbidel imma s-sagrament huwa wieħed, ikun fejn ikun.  Din hija l-aktar ħaġa importanti li għandna nifhmu.

Fr Reno Muscat 

Dan l-Artilu deher f' In-Nazzjon, 5 ta' Settembru 2015