INBID SĦUN

 

Minkejja li pajjiżna ma huwiex xi wieħed minn dawk li t-temperatura fih tinżel taħt iz-zero u tkun kesħa xxoqq il-għadam, xorta waħda xitwa Maltija taf tkun xi ftit jew wisq kiefra. Il-Maltin ta’ dari kienu jilqgħu għal dawk il-ftit jiem li tabilħaqq tkun kesħa qalila billi jlestu ikliet aktar sħan. Xarba popolari mal-Maltin fil-jien kesħin kienet l-imbuljuta, qastan mgħolli bil-kokotina u xi ingredjetni oħra li kultant kienu jkunu sigrieti biex l-imbuljuta ta’ dak li jkun ikollha togħma unika. Illum li s-safar sar parti minn ħajjitna u permezz tal-internet sirna parti minn dinja li iktar tista’ tissejjaħ raħal milli pjaneta, bdejna nadottaw drawwiet li qabel jew ftit li xejn konna nafu bihom jew li ma konna nafu xejn dwarhom. Fost dawn id-drawwiet, fi żmien il-kesħa, li aktarx nassoċċjawha ma’ żmien il-Milied, bdejna nixorbu l-inbid sħun, jew kif inhu aktar magħruf, il-Mulled wine.

Fi Praga

Is-suq tal-Milied fi Praga

Ngħid għalija l-ewwel darba li smajt bil-mulled wine kien ġewwa l-belt Kapitali tar-Repubblika Ċeka – Praga. Kont żort din il-belt xi ftit ġimgħat qabel il-Milied u fil-pjazza ewlenija ta’ din il-belt kien hemm armat suq tal-Milied, suq li għadu jintrama kull sena, għajr f’dawn is-snin tal-pandemija. Hemmhekk niftakar bdejt inxomm riħa tfuħ li ma kontx naf x’inhi. Hija ħaġa normali li meta tkun f’pajjiż barrani tiltaqa’ ma’ ikel u xorb li qatt ma tkun doqtu jew smajt bih. Bdejt nara n-nies jixtru tazzi bix-xorb u għalhekk tħajjar nixtri tazza minnu jien ukoll. Dak iż-żmien l-internet kien għadu bogħod wisq minn ħajti u mill-ħajja ta’ dawk kollha tampari jew akbar minni.  Qiegħed insemmi ż-żmien li t-tielet millenju kien għad jonqsu ftit biex jibda u għalhekk biex tfittex fuq xi pajjiż li tkun ser iżżur kien ikollok tikkuntenta bl-enċiklopedija u bil-katalgi li kienu joħorġu l-agenziji tal-ivjaġġar. Dawn minkejja li kienu jagħtuk ħjiel, xorta kien ikun limitat it-tagħrif li jwasslu. Allura ngħid għalija qatt ma kont smajt bil-mulled wine. Doqtu u ngħid id-dritt għoġobni mill-ewwel u qabel ħallejt dak is-suq tal-Milied erġajt ħadt tazza oħra minnu. Tassew kien inaqqas il-kesħa! Is-silġ ta’ taħt riġlejja bdejt nistħajlu tajjar artab – għax għandi l-impressjoni li l-inbid sħun jitla’ għar-ras aktar malajr milli meta jkun kiesaħ. Fis-snin ta’ wara, mort fejn mort, u żort liema suq tal-Milied żort, dejjem sibt minn dan l-inbid sħun u dejjem doqtu!

Storja

L-inbid imsaħħan għandu wkoll l-istorja tiegħu. L-inbid imsaħħan u miżjud il-ħwawar kien jintuża f'Ruma matul it-tieni seklu. Ir-Rumani vvjaġġaw madwar l-Ewropa, rebħu u ħakmu ħafna minnha u fejn ma ħakkmux kienu jinnegozjaw mal-poplu ta’ dak il-pajjiż. Il-leġjuni tas-suldai ħadu magħhom l-inbid u t-tkabbir tad-dwieli sax-xtut tax-xmajjar Rhine u Danubju u sal-fruntiera Skoċċiża. Ħadu wkoll ir-riċetti tagħhom fosthom tal-inbid imsaħħan fil-jiem kesħin. Bosta mijiet ta’ snin wara, sewwasew fl-1390 fl-Ingilterra kien ippubblikat ktieb tar-riċetti bl-isem: “The Forme of Cury” u fih kien hemm imniżżla ir-riċetta tal-mulled wine. Dan il-ktieb jgħidlek biex mal-inbid iżżid il-kannella, il-ġinġer, nocemoskata, bżar, imsiemer tal-qronfol u għadd ta’ ħwarar oħra. L-inbid għandu jkun aħmar u minbarra dawn l-ingredjenti jiżdied ukoll iz-zokkor. Is-sabiħa hi li dan il-ktieb ma jagħtix kwantitajiet allura kulħadd kien jitfa’ hu skont il-gosti tiegħu. Skont ktieb tar-riċetti ieħor li ħareġ fl-Ingilterra fl-1961 bl-isem: “Mrs Beeton's Book of Household Management” insibu miktub li mhux faċli wieħed jagħti eżatt il-porzjonijiet tal-ingredjenti għax kulħadd għandu l-preferenzi tiegħu. Illum insibu verżjonijiet anke mhux alkoħoliċi ta’ mulled wine.

Varjazzjonijiet

L-inbid imsaħħan insibuh f’bosta pajjiżi u minbarra r-riċetta jinbidel ukoll l-isem. Il-Glühwein huwa popolari fil-Ġermanja, l-Awstrija u fir-reġjun Franċiż tal-Alsazja. Fis-swieq tal-Milied li jintramaw fl-Alsazja wieħed isib jixtri biss minn dan l-inbid bħala xorb alkoħoliku. L-ebda xorb alkoħoliku ieħor ma jidħol f’dawn is-swieq. F’pajjiżi nordiċi, bħall-Finlandja, l-Estonja, id-Danimarka u l-Isvezja jisserva dak li jissejjaħ  gløgg jew glögi filwaqt li fil-Balkani nsibu l-kuhano vino. Interessanti li fl-Italja jissejjaħ vin brulé, isem bil-Franċiż li jfisser inbid maħruq filwaqt li fi Franza jsejħulu vin chaud: inbid sħun. Nistgħu nibqgħu nsemmu, imma l-għan tagħna mhux l-isem imma l-prodott. Sa issa semmejt biss pajjiżi Ewropej, biss dan ix-xorb huwa wkoll popolari fl-Amerika Latina.

Ingredjenti

L-ingredjent prinċipali f’din ix-xarba huwa l-inbid. Wieħed jista’ juża kemm inbid abjad kif ukoll aħmar, imma l-aħmar huwa preferut. Bħala ħwawar ma jistgħux jonqsu l-kannella, li tagħti togħma partikolari lil kull riċetta li tidħol fiha u l-imsiemer tal-qronfol. Imbagħad kulħadd jista’ jżid il-ħwawar preferuti tiegħu bħal ħlewwa jew star aniseed. Flieli tal-laring u xi ftit meraq tiegħu jkomplu jtejbuh filwaqt li hawn min iżidu flieli tal-lumi wkoll, gosti! Hu x’inhu illum l-inbid imsaħħan sab ukoll postu f’pajjiżna u kull ma jmur dejjem qed isir popoalri l-aktar fil-jiem li resqin, il-jiem tal-festi tal-Milied.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 11 ta' Diċembru 2021