Aktar dwar it-tislib

It-tieni parti

Il-ġimgħa l-oħra tajna ħarsa lejn is-sentenza tat-tislib fi żmien ir-Rumani u rajna wkoll x’forom ta’ slaleb kienu jintużaw. Illum sejrin naraw it-triq li mill-post tal-kundanna twassal għall-post tal-eżekuzzjoni tas-sentenza. Bħalma ktibt il-ġimgħa l-oħra, dan ma huwiex artiklu ta’ natura reliġjuża imma ser nimxu fuq dak li nsibu fl-Evanġelji dwar il-passjoni ta’ Kristu biex naraw kif kienet tkun l-eżekuzzjoni f’dawk iż-żminijiet.

Wara s-swat

Nara li wara li Ġesù kien iflaġellat, kien imlibbes kuruna tax-xewk mis-suldati Rumani. Aħna mdorrijin naraw din il-kuruna fuq ras Kristu fix-xbihat tal-kurċifiss, imma ma nafux jekk din tħallietx fuq ir-ras jew tneħħietx qabel it-tislib. Nafu li qabel ma Kristu ssallab kien imneżża’ minn ħwejġu u s-suldati Rumani li kienu għassa qatgħu x-xorti għal-libsa tiegħu. Aktarx li biex tneżża’ kellha titneħħa l-kuruna tax-xewk. Naqraw li l-libsa ma ċċartitx għax kieku ma kinux jilgħabu għaliha imma kienu jieħdu biċċa kull wieħed. Jista’ jkun ukoll li l-kuruna nqalgħet mal-libsa hu u jitneżża’. Jista’ jkun ukoll li din reġgħet tpoġġiet wara imma jista’ jkun ukoll li din tħalliet fl-art. L-ebda wieħed mill-Evanelji ma jidħol f’dan id-dettall. Ma nafux jekk din il-ħaġa kinitx issir mal-ikkundannati kollha. Aktarx li le imma lil Kristu libbsulu kuruna tax-xewk biex jiżżufjettaw bih għaliex il-kundanna tiegħu kienet li hu għamel lilu nnifsu sultan.

Umiljazzjoni

L-ikkundannat kien jitneżża’ għarwien. Din kienet drawwa Rumana sabiex l-ikkundannat ikun aktar imżebblaħ. Jista’ jkun li Kristu kienn imsallab għeri fik narawh f’xi pitturi, iżda jista’ jkun ukoll li billi l-ġens Lhudi huwa aktar mistħi minn dak Ruman, xi ħadd li kien fil-post dawwar ċaruta ma’ ġenbejn Kristu. Nafu li ħdejn is-salib ta’ Kristu nkien hem ommu Marija, Marija Madalena, San Ġwann u xi nies oħra għalhekk ma hijiex xi ħaġa kbira li xi ħadd minnhom dawwar velu ma’ ġenbejn Kristu.

Is-Salib

Ma kinitx tingħata importanza ta’ liema njam ikun is-salib u għandna nifhmu li l-importanti għall-poplu kien ikun li jeħilsu mill-ikkundannat u xejn aktar għalhekk kienu jinqdew b’liema zokk isibu. Xi studjużi kienu jsostnu li s-salib ta’ Kristu kien zokk ta’ sigra taċ-ċedru, oħrajn tat-tamar (palma) jew taċ-ċipress. Iżda minn studju li sar mill-Università ta’ Pisa fuq bċejjeċ tas-salib ta’ Kristu li jinsabu Ġerusalemm, Pisa, Firenze u Pariġi, sabu li dan kien zokk ta’ siġra tal-arżnu.

Għall-kuntrarju ta’ dak li naraw u naħsbu, is-slaleb ma kinux ikunu għoljin ħafna imma meta l-ikkundannat kien ikun xi kriminali kbir, f’dak il-każ is-salib kien ikun aktar fil-għoli minn tal-oħrajn. Dwar is-salib ta’ Kristu nistgħu nikkonkludu li dan kien fil-baxx. Nagħmlu riferenza għall-Evanġelju fejn insibu li ħin minnhom Kristu qal: “Għandi l-għatx!” u wieħed waħħal spona bil-ħall ma’ qasba tal-issopo biex tah jixrob. L-issopo hija ħaxixa li l-Lhud jużaw fiċ-ċerimonji tagħhom biex iroxxu l-ilma. Din ma tkunx itwal minn 30 ċentimetru. B’hekk naslu biex ngħidu li ras Kristu kienet tilħaq bejn wieħed u ieħor raġel bi driegħu merfugħ il fuq u tul ta’ qasba. Mela s-salib ta’ Kristu u ta’ dawk li kienu jissalbu bħalu kien ikun ta’ xi żewġ meteri u nofs tul.

It-tislib

L-ikkundannat kien jissammar u jintrabat bi ħbula sabiex ma jkunx jista’ jaqa’ minn fuq is-salib wara li t-toqob tal-imsiemer jitwessgħu.  Dan ix-xogħol kien isir fl-art qabel mal-ikkundannat imwaħħal mal-parti l-minduda tas-salib jittella’ mal-parti l-wieqfa li kienet tkun lesta wieqfa fil-post. Kienu jużaw imsiemer twal b’ras kbira. Kienu jissammar musmar f’kull polz u musmar f’kull pala tas-sieq. Dawn tal-aħħar kienu jidħlu f’biċċa għuda li kien ikun hemm imsammra mas-salib  in-naħa ta’ isfel. Din kienet isservu wkoll biex l-ikkundanant isrerraħ fuqha.

Sakemm l-ikkundannat imut kien ikun mgħasses mis-suldati. It-tul li wieħed ikkundanant kien idum biex imut kien jiddependi mis-saħħa tat-tali u minn kemm swat ikun qala’ qabel it-tislib. Kien hemm min idum jum sħiħ jew anke aktar. Meta l-eżekuzzjoni kienet issir lejlet xi festa kienu jħaffu l-proċess billi jiksru riġlejn l-imsallab u jinfduh b’lanza. Nafu li Ġesù dam tliet sigħat mislub u li miegħu kien hem żewġ ikkundannti oħra. Lil dawn tal-aħħar kissrulhom saqajhom imma lil Ġesù le.

Wara l-mewt

Mal-mewt kien jispiċċa xogħol l-għassiesa u l-ġisem mejjet kien jingħata lill-familjari jew ġieli kien jitħalla fuq is-salib sakemm dan jittiekel minn annimali u tjur selvaġġi. Għandna nżommi f’moħħna li eżekuzzjoni bħal din ma kinitx issir kuljum, u meta kien isir tislib kien ikun hemm aktar  inn ikkundannat wieħed. Nafu lil lil Ġesù niżżluh minn fuq is-salib u difnuh imma xejn ma nafu dwar iż-żewġ ikkundannati li kien hemm imsallbin ħdejh.

Dan kien il-proċess Ruman tat-tislib. F’dawn l-artikli rajna kif kienet issir din l-eżekuzzjoni billi mxejna mal-proċess ta’ Ġesù Kristu

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 19 ta' Marzu 2022