Il-Kunċett Familja

Il-familja tista’ tiddefiniha bħala persuna jew persuni li jgħixu taħt l-istess saqaf, jaqsmu d-dar, l-ikel u nsomma jgħixu flimkien, jaqsmu ħajjithom flimkien. Il-familja hija meqjusa bħala entità importatni fil-qasam ekonomiku kif ukoll f’dak politiku. Dak li qabel konna nifhmu bih meta nlissmu l-kelma familja llum inbidel. Illum familja tista’ titqies persuna li tgħix ġewwa dar waħedha jew mara mhux miżżewġha imma tgħix ma’ wliedha. Il-familja tradizzjonali magħmulha mill-missier, l-omm u l-ulied illum ma għadux il-mudell waħdieni ta’ familja. Illum insibu tipi oħra ta’ familji magħmulin minn persuni mhux marbutin biż-żwieġ jew minn persuni tal-istess sess. Minkejja li kulħadd għandu l-ideat tiegħu dwar kif għandha tkun familja, ma nistgħux ninnegaw li għandna realtajiet familjari differenti minn dik li nippreferu aħna.

Il-każ Barilla

Guido Barilla huwa industrijalist Taljan magħruf sew fil-qasam tal-produzzjoni tal-għaġin u gallettini. Huwa kien mistieden fuq stazzjon tar-radju u waqt l-intervista kien mistoqsi jekk jikkunsidrax li jagħmel reklam tal-prodotti tiegħu b’familja omosesswali. Ir-reklami tal-prodotti ta’ dan l-industrijalist kbir dejjem juru familja bin-nanniet u l-omm u l-missier flimkien mal-ulied. Huwa dlonk qal li huma għandhom kunċett ta’ familja differenti minn dak li kien qiegħed isemmi il-ġurnalist li kien qiegħed jintervistah u ma jagħmel qatt reklam b’ familja differenti minn dik tradizzjonali.

Minkejja li s-Sur Barilla stqarr li huwa favur iż-żwieġ bejn persuni tal-istess sess, il-komuità gay, mhux biss Taljana imma minn madwar id-dinja kollha, ħassitha offiża b’ dan il-kliem u bdiet bojkott fuq il-prodotti tal-industrijalist Barilla.

Gaffe

Gaffe hija kelma ġejja mill-Franċiż li tfisser kelma jew frażi li tintqal f’kuntest jew f’mument ħażin. Din ta’ Guido Barilla hija gaffe per eċċellenza. Ftit ġimgħat qabel l-Amerikani ibbojkottjaw il-vodka Russa minħabba l-liġijiet kontra nies b’tendenzi omosesswali fir-Russja. Possibbli li dan l-industrijalist ma kienx jaf b’dan? Barilla seta’ kien aktar attent fi kliemu għax il-gruppi ta’ pressjoni favur dawn in-nies saru b’saħħithom aktar minn qatt qabel. Ftit ġimgħat wara dan il-każ Barilla kellu jitlob skuża ta’ kliemu.  Li wieħed jitlob skuża meta jkun żbalja ma fihiex minn xiex wieħed jistħi, imma li titlob skuża minħabba ideal li jkollok ma nifhimiex. Naħseb li l-iskuża f’ dan il-każ intalbet għal skopijiet ekonomiċi.

Wara l-każ

Fl-istess żmien li beda l-bojkott fuq il-prodotti ta’ Guido Barilla, kumpanija li tipproduċi l-istess prodotti ħarġet bl-islogan li fid-dar tagħha hemm post għal kulħadd. Kumpanija tal-karozzi qagħdet iktar attenta u ħarġet bir-riklam li jgħid li hi x’inhi l-idea tiegħek ta’ familja, huma għandhom il-karozza ideali għall-familja tiegħek. Għandu mnejn kieku ma seħħx il-każ Barilla ma kienx ikollhom sens dawn iż-żewġ  reklami l-oħra

.

Kunċett familja

Ikollna nammettu li l-idea ta’ familja ma għadux dak li kien sa ftit snin ilu. Għandna familji differenti minn dawk li trabbejna fihom bosta minna. B’ daqshekk ma jfissirx li ma għandniex nirrispettaw lil dawn it-talin, imma wieħed għandu wkoll jistenna rispett mingħandhom. Għandu jkun hemm ir-reċiproċità. Din il-ħaġa jien nistħajjilha bħal triq li minnha l-karozzi jgħaddu lejn iż-żewġ direzzjonijiet, kulħadd għandu jirrispetta lil dawk l-oħra li hemm fit-triq u min-naħa tagħhom l-oħrajn għandhom ukoll juru rispett. Imma din l-istess bħat-triq hemm każi fejn karozza għandha d-dritta fuq karozzi oħra.

Fr Reno Muscat OP

Artikli li deher f' In-Nazzjon 30 ta' Novembru 2013

Lobby

Spiss nisimgħu minn isemmi l-kelma “Lobby” jew “Lobbiżmu” forsi ftit li xejn nintebħu kemm anke f’ pajjiżna sar “lobbying” li f’ ċerti każi biddel il-mod ta’ kif jaħsbuha  l-Maltin. Lobbying ma huwa xejn għajr grupp li jagħmel pressjoni. Dan huwa differenti mir-relazzjoni pubblika għax dan tal-aħħar għandu l-għan li jpoġġi l-grupp jew l-organizazzjoni f’ pożizzjoni aktar magħrufa imma l-lobbiżmu jinfluwenza lil min għandu l-poter li jieħu ċertu deċiżjonijiet.

Film komiku

Fl-2005 kien ħareġ il-film “Thank You For Smoking”. Il- film huwa komiku imma kien juri tassew x’inhu l-lobbying.  Nick Naylor, viċi-president tal-Akkademja dwar l-istudji fuq it-tabakk, imwaqfa minn kumpaniji li jipproduċu s-sigaretti, kellu x-xogħol tal-lobbying ma’ kumpanija minnhom. Darba mar ikellem lill-istudenti tal-klassi ta’ ibnu. Meta qalilhom li jaħdem ma’ kumpanija tas-sigaretti, tifla mill-klassi qaltlu li ommha tgħidilha li s-siġaretti jaħgmlu l-ħsara.  Naylor dlonk staqsiha jekk ommha kienitx tabiba jew għamiltx xi studju dwar is-sigaretti. Meta t-tifla qaltlu le, ta’ lobista li hu, qalilha li għandu mnejn ommha għandha żball. Dan huwa eżempju wieħed ta’ lobbiżmu fejn l-abjad nibdew insejħulu iswed.

Barra l-kamra

Il-lobby hija il-kamra ta’ barra, l-intrata li twasslek għall-kamra prinċipali. Il-ħsieb wara l-isem tal-gruppi li jagħmlu pressjoni jittieħed mill-kurutur jew aħjar il-lobby li jkun hemm barra l-kamra tal-parlament. Hemmhekk jistgħu jiltaqgħu membri parlamentari minn kull partit u jitkellmu bejniethom dwar suġġetti varji. Ikun hemm membri li minkejja li ma jkunux fuq l-istess naħa tal-kamra jkollohom interessi komuni u jingħaqdu f’ grupp ta’ lobbying biex jagħmlu pressjoni fuq il-gvern dwar ċerti kwistjonijiet u fuq l-oppożizzjoni biex taqbel mal-proposti tal-grupp. Imma dil-ħaġa ma ssirx biss fil-parlameti iżda nsibuha kull fejn teżisti xo forma ta’ organizazzjoni. Jeżistu aġenziji li xogħolhom huwa l-lobbying. Fil-film li semmejt aktar il fuq, bin Nick jistaqsieh jekk hux kulħadd jista’ jaħdem f’ dan il-qasam. Missieru wieġbu fin-negattiv għax skont hu, biex taħdem fil qasam tal-lobbying irid ikollok moralità flessibili.

F’ Malta

F’pajjiżna wkoll kellna każi ta’ lobbying. Ejjew niftakru l-kwistjoni tad-divorzju. Kien inħoloq grupp ta’ membri parlamentari kemm miż-żewġ naħat tal-kamra li riedu li d-divorzju jidħol f’ Malta. Dan kien lobbying li ta suċċess lil min għamlu. Ħasra li l-Knisja ma kienitx daħlitx fil-logħba u spiċċat biex tat walk over għax għandu mnejn l-istorja politka ta’ Malta kienet tkun xi ftit differenti.

L-unjoni ċivili li qiegħda fuq l-aġenda ta’ pajjiżna hija wkoll frott ta’ grupp ta’ pressjoni, jew aħjar frott ta’ lobbying. Ma jfissirx li l-membri parlamentari li jivvutaw favur liġi li tirrikonoxxi l-unjoni ċivili ma humiex miżżewġin b’mod regolari bħalma ma jfissirx li dawk li vvutaw favur id-divorzju ma għandhomx żwieġ stabbli. Xejn minn dan.

Issa nibet grupp ta’ pressjoni kontra l-bejgħ taċ-ċittadinanza Maltija. Jekk isir lobbying tajjeb minn dan il-grupp għandu mnejn iwassal lill-gvern jibdel il-pożizzjoni tiegħu. Min jaf iktar il quddiem kemm lobbying għad isir ġewwa pajjiżna dwar deċizjonijet importanti. Il-lobisti ma humiex xi mostri, huma nies li jagħtu każ tal-minoranzi anke jekk ma jkunux jagħmlu parti minn xi waħda minnhom u jagħmlu pressjoni  biex id-deċizzjoni li tittieħed tkun favur il-kawża li jkunu qegħdin  jiddefendu.

Fr Reno Muscat OP

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon , 23 ta' Novembru 2013

Il-Knisja tistaqsi

Nifrekwenta università lajka ġewwa Ruma. Insib persuni li jistaqsuni dwar punti li ma jifhmux dwar il-Knisja jew it-tagħlim tagħha. Mistoqsijiet komuni hija għalfejn koppji ddivorzjati ma jistgħux jitqarbnu. Ngħidilhom li dik hija l-liġi ta’ Alla u tal-Knisja Kattolika, hemm min jaċċetta t-tweġiba imma hemm min ikun aktar intiż fis-suġġett u jkompli jistaqsi.  Persuna minn dawn wara li weġibtha qaltli: “Allura għalfejn il-Knisja Ortodossa ma timxix fuq l-istess linja? Mela l-Knisja Ortodossa mhix il-Knisja ta’ Kristu wkoll? Mela Kristu mhux Knisja waħda waqqaf?” Tiskanta kemm hawn min jirraġuna! Nipprova nfiehem li l-Knisja għandha il-maġisteru tagħha imma mhux faċli għax imbagħad nidħlu f’ qasam ikkomplikat.

Arja ġdida

Kemm ilu li ntgħażel Bergoglio bħala Papa, donnha infetħet tieqa fil-Knisja li minnha dieħla arja ġdida li qegħda tnaddaf l-għanqbut u l-moffa li trabbew f’ kull parti tal-Knisja Kattolika. Nafu li l-Arġentin kien jitħallat man-nies tal-belt daqs li kieku kien ċittadin komuni. Żgur li mistoqsijiet li jagħmluli l-kollegi tiegħi kien isib min jagħmilhomlu u għalhekk huwa jħoss il-polz tal-poplu għax mhux magħluq bejn erba’ ħitan. Sorpriżi rajna bla għadd minnu, u min jaf kemm għad irridu naraw. Sorpriża kbira hija l-kwestjonarju li ħareġ dan l-aħħar. Dan il-kwestjonarju fih 38 mistoqsija dwar bosta temi attwali, temi jaħarqu li kultant qegħdin ibegħdu lin-nies mill-Knisja ta’ Kristu. Dan l-istħarriġ sejjer isir fid-dinja Kattolika kollha u diġa intbagħat lill-konferenzi Episkopali sabiex jaraw b’liema mod jistgħu sal-aħħar ta’ Jannar li ġej jibgħatu lura dan ix-xogħol lest.

38 mistoqsija

Dan l-istħarriġ fih 38 mistoqsija dwar problemi li kuljum qegħdin jiżdiedu. L-ewwel domandi jirrigwardaw direttament ir-relazjoni tal-Knisja Kattolika mal-poplu. Imbagħad insibu mistoqsijiet dwar koppji f’ sitwazzjoni matrimonjali diffiċli u saħansitra jitratta wkoll iż-żwieġ bejn koppi tal-istess sess. Jistaqsi wkoll dwar kemm il-familji huma miftuħin għall-ħajja – il-kontraċettivi u l-abort. Dawn huma punti jaħarqu u li l-Knisja qegħda b’ għajnejha miftuħin beraħ għax taf li jeżistu u ma tistax tibqa’ titfa’ t-trab taħt it-tapit.

Maġisteru

Billi qiegħed isir dan l-istħarriġ wieħed ma għandux jaħseb li se jinqaleb kollox ta’ taħt fuq. L-ewwel ħaġa mhux dan huwa l-iskop tal-istħarriġ u t-tieni ma ninsewx li l-Knisja għandha t-tagħlim tagħha li ma tistax tibdlu. Jeżisti l-Maġisteru tal-Knsija,  l-uffiċċju li jnterpreta b’ mod awtentiku il-Kelma ta’ Alla. L-awtorità tal-maġisteru ġejja min Ġesù Kristu stess għax fl-Evanġelju nsibu “Min jisma’ lilkom ikun jisma’ lili, u min iwarrab lilkom ikun iwarrab lili; imma min iwarrab lili jkun iwarrab lil dak li bagħatni." [Lq:10:16]. Il-Maġisteru ma huwa ħadd għajr l-isqfijiet imxerdin madwar id-dinja magħqudin mal-Papa. Għalhekk l-istħarriġ intbgħat lill-isqfijiet kollha sabiex jekk jittieħdu xi deċiżjonijiet dawn jittieħdu mill-maġisteru.

Stħarriġ li l-għan tiegħu huwa li jintmiss il-polz tal-poplu ta’ Alla. Żgur li mhux possibli li kull Nisrani jgħid tiegħu għal raġunijiet ovvji, imma dan kien pass kuraġġuż li ħadet il-Knisja sabiex tkun tassewKattolika, jiġifieri universali. Ma għandniex naħsbu li se jinbidel kollox. Ma għandniex ninsew kliem Papa Franġisku stess biex ma nibqgħux marbutin mal-passat, imma lanqas nistgħu nitilqu niġru lejn il-futur (omelija 28/03/13). Għandna nsibu t-triq tan-nofs. L-istħarriġ li se jsir sejjer jgħin biex insibu din it-triq.

Fr Reno Muscat OP 

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon tas-16 ta' Novembru 2013

Il-Madonna tar-Rużarju qrib il-Vatikan

Il-Knisja tal-Madonna tar-Ruzarju fi Prati - Ruma

Meta wieħed ikun Ruma ma jistax jonqos li jmur iżur iċ-ċentru tal-Kristjaneżmu, l-ikbar knisja fid-dinja, il-Bażilika ta’ SanPietru fil-Vatikan. Bosta drabi meta nkunu Ruma u mmorru nżuru l-Vatikan iwassluna b’ xi coach, imma għandna mnejn naslu hemmhekk bil-metrò. Wieħed jieqaf fl-istazjon Ottaviano u jimxi ftit metri u jsib ruħu taħt is-swar tal-Belt Stat tal-Vatikan. Tul dawn il-ftit passi wieħed jiltaqa’ ma’ knisja waħda biss. Din il-knisja tinsab fil-bidu ta’ triq li taqsam it-triq prinċipali li tieħdok mill-istazzjon sal-Vatikan. Hija l-knisja parrokkjali ddedikata lil Madonna tar-Ruzarju. Hija l-unika parroċċa ġewwa Ruma li tinsab f’ idejn il-patrijiet Dumnikani. Il-knisja kienet ikkonsagrata fil-25 ta’ Ġunju, 1916 mill-kardinal Basilio Pompili. Il-knisja fiha 44 metru tul u 21 metru wisa’.

Il-knisja għandha stil neo gotiku. Il-bini tagħha beda fil-bidu tas-seklu XX u kien lest fl-1912. It-tiżjin ta’ ġewwa beda dlonk wara li kien lest il-bini u kien lest sal-1916. Il-perit tagħha kien Giuseppe Ribaldi.

Il-Knisja minn ġewwa

Quddiem il-knisja hemm kanċell tal-ħadid mill-isbaħ u kif tidħol issib ruħek fil-korsija prinċipali. Minbarra l-korsija hemm ukoll żewġ navijiet. Il-korsija fiha ħames arkati u fuq kull arkata hemm tieqa bi stained glass li juru nisa bibliċi. Fin-navata tax-xellug hemm il-fonti tal-magħmudija, l-istatwa titulari flimkien mal-istatwi ta’ anta Rita u Santa Luċija, l-altar ta’ Sant-Antnin, l-orgni tal-kanen u navata vojta imma faċċata hemm l-altar tal-Qalb ta’ Ġesù li fit-trittiku tiegħu jidhru San Piju V u San Albert il-Kbir. Fin-navata tax-xellug insibu kurċifiss kbir u statwa ta’ Marija addolorata, statwa ta’ Padre Piju, l-altar tal-Madonna, l-Altar ta’ San Duminku, il-bieb tas-sagrisitja u faċċata l-altar ta’ San Ġużepp li fit-trittiku tiegħu insibu wkoll lil San Tumas ta’ Akwinu u lil San Vincenz Ferreri. 

Nerġgħu lura għall-korsija tan-nofs. Fuq il-bieb minn ġewwa hemm xbieha tal-Madonna ta’ Pompeimaħduma fil-mużajk u fuq din ix-xbieha tieqa tonda bl-istained glass, tipika tal-knejjes gotiċi. 

Il-kwadru titulari

F’ nofs il-kursija naraw il-pulptu tal-irħam interzjat bil-mużajk tad-deheb. L-altar maġġur joffri xena mill-iktar suġġestiva. Fil-faċċata naraw tliet twieqi kbar u kull waħda mit-twieqi għandha stained glass ta’ ħames misteri tar-Rużarju, ħamsa tal-ferħ, ħamsa tat-tbatija u ħamsa tal-glorja. L-ambone u l-altar mejda huma tal-irħam b’interzjatura tad-deheb fihom. L-altar maġġur fih ukoll it-tabernaklu u fuqu insibu l-kwadru titulari, trittiku bix-xbiha tal-Madonna fin-nofs u bix-xbiehat ta’ San Duminku u ta’ Santa Katerina ta’ Siena fil-panewijiet tal-ġnub. 

L-istatwa tal-Madonna tar-Rużarju

Il-ħitan kollha tal-knisja huma affreskati u mpittra b’ mod mill-isbaħ. Dan huwa xogħol tal-artist Ruman Giovanni Battista Conti. Dan huwa l-istess artist li għandu xogħol tiegħu Malta wkoll, fosthom il-koppla u s-saqaf tal-Bażilika ta’ San Ġorġ tar-Rabat ta’ Għawdex. It-trittiku titulari kif ukoll iż-żewġ trittiki l-oħrajn huma tal-artist Roberto Gagliardi. L-art tal-knisja hija mużajk maħdum b’ sengħa kbira fejn wieħed jara opra ta’ arti maħduma b’dedikazzjoni u paċenzja kbira. L-istatwa titulari tal-Madonna tar-rużarju hija tal-ġibs u saret ġewwa Ruma stess. Hija statwa maħduma fuq forma u kopja preċiża tagħha insibuha Malta imma mhux bħala Madonna tar-Rużarju imma bħala tal-Karmnu. Qiegħed nirreferi għall-istatwa tal-Fleur de lys. Meta wieħed ikun quddiem l-istatwa tal-Madonna tar-Rużarju ta’ Ruma dlonk jintebaħ li hija l-istess bħal dik ta’Fleur de Lys.

Minkejja li din hija knisja ġdida fejn il-knejjes li naraw Ruma, hija knisja tassew ħelwa u mibnija fuq stil li tabilħaqq jiġbrok. F’ ħinijiet tal-ġurnata meta r-raġġi tax-xemx jgħaddu mit-twieqi bl-istained glass wieħed ikun jista’ jgawdi xena li ma tintesa qatt. Billi din l-inħawi hija l-parti moderna taċ-ċentru tal-kapitali Taljana, ftit li xejn insibu knejjes u b’hekk hija knisja imfittxiha kemm mill-parruċċjani kif ukoll mill-bosta ħaddiema li jaħdmu fil-qrib. 

Fr Reno Muscat OP

Dan l-artiklu deher fil-programm tal-festa tal-Madonna tar-Rużarju 2013 maħruġ mis-Soċjeta Filarmonika La Stella Gudja

L-adozjoni tal-ulied

Waqt li l-parlament Malti jiddiskuti l-introduzzjoni tal-liġi tal-unjoni ċivili, fuq l-aġenda tal-pajjiż hawn il-kwistjoni tal-adozjoni tal-ulied minn koppjin tal-istess sess. Ngħiduha kif inhi din ma hijiex kwistjoni li taqbad u tgħid iva jew le malajr. Barraminhekk din il-kwistjoni għandha bosta lati, bosta wċuħ. Tista’ titrattaha mil-lat ġuridiku jew mil-lat etiku-morali. Tista’ wkoll tħares lejha mil-lenti umana, kif sejjer nagħmel jien.

Frott tal-imħabba

Kull koppja tkun tixtieq li l-imħabba tagħha tagħti l-frott, imma tajjeb imżommu f’moħħna li t-tfal ma humiex dirtt imma huma rigal. Madanakollu kulħadd ikun jixtieq jirċievi dan ir-rigal. Sfortunatament hawn koppji li dan ir-rigal ma jirnexxielhomx jakwistawh. Hawn minn jirrassenja ruħu u hawn min iduru għas-soluzzjoni l-oħra - l-adozjoni. 

Koppji omosesswali

Bl-introduzzjoni tal-liġi tal-unjoni ċivili għandu mnejn li koppji tal-istess sess ikunu jistgħu jadottaw tfal huma wkoll. Jien mhux ser nidħol fil-kriterju psikoloġiku, morali jew ġuridiku imma kif diġa għidt se nillimita ruħi għall-parti umani. Tajjeb li l-ewwel ħaġa nżommu f’moħħna li l-omosesswalità hija xi ħaġa għal kollox differenti mill-pedofelija. Dawk li jaħsbu li koppja omosesswali tkun tixtieq tadotta tarbija bi skop li tabbuża sesswalment minnha sejrin żball. Nemmen li koppja omosesswali tkun tixtieq tarbija għall-istess raġuni li tkun tixtieqha koppja eterosesswali.

Is-sitwazzjoni attwali

Minkejja kollox, nafu li ftit huma t-tfal Maltin li jistgħu jiġu adottati. llum in-numru ta’ tfal li jgħixu fi djar apposta għalihom naqas ħafna. Bosta tfal li nsibu f’dawn id-djar huma wlied ta’ koppji bi problemi fiż-żwieġ, li l-ġenituri tagħhom ma humniex lesti li uliedhom ikunu adottati. Għalhekk f’pajjiżna xi wħud jadottaw tfal

minn barra. Dan huwa proċess twil li jinvolvi bosta flus u fih ħafna taqtiegħ il-qalb. 

Id-dritt tal-ulied

Jekk il-liġi tagħti dritt lill-ġenituri, għandha wkoll taħseb għad-dritt tal-ulied. Tfal adottati għandhom ikunu

koperti mil-liġi li jkunu jafu l-verità kollha dwarhom infushom, min huma l-ġenituri tagħhom. Il-ġenituri li jadottaw għandhom ifehmu lit-tifel jew tifla tagħhom li l-fatt li huma qegħdin jieħdu l-post tal-omm u l-missier, dan ma jfissirx li l-ġenituri naturali tagħhom ma jħobbuhomx. F’ każ ta’ adozjoni minn koppja omosesswali inħoss li l-ulied għandhom ikollhom stampa ċara tas-sitwazzjoni. Jekk dawn l-ulied ikunu murija il-verità kollha mill-ewwel jistgħu jevitaw sitwazzjonijiet imbarazzanti meta jkunu mistoqsijin xi ħaġa minn sħabhom.

Umanità

Smajna b’każi fejn ulied li kienu adottati meta kienu tfal, meta kibru xtaqu jsiru jafu min huma l-ġenituri naturali tagħhom. Kien hemm każi fejn dawn instabu imma kien hemm oħrajn li baqgħu ma nstabux. Nemmen li dan huwa dritt sagrosant tal-ulied, li minkejja li jkunu ingħataw ħajja diċenti mhux fil-familja naturali tagħhom, xorta jkunu jistgħu jsiru jafu l-oriġini tagħhom. Għalhekk ikun jixraq li koppja li tadotta, u hawn nirreferi għal kull tip ta’ koppja, sakemm ikun possibli, iżomm kuntatt mal-familja naturali tal-wild, jew tal-inqas ma xi ħadd mill-ġenituri. Dan jista’ jtaffi t-tbatija tal-ulied jekk il quddiem jiddeċiedu li jkunu jafu min huma l-ġenituri naturali tagħhom.

Naqbel jew ma naqbilx mal-adozjoni lill-koppji tal-istess sess ftit li xejn jimporta imma nemmen li l-interess tal-ulied għandu jitpoġġa qabel kollox. Ċerti drittijiet tal-ulied adottati għandhom jibqgħu dejjem, ikunu minn min ikunu adottati.

Fr. Reno Muscat OP
Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon 9 ta' Novembru 2013

Ruscian, imigrant irregolari li jgħix Ruma wara esperjenza qarsa f'pajjiżu

Fil-bieb ta’ wara tal-knisja li nkun fiha meta nkun Ruma, nara żagħżugħ ismar, bilqegħda fuq bank. Qatt ma talabni xejn, u qatt ma rajtu jitlob xejn lil ħadd. Joqgħod hemmhekk sabiex min irid jagħtih xi ftit ċenteżmi. Isellem lil kulħadd imma lil dawk li jdaħħlu idhom fil-but u jagħtuh xi ħaġa jsellmilhom aktar bil-qalb. Darba sibt ftit ħin u qbadt parlata miegħu.

Qalli li jismu Ruscian, bit-Taljan tfisser Rosario. Għandu 31 sena għalkemm jidher li għandu għaxra inqas. Din hija karatteristika tan-nies ażjatiċi. Ruscian huwa minn Sri Lanka u ilu 6 snin jgħix l-Italja. Huwa Nisrani u biex juri dan dejjem iġorr kuruna tar-rużarju madwar għonqu (Issa erħilha li din hija moda) Qalli li għandu l-familja tiegħu fi Sri Lanka imma hu ħarab.

Staqsejtu dwar il-familja tiegħu imma qalli biss li ġej minn familja kbira, għandu ħafna aħwa imma ma qallix kemm. Qalli li faddal ftit flus u ttanta xortih fl-Ewropa. Staqsejtu jekk sabx dak li kien jaħseb li se jsib u t-tweġiba tiegħu kienet waħda negattiva. Il-fatt li huwa Nisrani ma jgħinux għax il-parti l-kbira ta’ dawk minn Sri Lanka u jgħixu Ruma huma Buddisti u l-ewwel li jgħinu huma lil dawk tat-twemmin tagħhom stess. Ma xtaqtx indejqu bil-mistoqsijiet tiegħi imma stajt nifhem minn xiex seta’ għadda.

Bejn Sri Lanka u l-Italja hemm madwar tnax-il elf kilometru. Biex  dan it-tali wasal sa hawn ried jagħmel dan il-vjaġġ. Ma nafx kif. Ma nafx biex, imma huwa jinsab Ruma u b’ mod jew ieħor wasal.  Dan il-pajjiż huwa gżira li kienet magħrufa bħala Ceylon meta kienet għadha kolonja tal-Imperu Brittaniku. Ħa l-indipendenza tiegħu fl-4 ta’ Frar, 1948. Minkejja li dan il-pajjiż mexa ‘l quddiem, xorta il-faqar dejjem qiegħed jiżdied. Bosta żgħażagħ jingaġġaw mal-armata jew mal-korp tal-pulizija biex ikunu jistgħu jaħarbu mill-pajjiż.  (http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2008%5C07%5C18%5Cstory_18-7-2008_pg4_15) 

Ovvjament ladarba jiżgiċċaw minn arthom ma jmorrux f’art qrib, bħall-Indja imma jfittxu l-Ewropa. Tgħid Ruscian hekk għamel? Minix ser insaqsih għax niftaħlu ferita żgur.

Staqsejt lil dal-povru żagħżugħ għalfejn ma jippruvax isib xogħol fl-Italja u wara li daħaq daħqa bil-qalb qalli li l-Italja lanqas hemm xogħol għat-Taljani aħseb u ara għalih. Ix-xewqa tiegħu hi li jerġa lura lejn pajjiżu, imma qalli li ma jistax issa. Min jaf għalfejn? Forsi tassew ħarab minn suldat jew pulizija u jekk jerġa’ lura hemm kastig jistennih. Qalli li l-imigrazzjoni illegali tista’ tintrebaħ kemm-il darba l-Ewropa tinvesti fil-pajjiżi sottosviluppati u b’hekk kulħadd ikun jista’ jibqa’ f’pajjiżu mingħajr ma jipperikola ħajtu u jkun ta’piż fuq il-pajjiż li jsib ruħu fih. Ħsieb sempliċi kieku, imma biex jiġi attwat jeħtieġ isir l-ewwel pass.

Din hija persuna waħda li nafha personalment. Bħalha hemm eluf! Kemm hemm bżonn li minflok naħsbu biss x’sejrin nagħmlu b’ dawk li jaslu fuq ix-xtut Ewropej, naħsbu f’ dawk il-miljuni li jixtiequ jħallu arthom imma ma jistħgux. Jaqbel litifassal politika Ewropeja li tgħin lil dawn il-pajjiżi li minnhom qegħdin jaħarbu tant eluf , mingħalihom isolvu problema imma minflok jikkawżaw bosta problemi kemm għalihom kif ukoll għal ħaddieħor.

Fr Reno Muscat OP

 In-Nazzjon 2 ta' Novembru 2013