Rejiet u rġejjen

Il-laqgħa tal-mexxejja tal-Commonwealth, imsejħa CHOGM, li saret f’ pajjiżna ftit tal-jiem ilu, nisslet nostalġija għal dawk il-Maltin ta’ ċerta età. Iż-żjara ta’ membri tal-familja rjali ma hijiex sempliċiment żjara kwalunkwe imma hija waħda li fiha sinifikat kbir għal dawk li jiftakru lil Malta bħala kolonja Brittanika. Aħna li ma niftakrux dak iż-żmien ma tantx nistgħu niddeskrivu xi jħossu dawk ta’ qabilna meta ssir żjara minn dik il-persuna li huma jiftakruha bħala kap ta’ pajjiżna. Dawk li għandhom ħamsin sena jew anqas ftit li xejn nafu dwar il-monarkija. Għalina re jew reġina hija xi persuna li kienet tmexxi xi pajjiż ħafna sin ilu. Biss sal-lum fadal numru ta’ monarkiji madwar id-dinja, għad li bosta minhom huma biss titli u tilfu kull poter li darba kellhom. Dan il-ħsieb ġie f’ moħħi u mort infittex dwar kemm bejn wieħed u ieħor fadal monarkiji fid-dinja. Illum nixtieq naqsam magħkom dak li sirt naf.

Ir-Reġina Eliżabetta II

Ir-Reġina Eliżabetta II

Dik li sat-13 ta’ Diċembru 1974 kienet il-kap tal-istat tagħna, Eliżabetta tal-familja Windsor, aktarx li hija l-aktar reġina popolari u magħrufa llum il-ġurnata. Dan għaliex hija kap ta’ xejn inqas minn sittax-il stat. Madanakollu dan ma jfissirx li tmexxi dawn il-pajjizi kollha imma għandha t-titlu ta’ kap għaliex xi darba dawk il-pajjiżi kienu, jew f’ ċerti każi għadhom, taħt il-kuruna Ngliża. Il-pajjiżi li jagħrfu lil din is-sultana bħala kap tagħhom huma dawn: L-ewwel nett Ir-Renju Unit, Antigua u Barbuda, l-Awstralja, il-Baħamas, Barbados, il-Belize, il-Ġamajka, Grenada, il-Kanada, New Zealand, Papua New Guinea, il-Federazzjoni ta’ Saint Kitts u Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent u l-Grenadini, il-Gżejjer Solomon u Tuvalu.

Strada Rjali fl-okkażjoni tal-inkurunazzjoni tar-Reġina Eliżabetta II.

Ir-Reġina Eliżabetta kienet inkurunata fit-2 ta’ Ġunju 1953. Dak iż-żmien Malta kienet għadha kolonja Brittanika u għalhekk kienet saret ukoll ir-reġina ta’ artna. Kienu saru festi kbar f’ pajjiżna sabiex tkun iċċelebrata din l-okkażjoni. Hekk jgħidulna dawk li jiftakru u hekk insibu miktub fil-ġurnali ta’ dak iż-żmien. Illum din is-sultana hija l-aktar waħda li ilha ssaltan fuq it-tron Brittaniku. Hija qabżet lil bużnannitha, ir-Reġina Vittorja li rrenjat għal 63 sena u 216 jum. 

Monarki Ewropej

Ir-Reġina Margrethe II 

Monarkija oħra li ġieli nisimgħu dwarha hija dik Spanjola. Illum din hija mmexxija mir-Re Filipe VI, iben Juan Carlos li kien fuq it-tron Spanjol sal-2014. Il-Belġju wkoll insibu Re. Dan huwa ir-Re Philippe li wiret it-tron fl-2013. L-2013 rat re ieħor ġdid jiġi inkurunat. Qed ngħidu għar-Re Willem-Alexander tan-Netherlands (għax hekk qed tissejjaħ bil-Malti l-Olanda!!!!). In-Norveġja għandha lil Re Harald V bħala kap ta’ stat. Ir-Renju tal-Iżvezja għandu lir-Re Carl XVI Gustaf bħala kap. Id-Danimarka għandha lir-Reġina Margrethe II fuq it-tron. Hemm pajjiżi oħra li għandhom monarka bħala kap tagħhom li ma humiex  rejiet jew irġejjen. Insibu lill-istat ta’ Monaco immexxi mill-Prinċep Albert II, iben Grace Kelly. Il-Lussemburgu għandu lill-Gran Duka Henri. Żewġ stati żgħar Ewropej li fihom għadna nsibu l-monarkija huma l-Liechtenstein u Andorra. L-ewwel stat għandu lill-Prinċep Hans-Adam II u t-tieni għandu storja interessanti dwar il-monarka tiegħu. Hawnhekk il-monarka huma tnejn, l-Arċisqof tad-djoċesi u l-President tar-Repubblika ta’ Franza. Attwalment il-monarki ta’ Andorra huma l-Arċisqof Joan Enric u l-President François Hollande.

Monarki fid-dinja

Fil-kumplament tad-dinja insibu bosta rejiet jew irġejjen oħrajn li ghadhom sal-lum imexxu jew tal-anqas simbolikament huma kapijiet ta’ għadd ta’ stati. Ir-Renju tal-Bahrain għandu lir-Re Hamad ibn Isa, fir-Renju tal-Bhutan insibu lir-Re Jigme Khesar Namgyel. Il-Brunei huwa mmexxi mis-Sultan Hassanal Bolkiah. Fil-Ġordan għandna lir-Re Abdullah II filwaqt li fil-Kambodja nsibu r-Re Norodom Sihamoni. Il-Kap tal-Ġappun huwa l-Imperatur Akihito. Fir-Renju tal-Lesoto hemm ir-Re  Letsie III u fil-Malasja għandna lir-Re  Abdul Halim. Il-Kuwajt għandu lill- Emir Sabah al-Ahmad u l-Marokk lir-Re Mohammed VI. L-Oman, dak li għandu l-kapitali tiegħu l-istess bħal kunjomi, għandu lis-Sultan Qaboos bin Said. Emir ieħor insibuh ġewwa l-Qatar. Dan jismu Tamim bin Hamad. Salman bin Abdul‘aziz huwa r-re tal-Arabja Sawdija filwaqt li Mswati III huwa dak tas-Swaziland. Bhumibol Adulyadej u Tupou VI huma r-rejiet tat-Tajlandja u tar-Renju ta’ Tonga rispettivament.

Papa Pawlu VI

Biex inkunu għidna kollox, anke l-kap tal-iżgħar stat fid-dinja huwa meqjus bħala monarka, Il-Papa għad li ma għadux iġib it-titlu ta’ re, xorta waħda huwa meqjus mal-lista tal-monarki tad-dinja. Lanqas nista’ nimmaġina lill-Papa Franġisku jiġi nkurunat. Madankollu xejn ma jżomm milli papa jkun inkurunat. Kien Pawlu VI l-aħħar papa li kien inkurunat, madanakollu billi l-papiet ta’ warajh għażlu li jibdew il-pontifikat tagħhom bla ma jkunu inkurunati, ma jfissirx li ma jistax ikun hemm inkorunazzjoni ta’ papa fil-futur.

Kemm ismijiet, kemm pajjiżi, li forsi xi wħud lanqas qatt smajna bihom jew nafu fejn huma. Daqxejn ta’ ħsieb dwar ir-reġina wassalni biex infittex  dwarhom u naqsam magħkom dak li sibt.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon 5 ta' Diċembru 2015