Il-Liżar ta’ Kristu

 Dokumentarju xjentifiku ġdid dwar din ir-relikwija

Bla dubju ta’ xejn, waħda mill-egħeżeż relikwiji li għandha l-Knisja Kattolika huwa l-liżar li fih huwa maħsub li kien imkeffen Sidna Ġesù Kristu. Dan jinsab fil-katidral ta’ Turin, l-Italja u miegħu hemm marbuta storja twila, interessanti u misterjuża.

Sa issa

Fl-1988, testijiet  tal-karbonju biex jistabbilixxu l-qedem tal-kefen ta’ Turin ikkonkludew kien falzu li kien ta’ xi 700 sena qabel. Ħamsa u tletin sena wara, ix-xjenza tas-seklu XXI qed tindika konklużjoni differenti. It-testijiet tal-karbonju li kienu saru mill-British Museum u l-Università ta’ Oxford minn dakinhar ġew skreditati. Dak iż-żmien, għal raġunijiet li ma ġewx spjegati, ir-riċerkaturi kienu analizzaw biss kampjun żgħir tal-fibra meħud minn xifer tal-liżar li ġie f’kuntatt man-nar fl-1532 u kien ġie mraqqa mis-sorijiet Klarissi li kienu wkoll użaw xi żebgħa tal-ħwejjeġ.

Sadanittant, eżamijiet xjentifiċi dejjem aktar sofistikati tad-drapp, it-tbajja’ tad-demm, u x-xbieha tridimensjonali perfett tagħha qed joħorġu evidenza dejjem akbar li l-liżar ta’ Turin inħoloq fl-ewwel seklu minn “avveniment nukleari” li ma jistax jerġa’ jsir mit-teknoloġija tal-lum.

Dokumentarju

Il-produttur tal-films Robert Orlando jidħol fin-nofs tad-dibattitu dwar l-oriġini u l-awtentiċità ta’ da nil-liżar  b’dokumentarju ġdid, “The Shroud: Face to Face”, li f’Novembru 2023 beda jintwera. Orlando, li kiteb ktieb bl-istess isem, jifforma s-suġġett tiegħu bħala investigazzjoni kontemporanja ta’ “kriminalità vera”, billi juża xeni u effetti viżwali jagħtu lill-film atmosfera artistika.

Il-film fih intervisti ma’ esperti miż-żewġ naħat tad-dibattitu, inkluż l-istoriku Amerikan u professur tas-Seminarju Teoloġiku ta’ Princeton, Dale Allison, Cheryl White, mill-Assoċjazzjoni għall-Edukazzjoni u Riċerka tal-Liżar ta’ Turin, u Mark Goodacre, direttur tat-televiżjoni, studjuż tat-Testment il-Ġdid, u professur f’id-Dipartiment tar-Reliġjon ta' Duke University. Patri Andrew Dalton, LC, STD, professur tat-teoloġija fl-Università Pontifiċja Regina Apostolorum f’Ruma, li kiteb id-daħla għall-ktieb ta’ Orlando, jidher ukoll fil-film, kif jidher ukoll Patri Robert J. Spitzer, SJ, l-istudjuż Ġiżwita, awtur u l-mistieden popolari tat-televiżjoni EWTN.

Lejn tmiem Lulju, Spitzer ingħaqad ma’ Orlando għal viżjoni qasira ta’ 15-il minuta tal-film. Din il-viżjoni kienet segwita minn sessjoni ta’ mistoqsijiet u tweġibiet waqt il-konferenza annwali tas-sajf tan-Napa Institute f’Napa, California.

Dwar il-film Spitzer qal: “Hu aktar minn dokumentarju fis-sens li jinvolvi kollox: is-sens estetiku, l-eċċitament tal-investigazzjoni, il-multimedja, is-sensi kollha.” Spitzer jittama li x-xogħol ta’ Orlando jintroduċi l-Liżar ta’ Turin għal “udjenza ġdida” li x’aktarx li ma jżurux mużew ta’ din ir-relikwija u lanqas jaqra xi ktieb dwar is-suġġett. Huwa qal ukoll li jaħseb li dan huwa l-mod biex joħroġ il-messaġġ sewwa u b'mod konvinċenti li ma jġiegħelx lin-nies jieħdu deċiżjoni għalihom infushom bla ma jkunu jafu s-sewwa kollha.

Orlando, il-produttur tal-film, qal li l-proċess investigattiv tal-film jarrah ukoll bħala parti minn tfittxija aktar personali għal tweġibiet għall-“mistoqsijiet kbar” tal-ħajja.

Relikwa tal-Qawmien?

L-iskoperti xjentifiċi reċenti diskussi fil-film jinkludu s-sejba li r-raġel ta’ fuq il-liżar sofra ġrieħi f’rasu li kienu kkawżati minn “elmu” ta’ xewk, xi ħaġa li falsifikatur medjevali mhux probabbli li jimmaġina, peress li l-Evanġelji jirreferu biss għal “kuruna ta’ xewk” u qatt ma jsemmu elmu.

Minbarra dan, l-ispalla tal-lemin tar-raġel hija aktar baxxa minn dik tax-xellug, ħaġa li Spitzer jgħid li hija kawża ta’ dislokazzjoni tal-ispalla, probabbli kkawżata minn waqgħa. Dan jispjega għala s-suldati Rumani kienu ġiegħlu lil xi ħadd li kien jinsab fil-qrib, li nzerta Xmun taʼ Ċirene, biex jgħin lil Ġesù fil-ġarr tas-salib.

Sejba oħra konvinċenti hija li l-biċċa l-kbira tal-fossili tal-polline ta’ fjuri jew ħxejjex li tħallew fuq il-liżar huma ġejjin mit-Tramuntana tal-Lhudija, mhux minn Franza jew minn postijiet oħra fejn hu magħruf li d-drapp kien matul dawn l-aħħar 700 sena. Spitzer jikkonkludi li dan kollu juri l-qedem ta’ dan il-kefen.

Ibbażat fuq ir-riċerka tiegħu matul is-snin, Spitzer huwa konvint mill-awtentiċità tal-Liżar ta’ Kristu. Huwa joqgħod għat-teorija li “deġenerazzjoni nukleari spontanja f’temperatura baxxa” taʼ kull ċellula fil-ġisem tar-raġel imsallab ħolqot radjazzjoni intensa li ħalliet warajha evidenza fiżika tal-Qawmien.

Imma veru?

Il-mistoqsija tibqa’ dejjem: “Imma dan huwa veru l-liżar li fih tkeffen Ġesù?” Il-fidi tagħna ma għandhiex tkun ibbażata fuq affarijiet li naraw b’għajnejna jew immissu b’idejna. Dawn jistgħu biss jgħinuna fil-fidi tagħna imma qatt ma għandhom ikunu l-bażi tat-twemmin. Niftakru dejjem x’kien qal il-kittieb u l-ekonomista Stuard Chase: “Għal dawk li jemmnu, m’hemmx bżonn ta’ prova. Għal dawk li ma jemmnux, l-ebda prova mhi biżżejjed."

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 4 ta' Novembru 2023