Wiċċ jew 'ġejjen?

Naraw iż-żewġ naħat tal-munita

Jekk taqbad munita, tkun xi tkun, tara li din għandha żewġ faċċati differenti. Meta kont żgħir u konna rridu niddeċiedu xi ħaġa jew konna naqtgħu t-tokk jew jekk konna nkun tnejn biss konna ngħollu s-sold. Fil-verità ma kien ikun sold xejn għax is-soldi inqatgħu minn Malta meta kont għadni żgħir ħafna, kienet forsi tkun munita ta’ ċenteżmu. Kull wieħed minna kien jagħżel naħa ta’ din il-munita. Konna ngħidu “Wiċċ jew ġejjen?” Jekk munita ma jkolliex iż-żewġ naħat differenti din tkun munita falza. Iż-żewġ naħat tal-munita rridu wkoll narawhom meta niġu biex niddiskutu jew nieħdu xi deċiżjoni.

Sammaritan tajjeb

Kont qiegħed inlesti l-omelija għall-ħmistax-il Ħadd matul is-sena. L-Evanġelju kien iġibilna quddiemna il-parabbola tas-Sammaritan it-tajjeb. Ikolli ngħid li ġieni dan il-ħsieb f’ moħħi u bqajt bqajt sakemm iddeċidejt li niktbu u naqsmu magħkom.

Minix sejjer noqgħod nirrakkonta l-parabbola għax naħseb  li lkoll smajtuha xi darba jew oħra. Min ma jafiex nistiednu jaqraħha fl-Evanġelju skont San Luqa, Kapitlu 10 versi 25 sa 37.

Hija ħaġa minn għewl id-dinja li malli nisimgħu dan ir-rakkont malajr infaħħru dak li għamel is-Sammaritan u mmaqqdru dak li għamlu s-saċerdot u il-Levita. Imma meta nagħmlu hekk inkunu qegħdin naraw naħa waħda tal-munita. Tajjeb inkunu nafu li s-saċerdoti u l-Leviti Lhud kellhom għadd ta’ regoli u liġijiet li riedu jħarsuhom. Kien hemm xi wħud li kienu jħarsuhom bl-akbar skruplu u kien hemm oħrajn inqas skruplużi.

Fost dawn ir-regoli kien hemm li meta jiġu lura mis-suq iridu jaħslu jdejhom, ma setgħux jagħmlu xogħol fil-jum tas-Sibt u ma jidħlux fid-djar tal-pagan għax jitniġġsu. Niftakru li fil-passjoni ta’ Kristu il-Qassisin il-Kbar ma riedux jidħlu fid-dar ta’ Pilatu biex ma jitniġġsux. Jitniġġes ukoll min kien imiss b’ idejh ġisem ta’ bniedem mejjet.

Issa se nagħmilha tal-avukat tax-xitan!  Allura x’ tort kellhom is-saċerdot u l-Levita tal-parabbola jekk għaddew minn fejn dak il-povru bniedem li daru għalih il-ħallielin u ħallewh fl-art kemm-il darba ħasbuh mejjet? Jien minix nabqel ma’ dawn it-tnejn, imma qiegħed nipprova nara iż­-żewġ naħat tal-munita. Huma ma riedux jiksru l-liġi. Issa jekk il-liġi kienet żbaljata dik kwistjoni oħra. Ġesu qal bi kliemu stess li Hu ġie fid-dinja mhux biex ineħħi din il-liġi imma biex iwassalha għall-perfezzjoni.

Meta nħares lejn iż-żewġ naħat tal-munita naħsibha darba, tnejn, tlieta qabel nibda nitkellem u nfajjar bl-addoċċ.

Każ simili

Każ simili ġara lili f’ Ruma. Qrib il-kunvent fejn ngħix meta nkun f’ din il-belt ikun hemm raġel Rumen jittallab. Spiss kont ngħaddi minn fejnu u nieqaf inkellmu u nagħtih xi ħaġa żgħira tal-flus. Mela inżerta żmien it-tberik tal-familji u l-Kappillan tal-Parroċċa tiegħi kien qiegħed ibierek ħanut. F’ ħin minnhom daħal dan it-tallab u sarraf 100 ewro muniti f’ karti. Bla ma ried il-Kappillan qal lil sid il-ħanut: “Ġietu tajba llum lil dan!” Tassew li huwa joqgħod jitallab fi triq qrib il-Vatikan minn fejn jgħaddu eluf ta’ turisti kuljum u tista’ tgħid li kulħadd jitfa’ xi ħaġa fil-bott li jkollu dan it-tali. Sid il-ħanut qal lill-Kappillan li dik kienet it-tieni 100 ewro li kien qiegħed isarraf dakinhar.

Meta smajt b’din il-ħaġa iddeċidejt li ma nagħtihx aktar flus. Kemm hemm Taljani li jaħdmu u jaqilgħu 200 ewro kuljum? Ftit, anzi ftit ħafna. Ngħid għalija jridu jgħaddu xhur biex nilħaq is-somma ta’ 200 ewro bil-pocket money li jagħtuna. Iddeċidejt li dak il-ftit li nista’ nagħti jien nagħtih lill min għandu bżonn iktar minn dan ir-Rumen. Meta jitlobni xi ħaġa tal-ikel immur il-kunvnet u nagħtih minn dak li jkun hemm, imna flus ma nħossx li għandi nibqa’ nagħtih.  Taħsbu li jien qiegħed nonqos mill-karità? Taħsbu li qiegħed nonqos lill-proxxmu tiegħi. Qabel twieġbu nitlobkom taraw iż-żewġ naħat tal-munita.

Każ ieħor

Din id-darba dan li ser insemmi huwa każ li ġara lil wieħed arċipriet ħabib tiegħi ġewwa Malta. Waħda tfajla kienet ta’ kull ġimgħa tmur titlob xi ħaġa tal-flus lill-arċipriet tal-parroċċa fejn kienet toqgħod. Għaddew snin u din il-ħaġa baqgħet tirrepeti ruħha kull ġimgħa, ġieli anke darbtejn. Darba minhom l-arċipriet qalilha: “Imma inti għandek għalfejn tmur tiżbogħ xagħrek kull ġimgħa? Bil-flus li nagħtik nippreferi li tixtrihom ikel.” Hi dlonk weġbitu: “Allura jien ma għandix dritt nidher sabiħa?” Minn dak iż-żmien l-arċipriet ma baqgħax jagħtiha flus imma beda jagħtiha xirja. Jekk taraw iż-żewġ naħat tal-midalja x’ ġudizzju tagħtu? Mexa sew dak il-qassis?

Din il-ħaġa tiġri spiss kemm lili kif ukoll lil bosta saċerdoti oħra bħali. Tiġi persuna taparsi tqerr, persuna li jkollha riħa ta’ sigaretti fuqha taqsmek, u minflok tqerr titolbok il-flus. Bla ma trid tgħid bejnek u bejn ruħek: “Allura għas-sigaretti għandha u għall-bżonnijiet ma għandiex?”

Kull każ jixbaħ lill-munita

Kull każ li jiġi quddiema irridu narawh daqs li kieku kien munita, irridu naraw iż-żewġ naħat tiegħu, sew jekk tkun il-parabbola tas-Sammaritan it-tajjeb, sew jekk ikun il-każ ta’ Nikola t-tallab Rumen ta’ Ruma jew ta’ dak jew ta’ dak jew tal-ieħor. Tajjeb li qabel nitkellmu naraw sewwa x’ inhi l-verità, x’ inhi ir-realtà kollha. F’ ċerti każi ma nistgħux ngħid wiċċ jew ġejjen imma jkollna ngħidu wiċċ u ġejjen

Fr Reno Muscat OP

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon tal-1 ta' Awwissu 2013