Is-sagristan

Fost tant snajja u xogħolijiet li kull ma jmur qegħdin jgħibu minn pajjiżna, hemm dak tas-sagristan. Minkejja li semmejt is-snajja, dik tas-sagristan aktar huwa mistier milli sengħa għaliex xogħlu jitlob li jmidd idu għal dak kollu li jinqala’ fil-knisja, minn xogħol tal-injam, għal xogħol ta’ ħadid, xogħol fuq id-dawl u kull ħaġa li jkun hemm bżonn. Is-sagristan huwa dak li l-aktar jgħaddi ħin il-knisja għaliex huwa jiftaħ filgħodu kmieni u jkun hu li jerġa’ jagħlaq il-bibien tal-knisja filgħaxija x’ ħin ikun intemm dak kollu li jkollu jsir.

Minn qabel is-sebħ

Kien hemm żmien li l-ewwel quddiesa kienet tkun ħafna qabel ma titla’ x-xemx, Fl-erbgħa ta’ filgħodu u anke qabel. Kienu jgħidulha quddiesa għall-kaċċaturi. Ma rridux ninsew li sa ftit aktar minn ħamsin sena ilu l-quddies kien isir biss filgħodu għaliex min jitqarben kien irid ikun ilu sajjem min-nofsilejl u għalhekk kienet tkun ħaġa kważi impossibbli li jsir quddies tard filgħodu jew waranofsinhar. Biex kienu jsiru dawn il-quddies kien irid ikun hemm min jiftaħ il-knisja, idoqq il-qniepen, ilesti dak kollu li jeħtieġ u nsomma l-kumplament. Dan kollu kien issir minn dik il-persuna li tissejjaħ sagristan. Bir-riforma liturġika li ġab miegħu l-Konċilju Vatikan II fis-snin 60, is-sawma ta’ qabel it-tqarbin saret ta’ siegħa u għalhekk il-quddies seta’ jibda jiġi ċċelebrat aktar tard u saħansitra filgħaxijiet ukoll. Dan naqqas xi ftit mill-piż tax-xogħol tas-sagristan għaliex issa jekk tneħħa l-quddies ta’ kmieni filgħodu, il-knisja ma kelliex għalfejn tibqa’ tiftaħ kmieni.

Żminijiet u żminijiet

Min jaħdem f’ dan il-mistier jew tal-inqas huwa midħla ta’ xi sagristan jaf li hemm żminijiet fis-sena li x-xogħol jiżdied b’ mod konsiderevoli. Il-Milied, it-Tridu tal-Għid il-Kbir u l-festa titulari huma tliet waqtiet mis-sena li għas-sagristan ix-xogħol ikun bil-wisq iżjed mis-soltu. Jiddependi wkoll mill-parroċċa. Jekk il-parroċċa tkun torganizza purċissjoni tal-Ġimgħa l-Kbira jew tkun tiċċelebra festa titulari b’ xi ftit pompi aktar min-normal, jekk fiha jsiru festi sekondarji, allura x-xogħol jiżdied iktar u iktar.

Matul is-sena s-sagristan għandu xi xogħolijiet li bilkemm ninnutawhom, bħal ilesti l-knisja meta jkun hemm xi tieġ jew funeral, imur jixtri l-ostji u l-inbid li mingħajrhom ma tkunx iċċelebrata l-quddiesa u li jżomm il-knisja fl-ordni u nadifa. Sfortunatament ftit li xejn naħsbu f’ dawn l-irqaqat f’ dan il-qasam tax-xogħol, li huma importanti għad li ma jidhrux.

Għajnuna

Aktarx li f’ kull knisja jkun hemm dak il-grupp ta’ volontiera li jagħtu daqqa t’ id fil-ħtiġijiet li jinqalgħu. Spiss naraw gruppi ta’ nisa li darba f’ ġimgħa jmorru jaħslu l-art tal-knisja tagħhom biex b’ hekk tinżamm nadifa kif jixraq. Din il-ħaġa tiddependi mill-post għax hawn fejn in-nisa għandhom is-seftura biex taħslilhom l-art. Dawn mhux sejrin jaħslu l-art tal-knisja zgur!  Bosta rġiel tarahom lesti jgħinu lis-sagristan fil-ħafna qadi li dan ix-xogħol jitlob. Meta naħseb dwar dawn il-persuni li b’ mod volontarju jagħtu daqqa t’ id lis-sagristran, ngħid li għad jiġi żmien li anke dawn jinqatgħu. Bil-ħajja tal-lum il-volontarjat ħa daqqa ta’ ħarta. Mara li tħadem mit-Tnejn sal-Ġimgħa mhux se ssib ħin biex tmur taħsel l-art tal-knisja, il-ħin ħieles li jibqalha tgħaddih mod ieħor. Raġel li jaħdem bis-sahra u meta jasal biex jirtira jsib xi jħajru jibqa’ f’ xogħlu aktarx jippreferi jaqla’ sold żejjed milli jmur jgħin fil-knisja. Tista’ tlumhom lil dawk li jaħsbu hekk?

Nies ta’ kultura

Mill-esperjenza tiegħi, is-sagristan, minħabba n-natura ta’ xogħol tiegħu, jsir bniedem ta’ kultura. Isir punt ta’ riferiment fejn tidħol l-istorja tal-parroċċa jew tagħrif dwar il-knisja parrokkjali. Bilfors li jsir hekk. Kemm se jdum jisma’ stejjer mingħand dak u mingħand l-ieħor? Fl-aħħar jitgħallem sewwa hu wkoll. Naf sagristana li l-istorja tal-post tax-xogħol tagħhom jafuha bl-amment. Dan huwa wkoll frott l-imħabba li dak li jkun ikollu lejn xogħlu u lejn il-post sagru li fih jaħdem. Is-sagristan huwa wkoll il-bniedem li jkun jaf kważi lill-poplu kollu tar-raħal jew belt fejn jaħdem. Bilfors, min jiżżewweġ u min jitgħammed u min jagħmel il-preċett jew il-griżma kif ukoll min imut b’ xi mod, dirett jew indirett,  se jiġi f’ kuntatt mas-sagristan. Mhux ta’ b’ xejn li s-sagristan bħall-professjonisti, xogħolu 24 siegħa kuljum. Is-sagristan dejjem sejjer għax anke meta ma jkunx xogħol, barra t-triq għandu mnejn isib lil xi ħadd jistaqsih xi ħaġa dwar il-knisja. Insomma s-sagristan dejjem sejjer, donnu għandu par roti mhux par saqajn!

Il-mara tas-sagristan

Ma nistgħux ma nsemmux lil dik il-persuna li bla ma tidher ikollha terfa’ l-piż ta’ dan ix-xogħol ukoll. Mart is-sagristan trid tkun mara li taf tieħu paċenzja. Kemm-il darba jkunu mifthemin biex joħorġu u jinqala’ xi ħaġa u l-pjan tagħhom jispiċċa jitwarrab. Din trid tadatta ruħha maċ-ċirkostanzi ta’ xogħol żewġha.

Illum ħsiebi waqa’ fuq dawn il-persuni li fis-skiet ilestu dak kollu li aħna s-saċerdoti neħtieġu biex naħdmu. Nies li ftit naħsbu fihom imma li għandhom rwol importanti ħafna fil-ħajja ta’ kuljum. Nies li jaħdmu bla daqq ta’ trombi, tajjeb napprezzaw ħidmiethom.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon, 9 ta' April 2016