venerdì 22 aprile 2016

Ward, kotba, draguni u aktar

Il-jum tal-lum huwa jum tabilħaqq interessanti. It-23 ta’ April huwa il-113-il jum tas-sena, jew jekk tkun sena bisestili bħal din li qegħdin fiha  jkun il-114. Imma għalfejn qed ngħid li dan il-jum huwa interesanti? U fuq kollox x’ għandhom x’ jaqsmu l-ward il-kotba u d-draguni mal-lum?

Fil-Katalunja
Ġewwa Spanja, fil-parti li tmiss ma’ Franza, fuq ix-xatt tal-baħar Mediterran, insibu z-zona magħrufa bħala l-Katalunja. Biex dak li ma huwies midħla tal-geografija jifhem ukoll nistgħu ngħidu li din hija l-parti ta’ Spanja fejn insibu l-belt ta’ Barċellona. Bħal-lum f’ din il-parti ta’ Spanja hemm id-drawwa li kull maħbub jagħti warda ħamra lill-maħbuba tiegħu. Sewwasew kif isir f’ Jum San Valentinu f’ bosta nħawi oħra tad-dinja. Hemmhekk dan il-jum jissejjaħ “La Diada de Sant Jordi”. Il-festa ta’ San Ġorġ jew inkella “El Día de los Amantes”, jum il-maħbubin kif ukoll għal xi wħud hija magħrufa bħala “El día de la Rosa”, jum il-warda, minħabba l-għoti ta’ dawn il-fjuri.  Mhux magħruf kif bdiet din id-drawwa iżda nafu li kienet diġa teżisti fis-seklu XV u li għadha teżisti sal-lum.


Miguel de Cervantes Saavedra
Forsi dan l-isem għal xi wħud ma jfisser xejn imma għal bosta oħrajn dlonk iġib quddiem għajnejhom lil Don Quijote de la Mancha. Kien propju de Cervantes li kiteb dik li bosta jqisu bħala l-akbar opra letterarja Spanjola li l-ewwel parti tagħha kienet ippubblikata fl-1605 u t-tieni parti għaxar snin wara. L-isem oriġinali tal-ktieb kien twil bħalma keinet id-drawwa ta’ dak iż-żmien. Kien “El Ingenioso Hidalgo Don Quixote de la Mancha”, Il-Ġentlon inġenjuż Don Quixote de la Mancha.

L-awtur de Cervantes miet fit-22 ta’ April 1616. Fl-1926  Spanja bdiet tiċċelebra jum il-Ktieb kull nhar it-23 ta’ April għax huwa qrib il-mewt ta’ dan l-awtur kbir Spanjol. Fil-Kataluja daħlet id-drawwa li meta l-mara tirċievi l-warda mingħand il-maħbub tagħha, hija tagħtih ktieb biex tirreċiproka dan il-ġest romatiku.

William Shakespear
L-għada li miet de Cervantes id-dinja tilfet awtur kbir ieħor. Dan kien l-Ingliż William Shakespear. Huwa miet fl-età ta’ 52 sena fit-23 ta’ April 1616.  Sewwasew 400 sena ilu. Ma nafux sewwa meta Shakespear beda jikteb l-opri teatrali tiegħu imma nafu li għamlu suċċess enormi tant li llum għadhom jittellgħu kif ukoll jiġu studjati għall-eżamijiet tal-letteratura Ingliża, għax dan il-kittieb kien ukoll poeta.  Anthony and Cleopatra, Hamlet, Julius Caesar, Macbeth u Romeo and Juliet huma biss ftit mill-kitbiet tiegħu li għadna nieħdu gost bihom sal-lum. Qabel l-1995 ġewwa l-Ingilterra, kull 23 ta’ April, kien ikun iċċelebrat Jum il-Ktieb, iżda biex ma tkunx fl-istess jum tal-Jum Dinji tal-ktieb, dan illum qed issir f’ Marzu.


Jum Dinji tal-Ktieb
Fl-1995 il-UNESCO bl-iskop li tħeġġeġ il-qari u tippromovi l-copyright bdiet tiċċelebra l-Jum Dinji tal-Ktieb kull 23 ta’ April. Kien magħżul dan il-jum minħabba li kif għidna, fih miet William Shakespear, fi Spanja kien ilu jiġi ċċelebrat jum il-ktieb u fih ukoll twieldu bosta awturi kbar oħrajn.

Dan il-jum huwa osservat bħala Jum il-Ktieb mill-istati membri tal-Ġnus Magħquda, imma  mhux f’ kull pajjiż jiġi ċċelebrat bl-istess mod. Huwa fatt magħruf li l-popli tal-Ewropa ta’ fuq jaqraw aktar minn dawk tal-Ewropa ta’ isfel u allura hija ħaġa minn awl id-dinja li f’ ċerti pajjiżi dan il-jum jistennewh aktar minn ċerti postijiet oħrajn.

U d-draguni?
Illum ukoll jaħbat il-jum tal-festa ta’ San Ġorġ. Minbarra li dan il-qaddis huwa patrun ta’ żewġ parroċċi f’ pajjiżna, huwa wkoll il-qaddis Ko-Patrun tad-Djoċesi ta’ Għawdex. SanĠorġ huwa wkoll patrun tas-suldati, tal-arċiea, tal-Iscouts, tal-agrikultura u ta’ bosta pajjiżi fosthom l-Ingliterra. Hemm leġġenda li tgħid li dan kien suldat li qatel dragun. Leġġenda ma hijiex ħrafa. L-istudjużi tal-ewwel żminijiet tal-Knisja jgħidulna li “leġġenda” ġejja minn “leggere”, jiġifieri kitba li saret biex tinqara. Ovvjament kull leġġenda fiha l-fantasija u f’ dik ta’ San Ġorġ il-ħażen insibuh imniżżel bħala dragun.

U x’ aktar?
Hemm bosta aħbarijiet oħrajn li seħħew f’dan il-jum, ħafna minnhom intesew mal-medda tas-snin. Iżda ta’ interessanti nkunu nafu ħaġa oħra dwar il-jum li qegħdin fih.  Bħal-lum ukoll twieled is-servizz tal-YOUTUBE fuq l-internet. Kien fit-23 ta’ April tal-2005 li Jawed Karim, tefa’ l-ewwel video fuq dan is-sit li llum fih miljuni ta’ videos u sar popolari mad-dinja kollha. Il-video kien twil 19-il sekonda u kien jismu ‘Me at the zoo”. Fil-Video kien jidher l-istess Karin fiz-zoo ta’ San Diego, California.

Min jaf kemm hemm aktar xi ngħidu fuq dan il-jum? Kemm aktar drawwiet, kemm-il twelid ta’ nies prominenti u kemm imwiet, kemm skoperti, kemm battalji, kemm trattati u elf ħaġa oħra.....


Fr Reno Muscat
Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon tat-23 ta' April 2016


Nessun commento:

Posta un commento