27 ta’ Jannar – Jum it-Tifkira

Jum it-Tifkira huwa anniversarju internazzjonali ċċelebrat fis-27 ta’ Jannar ta’ kull sena bħala jum b’kommemorazzjoni tal-vittmi tal-Olokawst imwettaq min-Nażiżmu matul it-Tieni Gwerra Dinjija. Minn nofs is-seklu 20, it- terminu Olokawst beda jindika l-ġenoċidju mwettqa mill-Ġermanja Nażista u l-alleati tagħha kontra l-Lhud tal-Ewropa . Din kienet tikkonsisti fil-qtil ta’ bejn 5 u 6 miljun Lhudi, ta’ kull sess u età. L-Olokawst bħala ġenoċidju tal-Lhud jissejjaħ ukoll ix- Shoah, kelma bl-Ebrajk li tfisser katastrofi jew qerda. Huma paġni mill-aktar koroh fl-istorja tad-dinja, imma sfortunatament hemm qegħdin u ħażin għad-dinja jekk tinsa jew tiċħad dak li tabilħaqq seħħ.

Il-bidu

F’Settembru 1935, fil-Ġermanja Nażista għaddew żewġ liġijiet separati, magħrufa bħala l-Liġijiet ta’ Nuremberg. Dawn kienu l-Liġi taċ-Ċittadinanza tar-Reich u l-Liġi għall-Protezzjoni tad-Demm u l-Unur Ġermaniż. Iż-żewġ liġijiet kienu espressjoni tat-teoriji razzjali li fuqhom kienet ibbażata l-ideoloġija Nażista u servew biex joħolqu l-ambjent legali għall-persekuzzjoni sistematika tal-Lhud fil-Ġermanja. Il-Liġijiet ta' Nuremberg tħabbru minn Adolf Hitler fil-15 ta' Settembru, 1935. Dlonk il-parlament Ġermaniż, imsejjaħ ir- Reichstag, magħmul kompletament minn rappreżentanti Nażisti, approva dawn il-liġijiet. Il-Liġi taċ-Ċittadinanza tar-Reich stabbiliet min kien meqjus bħala ċittadin Ġermaniż u min ma kienx, kif ukoll min kien Lhudi u min ma kienx. In-Nażi ċaħdu l-idea tradizzjonali li l-Lhud kienu membri ta’ komunità reliġjuża jew kulturali, u minflok argumentaw li kienu razza speċifika, li tista’ tiġi definita biss mit-twelid. Ħafna Lhud fil-Ġermanja kienu abbandunaw il-prattiċi u dehriet tradizzjonali tagħhom u bdew jintegraw sewwa mal-bqija tas-soċjetà. Xi wħud ma baqgħux jipprattikaw il-Ġudajiżmu u kienu saħansitra bdew jiċċelebraw il-festi Kristjani, speċjalment il-Milied, flimkien mal-ġirien tagħhom mhux Lhud. Ħafna oħrajn kienu żżewġu Kristjani jew ikkonvertew għall-Kristjaneżmu. Għalhekk dawn il-liġijiet kienu marbuta mal-oriġina etnika tal-Lhud.  Il-Liġi għall-Ħarsien tad-Demm u l-Unur Ġermaniż, ipprojbixxiet iż-żwieġ bejn Lhud u Ġermaniżi mhux Lhud u kkriminalizzat ir-relazzjonijiet barra ż-żwieġ bejniethom.

Qabel il-gwerra

Għall-bidu, jiġifieri, sakemm faqqgħet il-gwerra, l-għan ewlieni tan-Nażiżmu u Hitler kien li r-Reich ikun Judenfrei, jiġifieri "ħieles mil-Lhud". F'din l-ewwel fażi s-sistema magħżula biex "tnaddaf" il-Ġermanja mil-Lhud kienet li ġġiegħelhom jemigraw.

Irnexxielhom jemigraw madwar 540,000 Lhudi, iżda ma’ kull okkupazzjoni li bdiet twettaq il-Ġermanja Nażista in-numru ta' Lhud beda jikber u nazzjonijiet barranin ma setgħux jew ma ridux jassorbu l-mewġa ta’ emigrazzjoni Lhudija mir-Reich. Lejlet il-gwerra, is-soluzzjoni tal-emigrazzjoni dehret li falliet. Għalhekk twieldet l-idea li jitwessa’ l-kunċett stess tad-deportazzjoni billi jiġu trasferiti bil-forza Lhud Ġermaniżi f’post imbiegħed. Matul il-gwerra l-problema kompliet tmur għall-agħar. L-invażjoni tal-Belġju, l-Olanda, Franza, id-Danimarka u n-Norveġja kompliet żiedet in-numru ta’ Lhud li waqgħu f’idejn in-Nażisti. L-għan ewlieni, jiġifieri li l-Ġermanja ssir "Judenfrei", kiber b'mod drammatiku: issa kienet kwistjoni li l-Ewropa kollha ssir Judenfrei. Is-soluzzjoni ma setgħetx tkun aktar li l-Lhud jemigraw. Għalhekk nibtet idea oħra: id-deportazzjoni tal-Lhud Ewropej lejn il-Lvant billi tikkonċentrahom fit-territorji Pollakki okkupati. Il-ħolqien ta' gettos kbar fil-Polonja dehret li kienet l-aħjar soluzzjon.

Kampijiet tal-mewt

 Auschwitz

In-Nażisti waqqfu kampijiet tal-mewt biex jagħmlu l-qtil tal-massa effiċjenti kemm jista’ jkun. B’differenza mill-kampijiet ta’ konċentrament , li servew primarjament bħala kampijiet ta’ detenzjoni u xogħol, il-kampijiet ta’ sterminazzjoni, magħrufa wkoll bħala “kampijiet tal-mewt”, kienu esklussivament  fabbriki tal-mewt. L-ewwel ċentru ta' sterminazzjoni li nbena kien dak ta' Chelmno , f'Diċembru 1941, fil-parti tal-Polonja li tmiss mal-Ġermanja. Fl-1942 in-Nażisti ħolqu l-kampijiet ta’ sterminazzjoni ta’ Belzec, Sobibor u Treblinka bil-għan li jeliminaw b’mod sistematiku l-Lhud Pollakki kollha.  Mal-wasla tal-Lhud fil-kamp ta’ sterminazzjoni, kważi d-deportati kollha kienu jintbagħtu immedjatament lejn il-kmamar tal-gass, bl-eċċezzjoni ta’ numru żgħir li minflok kienu jkunu assenjati għax-xogħol. L-akbar ċentru ta’ sterminazzjoni kien Auschwitz-Birkenau , il-Polonja, fejn, fl-aħħar tar-rebbiegħa tal-1943, erba’ kmamar tal-gass kienu qed joperaw bl-użu tas-sustanza tossika magħrufa bħala Zyklon B. Meta d-deportazzjonijiet laħqu l-intensità massima tagħhom, in-numru ta’ Lhud li nqatlu bil-gass f'Auschwitz-Birkenau laħqet iċ-ċifra ta' 6,000 ruħ kuljum. Fis-27 ta’ Jannar 1945, is-suldati Sovjetiċi daħlu fil-kamp ta’ Auschwitz-Birkenau.  Auschwitz-Birkenau sar simbolu tal-orrur tal-qtil organizzat u ta’ x'jista' jiġri meta l-mibegħda ma tkunx ikkontrollata.

Illum, infakkru Jum it-Tifkira tal-Olokawst fl-anniversarju tal-ħelsien ta’ dan il-kamp. Niftakru fil-vittmi kollha tal-Olokawst u l-persekuzzjoni Nażista ta’ gruppi oħra. Jum it-Tifkira  għandu jservi għad-dinja kollha bħala riflessjoni dwar dak li ġara lill-poplu Lhudi u lil dawk kollha deportati fil-kampijiet Nażisti. Għandha tibqa’ f’moħħ il-bniedem il-memorja ta’ perjodu traġiku fl-istorja biex ġrajjiet simili qatt ma jkunu jistgħu jerġgħu jseħħu.

Fil-qosor, biex ma ninsewx!

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 27 ta' Jannar 2024

KKI