L-olokawst mil-lenti ċinematografika
Il-kelma "Shoah" hija kelma Lhudija li
nsibuha fil-Bibbja u tfisser tempesta qerrieda, ħsara, ħerba. Fil-ktieb
tal-profeta Isaija nsibu miktub hekk: “Imma għad tilħqek ħsara kbira, li
ma tagħrafx tegħlibha bi sħarijietek, taqa' fuqek qerda li ma jkollokx
ħila tbiegħed, tilħqek ħesrem ħerba li qatt ma tkun bsart.” (Is. 47,11).
Din il-kelma trid tindika l-qerda tal-poplu Lhudi u llum saret tintuża għall-olokawst,
għal dak li seħħ fil-kampijiet ta' konċentrament taħt in-Nażisti matul it-tieni
gwerra dinjija.
Kull nhar is-27 ta' Jannar id-dinja tfakkar din
il-ġrajja kerha li wasslet fit-tmiemhom
madwar sitt miljun Lhudi. Minkejja li hawn min jiċħad li sar dan l-isterminju,
minkejja li hawn min jgħid li l-olokawst hija biss invenzjoni fittizja,
l-istorja tgħidilna mod iehor. Kienu bosta dawk li kitbu kotba dwar dak li
seħħ, f' Auschwitz, f' Dachau, f' Sobibór, f' Chełmno u f'bosta
kampijiet ta' sterminju oħrajn bejn l-1939 u l-1945. Biex dak li ġara ma
jintesa qatt, inħadmu bosta films dwar dawk is-snin koroh u dak li ġara fihom
wara l-ħitan u l-barbed wire ta' dawn
il-kampjiet. Fost ħafna dawn huma xi wħud mill-aktar popolari.
Schindler's list
Fost l-aktar films popolari li
bħala tema għandhom ix-Shoah, insibu l-kapolovur ta' Stephen Spielberg,
"Schindler's list". Maħdum fl-1993 fil-post fejn kien il-getto
tal-Lhud fi Krakovja, l-Polonja, rebbieħ tal-premju Oscar għall-aħjar storja u għall-aħjar
direzzjoni, jrrakkonta l-istorja ta' Oskar Schindler, Ġermaniż, negozjant li
kien iħaddem miegħu mijiet ta' Lhud u bis-saħħa ta' hekk inħelsu mill-kampijiet
ta' konċentrament li susegwentament kienu jwasslu għall-mewt.
The diary of Anne Frank
Dan huwa film tal-1959, dirett
minn George Stevens, rebbieħ ta' tliet premijiet Oscar, l-aħjar attrici mhux
protagonista, l-aħjar xenografija u l-aħjar fotografija. Otto Frank, raġel ta'
nisel Lhudi, li kien f' kamp ta' konċentrament mal-familja tiegħu, u l-uniku
membru tal-familja Frank li salva, jmur lura Amsterdam u jżur id-dar fejn qabel
ittieħed fil-kamp ta' konċentrament kien mistoħbi hu u l-familja tiegħu kif
ukoll familja oħra. Hemmhekk isib id-djarju ta' bintu Anne. Huwa u jaqra moħħu
jmur lura u jibda jimmaġina dak kollu li għadda minnu fil-bidu tal-gwerra u
qabel ma kien meħud flimkien mal-familja kollha fil-kamp ta' konċentrament ta'
Auchwitz. Dan il-film kellu bosta remakes
kemm għas-swali taċ-ċinema kif ukoll għat-televiżjoni.
The pianist
The pianist huwa film ieħor
sabiħ li bħala tema għandu l-martirju tal-poplu Lhudi fit-tieni gwerra dinjija.
Inħadem fl-2002 taħt id-direzzjoni ta' Roman Polanski. Dik is-sena stess
il-film rebaħ il-premju Palma tad-deheb fil-festival ta' Cannes. Il-film
jirrakkonta l-istorja ta' Wladyslaw Szpilman, pjanista Lhudi, li jgħix ġewwa
Varsavja, l-Polonja, u kif inbidlet ħajtu mal-invażjoni ta' dan il-pajjż min-Nażisti. Naraw il-ħolqien
tal-getto. Naraw il-poplu jgħix wiċċ imb' wiċċ mal-mewt. Il-ġlied, il-ħarbiet mill-getto,
il-qtil... Sakemm wasal il-ħelsien mill-armata
Russa. Il-film jintemm fuq nota ta' qsim il-qalb, għax wara li l-pjanist,
metaforikament, ikun qasam il-baħar kollu, jegħreq fix-xatt.
The boy in the striped pyjamas
Dan huwa film dwar storja
fittizja u nħadem fl-2008. L-istorja tittratta lil Bruno, tifel ta' tmien snin,
iben uffiċjal fl-armata Ġermaniża, li minn Berlin intbagħat f' kamp ta' konċentrament
aktarx Auschwitz, minkejja li l-film ma jagħmilx riferiment għall-post.
It-tifel ovvjament mar mal-familja tiegħu. Fil-logħob tiegħu barra,
fil-kampanja huwa jersaq qrib il-ħajt tal-kamp ta' konċentrament u hemm jara
bosta nies bi lbieshom strixxi grizi u suwed. Għal dan it-tifel dawn kienu
lebsin il-pyjama. Bruno minn wara l-wire li kien idawwar il-kamp isir ħabib
ta' tifel Lhudi tamparu, li kien jismu Samwel. Bruno għamel toqba fil-wire u daħal ħdejn Samwel. Dakinhar kien
imiss li Samwel jintemm darba għal dejjem. Bruno daħal ma' Samwel, id f' id,
fil-kamra tal-gas. Minkejja li huwa film fittizju u nieqed minn bosta elementi
storiċi, xorta huwa film sabiħ li jmiss il-qalb.
La vita è bella
Il-film ta' Roberto Benigni “Life is
beautiful” huwa wkoll storja fittizja. Guido Orefici, parti maħduma minn Benigni stess, flimkien ma' ibnu Giosuè jispiċċaw f' kamp ta' konċentrament.
Il-missier jipprova jaħbi r-realtà lil ibnu u jgħidlu li kienu qegħdin jilgħabu logħba li min
jirbaħa jieħu tank tal-gwerra bħala premju. Minkejja d-drammaċtà tal-istorja tal-film, Benigni jdaħħal ukoll l-element umoristiku.
Ix-xorti titbisem lill-missier u lil ibnu għaliex jinħelsu mis-suldati Amerikani wara li jkunu staħbew.
Hemm bosta u bosta films oħra li bħala tema għandhom l-olokawst. Kollha sbieħ u kollha jirrakkontaw xi storja, vera jew fittizja, ta' parti minn dak li seħħ
fit-tieni gwerra dinjija. Dan iż-żmien bosta jagħmlu bħali u jerġgħu jaraw xi
film jew tnejn minn dawn, minkejja li nkunu rajnihom qabel. Dawn ikomplu ta' kull
sena jfakkruna fix-Shoah, dak li għada minnu l-poplu Lhudi f' dawk is-snin
koroh tat-tieni gwerra dinjija.
Fr Reno Muscat
Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon, 30 ta' Jannar 2016
Nessun commento:
Posta un commento