Sistema Edukattiva Ġdida

Hekk kif jgħaddi Awwissu u jibda Settembru bosta jibdew jaħsbu għal sena skolastika ġdida. Il-ġenituri jaħsbu għal uliedhom ċkejknin u l-istudenti l-kbar jaħsbu għal rashom. Settembru jista’ jkun bidu ġdid, jista’ jkun tkomplija jew jista’ jkun ripetizzjoni, skont fejn inkunu ħallejna f’ Ġunju. Settembru jerġa’ jibda jara t-tħabbil tal-moħħ, ġiri, privatijiet, studju u elf ħaġa oħra.

Dari u llum

Inħoss li s-sistema edukattiva tal-lum, minkejja li qegħda tħalli aktar persuni b’ ammont ta’ ittri wara isimhom milli kienet tħalli s-sistema li tgħallimna fiha aħna li xellifna n-nofs seklu, ma hijiex sistema li  tħejji lil dak li jkun għall-ħajja. Hija sistema li twasslek għal ċertifikat..... imma biċ-ċertifikati biss x’ ser nagħmlu?

Nafu li dawk li jħaddmu, ħafna drabi jitolbu li dak li jkun ikollu xi esperejnza tax-xogħol li fih ikun sejjer jibda l-ħidma tiegħu. Imma mill-banda l-oħra jekk l-esperejnza ma joħodiex mingħand min ser jibda jħaddem lil dak li sal-bieraħ kien student, dan il-povru minn fejn se jġibha l-esperjenza, minkejja l-ħemel ċertifikati li jkollu?

Ħaġa oħra li nara  differenti hija l-komportament bejn l-għalliema u l-istudenti. Fi żmienna l-għalliema kellhom lill-ġenituri tagħna warajhom. Jekk kien ikun ħaqqna kastig konna noħduh u l-ebda ġenitur ma kien imur għas-sodisfazzjon għand l-għalliem. Illum l-istorja nbidlet u allura ma nagħti l-ebda tort lill-għalliema li ma għadhomx jistgħu jżommu d-dixxiplina li kellna aħna fil-klassijiet. Illum bid-drittijiet tat-tfal intilfu d-drittijiet tal-kbar.

Play school – Primarja – Sekondarja eċċetra

Aħna l-Maltin immasmati bit-tagħlim tal-ulied. Kieku nistgħu lanqas nagħtuhom ċans jilgħabu. Il-play school għalina hija l-ewwel pass lejn l-università. Il-logħob narawh ħela ta’ ħin u għalhekk insibu li tfal ta’ età tenera li digà bdew jitgħallmu l-alfabett, jitgħallmu jiktbu u jaqraw, meta suppost ikunu qed jilgħabu. U xi ngħidu għall-primarja u s-sekondarja? Donnhom li s-snin tat-tagħlim aktar ma jmur aktar qegħdin isiru snin tqal f’ kull sens, tqal bil-piż tal-kotba u tqal fit-tagħlim. Povri tfal!

Is-sistema tal-Finlandja

Madwar 40 sena ilu l-Finlandja biddlet is-sistema edukattiva tagħha, marret kontra l-kurrent, marret kontra l-kumplament tad-dinja u llum nistgħu naraw ir-riżultati tajbin ta’ din is-sistema.

F’ dan il-pajjiż it-tfal ma jmorrux skola qabel l-età ta’ 7 snin, qabel jattendu ċentri li fihom isir biss logħob u ikel – xejn tagħlim. Fl-iskejjel primarji la jsiru eżamijiet u lanqas jingħataw home work u wara kull tliet kwarti ta’ tagħlim it-tfal jinħarġu kwarta rikreazzjoni. Fl-ewwel sitt snin ta’ skola it-tfal ma jiġux mistħarrġa dwar dak li tgħallmu imma jitħallew għaddejjin ’il quddiem. L-ewwel eżami li jagħmlu t-tfal Finlandiżi jkollhom madwar 16-il sena. Dan l-eżami jrid isir bilfors.

It-tfal ma jiġux mifrudin skont il-kapaċitajiet tagħhom, imma jitgħallmu lkoll flimkien, sewwwa min hu bravu kif ukoll dak li ma tantx għandu moħħu jagħtih u għalhekk fi klassi waħda għandek issib taħlita ta’ studenti, min hu kapaċi għal ħaġa u min hu kapaċi għal ħaġa oħra. B’ din is-sistema l-Finlandja tonfoq 30% inqas mill-Istati Uniti fejn tidħol l-edukazzjoni. Il-Finlandja għandha l-istess numru ta’ għalliema daqs kemm hemm fil-belt ta’ New York, fejn hemm ħafna inqas studenti.

Dan ma jfissrix li kollox huwa ħallata ballata. Xejn minn dan, l-istudenti jkunu qegħdin taħt għajnejn l-għalliema u dawk li jkollhom bżonn għajnuna diretta tingħatalhom. Fil-fatt terz mill-istudenti jirċievu għajnuna diretta. Il-klassijiet huma żgħar u għalhekk l-attenzjoni tkun akbar kemm fuq l-istudent kif ukoll mill-istudent lejn l-għalliem. Kull għalliem ma jagħmilx aktar minn 4 sigħat konsekuttivi fi klassi u kull ġimgħa jkollu sagħtejn tal-hekk imsejjaħ “Żvilupp professjonali”.

93% jispiċċaw b’ suċċess l-iskola sekondarja u b’ din is-sistema, 66% tal-istudenti jaslu sal-università u jigradwaw u jkomplu għall-masters. L-istudenti Finlandiżi huma fuq quddiem nett meta jkunu mqabblin ma’ studenti ta’ nazzjonijiet oħrajn l-aktar fil-qasam tax-xejnza, l-qari u l-matematika.

Is-sigriet ta’ kollox

Ġewwa l-Finlandja l-għalliema huma fl-istess grad tat-tobba u l-avukati. L-istudenti li jkunu afdati lilhom jitħallew kompletament f’ idejhom, huwa dmir u unur tagħhom li dawn l-istudenti jagħmlu suċċess. Taħsbux li dan it-tagħrif li wassaltilkom illum ivvintajtu minn żniedi, xejn minn dan, dan qaltuli waħda mill-pajjiż u fittixtu fuq l-internet. Araw is-sit  Smithsonian.com u  ssibu aktar tagħrif flimkien ma’ stejjer ta’ suċċess li għamlet sistema edukattiva li ma baqgħetx imwaħħla ma’ dak li jagħmel ħaddieħor, ma dak li trid id-dinja imma sistema ġdida għal kollox, sistema li hija suċċess kbir għal min ivvintaha, għall-pajjiż li jsegwiha u għall-istudenti li jitgħallmu fiha.

U aħna se nibqgħu mwaħħlin mas-sistma ta’ ċertifikati, ittri u numri bla sens?

Fr Reno Muscat

Dan l-Artiklu deher f' In-Nazzjon 10 ta' Settembru 2016