Wara Auchwitz

Auchwitz

Fis-27 ta’ Jannar tas-sena 1945 ġie meħlus minn idejn in-Nażisti l-aktar kamp ta’ konċentrament li baqa’ magħruf mad-dinja kollha, Auchwitz. Dan kien kamp ta’ xogħol mill-aktar inuman, żona ta’ qerda ta’ massiet ta’ nies. Kien fabbrika tal-mewt. Kien wieħed mill-istrumenti fil-politika ta’ Adolf Hitler biex iħassar darba għal dejjem il-ġens Lhudi minn wiċċ id-dinja. Wara l-fildiferru jxewwek ta’ dan il-kamp, ħallew ħajjithom madwar sitt miljun Lhudi. Id-dinja damet ma ndunat x’ kien qed jiġri mhux bogħod wisq mill-belt Pollakka ta’ Krakovja. Meta ndunat ħalfet li atti bħal dawn ma jsirux aktar mill-bnedmin! Imma kemm tassew Auschwitz għalaq kapitlu ikraħ fl-istorja tal-umanità?

Gwerer kbar

Gwerra tal-Vjetnam

It-tieni gwerra dinjija kienet ta’ mera għad-dinja kollha. Issa kien spiċċa ż-żmien tal-gwerer minn fuq dahar iż-żiemel, issa l-armamenti kienu ħafna u kapaċi jeqirdu ħafna wkoll. Madanakollu xorta d-dinja ma sabitx paċi wara nofs is-snin erbgħin tas-seklu li għadda. Ħalli naraw biss ftit mill-gwerer il-kbar li seħħew wara t-tieni gwerra dinjija. Fl-1950 bdiet il-gwerra fil-Korea, gwerra li baqgħet sejra għal tliet snin, li qatlet madwar miljun u nofs ruħ. Sentejn wara rajna l-bidu tal-gwerra tal-Vjetnam, gwerra li tawlet għoxrin sena, gwerra li kissret pajjiż u ħalliet ukoll miljuni bla ħajja. Matul dan iż-żmien seħħet il-gwerra ċivili ġewwa n-Niġerja, gwerra oħra li ġabet it-tmiem ta’ miljuni oħra ta’ nies. Niftakruha l-gwerra tal-Afganistan, għaxar snin ta’ taqbid, bejn l-1979 u l-1989 li wkoll ħalliet vittmi bla għadd. Il-gwerra tal-Golf, bejn l-Iran u l-Iraq seħħet bejn l-1980 u l-1988 filwaqt li fis-sena ta’ tmiem din il-gwerra bdiet dik tal-Kongo li spiċċat fl-2003. Dawn ukoll temmew il-ħajja ta’ miljuni ta’ suldati u ċittadini.  

Dawn huma biss sitt gwerer, sitta minn lista twila ta’ gwerer li seħħew wara tieni gwerra dinjija. Imma stenna ftit! Il-bniedem wara Auchwitz ma qalx DAQSHEKK? Imma kif qed naraw ma kien daqshekk xejn għax il-massakri baqgħu sejrin, mhux fil-kampijiet ta’ konċentrament imma fil-beraħ, sfaċċatament, madwar id-dinja kollha. Ma’ dawn ma semmejtx il-gwerra li għaddejja fis-Sirja.

Allura minn Auchwitz ma tgħallimna xejn?

 F’ barrakka ta’ Auschwitz

Fid-daħla ta’ waħda mill-barrakki li hemm ġewwa l-kamp ta’ konċentrament ta’ Auscwitz hemm tabella bil-kliem li fi lsienna jfisser hekk: Dawk li ma jiftakrux l-imgħoddi huma kkundannati li jeġgħu jgħixuh. Frażi mimlija għerf li ħarġet mill-pinna tal-filosfu George Santayana. Din it-tabella qed tistieden lil min iżur dan il-post tal-waħx, biex ma jħallix lid-dinja tinsa dak li seħħ hemmhekk, imma tibqa’ tiftakar għaliex jekk le l-istorja tirrepeti ruħha.

Kemm fis-sewwa kollu, id-dinja ftakret l-imgħoddi? Din hija mistoqsija retorika li ma titlob l-ebda tweġiba għaliex l-istorja twieġeb għaliha.

Illum

Il-liġijiet razzisti kontra l-Lhud tas-snin tletin li ħolqu n-Nażisti fil-Ġermanja u aktar tard ikkuppjawhom il-Faxxisti Taljani, aktarx kienu frott ta’ patriottiżmu sfrenat. Il-Lhud kienu ilhom jgħixu fil-Ġermanja u fl-Italja, bħalma kienu jgħixu fil-pajjiżi kollha tad-dinja. Iżda minkejja li kienu ċittadini Ġermaniżi jew Taljani jew Pollaki jew Ungeriżi jew kienu x’ kienu, xorta baqgħu Lhud. Is-sens ta’ nazzjonaliżmu fihom eskludihom mill-kumplament tad-dinja. Baqgħu jgħixu daqslikieku qegħdin Ġerusalemm minkejja li kienu Berlin, Varsavja, Budapest jew Milan. Baqgħu jiżżewġu lil xulxin u jgħixu ħdejn xulxin, bieb ma’ bieb, b’ mod li ħolqu komunitajiet għalihom, minkejja li kienu ċittadini tal-pajjiż daqs l-oħrajn, kienu jħallsu t-taxxi bħall-oħrajn, iżda baqgħu ma integrawx u għalhekk x’ ħin iltaqgħu żewġ kurrenti opposti splodew, iżda minn kien l-iżgħar kien l-aktar li bata.

Din ir-realtà qed nerġgħu narawha llum madwarna. Inbiddlu l-atturi, inbiddlu l-kostumi u nbidel l-irtokk, imma t-trama tad-dramm hija identika, anzi hija l-istess waħda. Żewġ kurrenti li qed jonfħu kontra xulxin.

Irridu inkunu saqajna mal-art! Irridu nirraġunaw. Ħalli nġib eżempju banali! Tipretendi li tistedinni l-President ta’ Malta biex immur niekol magħha u jien immur bil-flipflop? U waqt l-ikel tistenna li noħroġ il-mus mill-but u naqta’ l-laħam ta’ ġol-platt bih għax jaqta’ iktar mis-sikkina li hemm fuq il-mejda? Jekk id-dar noqgħod bil-flipflop u l-laħam naqtgħu bil-mus, ma jfissirx li dan huwa l-mod li għandi nġib ruħi bih meta ma nkunx id-dar. Irrid inġib ruħi skont il-post li qiegħed fih. Ladarba ma nkunx f’ dari rrid naddatta ruħi jien mhux ħaddieħor jadatta ruħu għalija.

Auchwitz mill-ġdid

Kull sena niftakru f’ dawk maqtulin f’ Auschwitz, u hekk xieraq, biss wara Auscwitz seħħew stejjer kbar anke ta’ ġenoċidji oħrajn. Wara t-tmiem ta’ Auscwitz seħħew atroċitajiet kbar fid-dinja li meta ngħalaq il-bieb ta’ dan il-kamp ta’ konċentrament il-bniedem kien qal daqshek, qatt aktar ma jseħħu, biss ġie fi kliem George Santayana, ma damx ma nesa l-imgħoddi u ġie kkundanant jerġa’ jgħixu.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon - 28 ta' Jannar 2017