Imperu jew Unjoni

Kultant nisma’ xi Rumani, mkabbrin bl-istorja ta’ belthom, jgħidu l-Imperu Ruman ma waqax imma warrab biex għamel wisa’ lill-ħaddieħor.  Dawn isostnu li kieku l-Imperu waqa’ l-belt kienet tiġġarraf għal kollox minn min waqqa’ dan l-Imperu li kien jaħkem l-art ta’ madwar il-Mediterran sabiex isimha jitħassar darba għal dejjem. Hi x’inhi l-istorja, nafu li Ruma ma baqgħetx il-kapitali tad-dinja: Caput Mundi, kif kienet tissejjaħ meta l-Imperu kien fl-aqwa tiegħu. L-argument ta’ dawnn it-talin jitlef aktar mill-qawwa tiegħu meta niftakru li kien hemm min xtaq jerġa’ jwaqqaf dan l-imperu anke fuq skala iżgħar, bħal Karlu Manju u Mussolini.

Ta’ min hi l-ħtija?

Ma nistgħux ngħidu li dan l-Imperu waqa’ minħabba fattur wieħed biss. Problemi finanzjari, problemi militari, nuqqas ta’ moralità u diċenza, it-tagħlim ġdid tal-Kristjaneżmu li ftit ftit beda jieħu post l-allat Rumani, l-invażjoni tal-Goti li qasmu x-xmara Danubju li kienet fruntiera naturali tal-Imperu  kollha għenu biex jispiċċa dak li darba kellu f’idejh il-Mare Nostrum bl-artijiet ta’ madwaru.

In-nuqqas ta’ finanzi kien ta’ detriment għall-Imperu u l-istess kienu il-problemi militari fost l-armata Rumana. Il-poplu kien laħaq ċertu livell ta’ għixien imma kien waqa’ fil-livell morali u d-diċenza kienet saret xi ħaġa tal-passat, xi ħaġa tal-barbari, ta’ dawk li ma kienux jagħmlu parti mid-dinja Rumana. Ir-reliġjon kienet tgħaqqad lir-Rumani. Il-qima lejn l-allat Rumani kienet l-istess waħda fl-imperu kollu u dan kien jgħaqqad lill-kulħadd flimkien. Bit-tixrid tal-fidi Nisranija din l-għaqda intemmet.

L-4 ta’ Settembru tas-sena 476 huwa meqjus bħala l-jum li fih waqa’ l-Imperu Ruman, imma kif pruvajt infisser, ħaġa bħal din ma tistax isseħħ f’ jum wieħed. Il-problemi jkunu ilhomm jherru l-ġewwieni sakemm fl-aħħar jispiċċa u jisfaxxa kollox.

Ripetizzjoni

Jgħidu li l-istorja tirrepeti ruħha. L-istroja tagħti raġun lil min jgħid hekk. Bosta stejjer fil-kotba tal-istorja nsibuhom irrepetuti fis-sustanza tagħhom. Stejjer li jkollhom uċuh differenti, ilbies differenti, xenarju differenti, imma jirrakkontaw l-istess ħaġa b’ mod differenti.

Aħna

Illum ftit nisimgħu bil-klema “Imperu”. Donnha ħarġet mill-moda wara t-tieni gwerra dinjija, imma għandna istituzjonijiet politiċi li ma jissejħux imperu minkejja li għandhom setgħa ta’ imperaturi. Aħna ngħixu f’ pajjiż indipendenti u ħieles, imma nagħmlu parti wkoll minn unjoni politika kbira bħalma kien kbir l-Imperu Ruman. L-Unjoni Ewropea ma hijiex imperu imma hija għaqda li skont l-Eurostat fiha aktar minn ħames mitt miljun ċittadin. Biex nagħmlu paragun insemmu li l-Imperu Ruman fl-aqwa tiegħu kellu t-tmexxija ta’ 88 miljun ruħ.

L-istess problemi

Wisq nibża’ li din l-għaqda politika għandha xi ftit mis-sintomi li kellu l-Imperu Ruman. Problemi finanzjari, nuqqas ta’ moralità u diċenza, it-tħallija minn bosta tal-fidi tradizzjonali Ewropea u bosta problemi oħrajn simili. Forsi Malta għadna għaddejjin mhux ħażin, imma l-aħbarijiet minn pajjiżi ġirien bi problemi finanzjari enormi jaslulna. Fejn ntidħol id-diċenza, illum lanqas pajjiżna ma għadu dak li kien sa ftit snin ilu, mhux ftit deċenni imma ftit snin. U l-istess għat-twemmin; illum insibu minn kollox fejn tidhol fidi, qisna qegħdin f’ supermarket, nagħżlu li rridu aħna.

X’ jorbotna

Tasal biex bla ma trid tistaqsi: Allura x’ hemm li jżommna? Innu? Bandiera? Parlament? Qorti? Kostituzzjoni? Imma dawn biss jistgħu jżommu għaqda politika enormi bħalma hi l-U E? Nemmen li hemm bżonn inpoġġu ftit bilqegħda u naħsbu bis-serjetà.

Fr Reno Muscat OP

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon 1 ta' Marzu 2014