Purċissjonijiet, wirjiet u aktar

Ninsabu f’ wieħed mill-aktar perjodi tas-sena li fih ikun hawn attivitajiet imxerdin madwar Malta kollha. Il-Ġimgħa Mqaddsa f’ pajjiżna hija ġimgħa li nistgħu ngħidu hija vetrina ta’ kultura, artiġjanat, arti imħalltin mal-fidi.

Purċissjonijiet

Ir-Redentur tal-Isla

Nistgħu ngħidu li f’ kull parroċċa Maltija tkun iċċelebrata il-festa devozzjonali tad-Duluri, sewwasew il-Ġimgħa qabel tibda l-Ġimgħa Mqaddsa. Matul ir-randan hemm bosta knejjes li minnhom toħroġ xi purċissjoni devozzjonali oħra, bħal dik ta’ Kristu Redentur, l-Ecce Homo jew il-Kurċifiss. Dawn għandhom forma ta’ pellegrinaġġ penitenzjali u għalihom ikun hemm attendenza kbira.

Dawk il-parroċċi li minnhom toħroġ il-purċissjoni tal-Ġimgħa l-Kbira huma numerużi wkoll. Madwar Malta u Għawdex insibu mijiet ta’ statwi proċessjonali li jiffurmaw parti minn xi purċissjoni. Dawn l-istatwi jirrakkuntaw l-istorja tal-passjoni ta’ Kristu iżda jistgħu wkoll jirrakkuntaw storja ta’ poplu li sa minn żmien twil ilu ried jikber fil-kultura. Iva xi wħud mill-istatwi li naraw fil-purċissjonijiet tagħna huma tassew antiki. Dan juri kemm il-ġens Malti minn dejjem kien kolt u dejjem xtaq  li jkolli xi ħaġa artisitka, imħallta mad-devozzjoni u l-fidi. Xi wħud minn dawn l-istatwi huma wkoll kapolavuri ta’ artisti kemm barranin kif ukoll Maltin. La semmejt postijiet u lanqas se nsemmi ismijiet għax il-lista hija tant twila, biss nistgħu ngħidu li dawn l-istatwi huma tabilħaqq patrimonju. Mhux possibbli li wieħed iżur il-purċissjonijiet kollha f’ sena waħda għaliex in-numru huwa kbir wisq. Għalhekk kienet idea tajba li xi parroċċi joħorġu l-purċissjoni tagħhom f’ Ħadd il-Palm.

Il-purċissjoni tat-tfal

Idea sabiħa ħafna kienet ta’ dik il-parroċċa li qed torganizza l-purċissjoni tal-Ġimgħa l-Kbira bit-tfal. Hawn it-tfal qed jitrawmu u jsiru jħobbu din id-drawwa sabiħa. Hawn ser nagħmel eċċezzjoni u nsemmi l-post għaliex hija unika f’ pajjiżna u għalhekk mhux ser noħloq piki jew insemmi lil xi ħadd u ninsa lil ħaddieħor. Din issir fil-parroċċa ta’ San Ġorġ f’ Ħal Qormi is-Sibt bejn id-Duluri u Ħadd il-Palm.

Mad-daqq tal-glorja f’ Sibt il-Għid, in-niket jinbidel f’ ferħ, il-qniepen jerġgħu jsemmu leħinhom u mas-sebħ il-bnadar mal-arbli fuq il-bjut ma jibqgħux jittajru mezz asta iżda jtajjru bnadar sbieħ u kbar fuqhom, imtellgħin sa fuq nett tal-arblu. Jekk in-numru ta’ purċissjonijiet tal-Ġimgħa l-Kbira huwa kbir, dak tal-purċissjoni tal-Irxoxt huwa akbar, għaliex hawn parroċċi li ma joħorġux purċissjoni l-Ġimgħa imma joħorġu waħda l-Ħadd.

Wirjiet

Wirja fid-Domus ta' Bormla

Illum wieħed jista’ jżur bosta wirjiet tal-Ġimgħa l-Kbira. Dawn il-wirjiet ivarjaw minn minjaturi ta’ statwi, għal statwi ta’ daqs ta’ bniedem għal wirjiet ta’ mwejjed tal-appostli fejn xi prodotti tal-ikel jitpoġġew b’ sengħa u arti kbira tant li taħseb li qed tara xi pittura quddiemek u mhux ftit ross, melħ, smid jew xi ċereali oħra. Dan ix-xogħol jirrikkjedi bosta ħin u fuq kollox paċenzja. Ma tridx tkun taqbiżlek iċ-ċinga biex tagħmel wirja bħal dawn.

Il-livell artisitiku ta’ wħud mill-wirjiet, kemm dawk ta’ minjaturi, kemm dawk ta’ statwi kbar kif ukoll ta’ wirjiet bil-prodotti tal-ikel ħafna drabi jkun wieħed għoli ħafna. Bosta artisti Maltin ukoll għandhom xogħolhom f’ din il-linja. Minbarra l-istatwa wieħed jista’ wkoll jammira l-aċċessorji li jmorru magħha, fanali, raġġieri, lanez u x’ naf jien. Dawn ukoll huma mera tal-ħila tal-landier Malti li f’ tant ċokon ikun kapaċi joħroġ disinn tant sabiħ.

Mill-każin tal-banda

F’ dawn il-ġranet nisimgħu bosta marċi funerbi. Il-każini tal-banda joħorġu l-partituri ta’ dawk il-marċi b’ noti solenni u kiebja. X’ sengħa fihom dawn il-marċi, x’ arti, x’ kapaċità! L-istess nistgħu ngħidu għall-kompożituri ta’ dan il-ġeneru mużikali, bosta minnhom huma Maltin bħalna. Kemm għandna kapaċitajiet aħna l-Maltin u forsi tant aħna mdorrijin bihom li lanqas nagħtu kashom.

Il-banda bil-marċi funebri għandha postha fil-purċissjoni tal-Ġimgħa l-Kbira iżda dan mhux kollox. Isiru programmi ta’ marċi funebri fis-swali tal-każini jew f’ xi pjazza fil-belt jew raħal. U dawn ma jsirux biss minn dawk is-soċjetajiet li jieħdu sehem f’ xi purċissjoni, isiru anke minn oħrajn.

Peagents

Iż-żmien tal-Ġimgħa Mqaddsa huwa wieħed inpenjattiv ħafna għall-attur Malti. Huma bosta d-drammi tal-passjoni li jittellgħu u kbir huwa n-numru ta’ peagents li nistgħu naraw ’l hemm u ’l hawn. Minbarra l-istorja miktuba b’ attenzjoni kbira, li wara kollox hija dejjem l-istess storja, iżda b’ kapaċità tal-awtur, issir storja ġdida kull sena, naraw il-ħila tal-attur Malti. Dawn il-peagents jew drammi huma wkoll vetrina tax-xenografi Maltin. Dawn jibnu x-xena tal-palk u jdaħħluk f’ ambjent tassew li jixraq ma’ dak li tkun qed issegwi. L-atturi jkollhom ukoll ilbies meħjut b’ akbar attenzjoni u dettall. Tiskanta kemm attività bħal din tinvolvi xogħol ħin u nies.

Purċissjonijiet, wirjiet u aktar, iva bħalissa dħalna fi żmien fejn kull fejn tħares tara xi stedina għal xi attività marbuta ma’ dan iż-żmien tas-sena. Tajjeb li nattendu bi ħġarna biex l-ewwel ħaġa nidħlu fl-ispirtu ta’ dan iż-żmien qaddis u t-tieni biex inkunu ta’ kuraġġ għal dawk li jorganizzawhom.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon 8 ta' April 2017