Annimal li jirraġuna

F’ dawn l-aħħar ftit snin il-bniedem kien milqut minn mard li sa ftit qabel konna nafuh biss bħala mard tal-annimali. Forsi il-mad cow disease kienet marda li ġiet fuq l-annimali kif ukoll kienet trasmessa fil-bniedem ħtija tal-bniedem stess. Ftit snin ilu konna lkoll preokkupati bl-avjarja, influenza tat-tajr li laqtet u qatlet ukoll lil xi wħud. Għalkemm instabet kura għal din l-influwenza għadna sal-lum kultant nisimgħu li din il-marda neħħiet il-ħajja ta’ xi ħadd. Issa ħin bla waqt qegħdin nisimgħu bl-influwenza l-ġdida: l-influwenza tal-majjali. U allura bla ma trid tibda taħseb u tgħid kemm hu differenti l-bniedem mill-annimal.

Charles Darwin

F’nofs is-seklu dsatax, Charles Darwin ħareġ bit-teorija tal-evoluzzjoni – il-bniedem huwa annimal evolut. Fi ftit kliem Darwin ried jgħid li l-bnidem ġej mix-xadini. Jien għandi d-dubji tiegħi dwar din it-teorija għax personalment naħseb li ħadd ma jista’ jiżviluppa dak li qatt ma kellu. U l-bniedem huwa differenti minn kwalunkwe annimal ieħor għax għandu l-kapaċità li jirraġuna, li jaħseb. Ix-xandin ma jirraġunax. Ix-xadin għandu l-istint imma ma għandux intelliġenza. Niżbaljaw meta naraw xi animal jagħmel xi ħaġa straordinaja u ngħidu li huwa ntelliġenti. Dak li ma għandux intelliġenza ma jistax ikun intelliġenti. Intant it-teorija ta’ Darwin, naqbel magħha jew le tibqa’ teorija.

Imma meta tibda taħseb u tara dan il-kwalità ta’ mard li qed jolqot lill-bniedem dawn l-aħħar snin tibda tgħid li tassew il-bniedem ma huwa xejn għajr annimal. It-terminu annimal ma għandux jinftiehem f’ sens ta’ disprezz. Jekk tgħid li bniedem huwa annimal minħabba l-mod ta’ kif iġib ruħu tkun qiegħed tiddisprezzah, imma meta tgħid li l-bniedem huwa annimal li jaħseb u li jirraġuna tkun qed tiddefinixxi l-enti tal-bniedem. Filosofi bħal Platun irraġunaw b’ dan il-mod. Imma jekk il-bniedem huwa annimal x’ jagħmlu differnti mill-baqra, mit-tiġieġa, mill-majjal jew mix-xadin? L-intelliġenza, il-kapaċità li jaħseb u jirraġuna hija l-unika differenza bejna u bejn l-annimali li nsibu fl-irziezet.

U din id-differenza teżisiti għax il-bniedem huwa maħluq xbieha ta’ Alla. Il-bniedem ma huwiex biss ġisem, qafas ta’ għadam, laħam u demm imma fih ukoll l-ispirtu, għandu r-ruħ li tagħmlu jixbaħ lil Alla u tipprovdilu r-raġuni. Per eżempju l-annimali kollha jibżgħu min-nar. Il-bniedem bħala annimal jitwerwer min-nar ukoll. Imma għax jirraġuna u għax għandu l-intelliġenza in-nar sar iservi lill-bniedem biex isaħħnu fil-kesħa, jdawwallu l-iljieli u jsajjarlu l-ikel. L-ebda annimal ieħor ma wasal biex jagħmel dak li għamel il-bniedem.

Nerġa’ lura għall-mard li bdejt bih. Huwa veru li każi bħal dawn li semmejt iġibuna wiċċ’imb wiċċ mar-realtà. Ħaġa ħafifa tgħid li llum ma hemmx differenza bejn l-annimal u l-bniedem imma jekk wieħed jaħseb (u jaħseb għax huwa bniedem) jinduna li għalkemm annimal għandu kapaċitajiet li l-ebda annimal ieħor ma għandu. Eżempju fil-każ ta’ dan il-mard, il-bniedem kapaċi jfittex rimedju – ħaġa li ebda annimal ieħor ma jista’ jagħmilha. U dan kollu grazzi għar-ruħ li tinsab f’ kull bniedem. Ix-xbieha ta’ Alla fina.

 © Reno Muscat O.P.