Komuni Taljani li jġibu isem San Ġorġ

Jekk wieħed irid ikun jaf kemm huwa popolari il-qaddis martri ta’ Lidda ġewwa l-peninsula Taljana biżżejjed jara ftit l-ismijiet ta’ bosta komuni, jew kif insejħulhom f’ Malta Kunsilli Lokali li jibdew bl-isem tal-qaddis. Insibu 22 kunsill li ismu jibda bil-kelma San Giorgio, biss dawn mhux kollha, hemm oħrajn li l-isem San Giorgio huwa imdaħħal f’ xi parti oħra tal-isem bħal Porto San Giorgio jew Castello San Giorgio. Imma llum ser nillimita ruħi għal dawn it-22 kunsill li jibdew proprju bil-kelma San Giorgio. Il-lista sħiha hija din: (l-aħħar isem huwa Giorio imma jirreferi għal San Ġorġ u għalhekk għażilt li ninkludih mal-lista)

1. San Giorgio a Cremano
2. San Giorgio a Liri
3. San Giorgio Albanese
4. San Giorgio Canavese
5. San Giorgio del Sannio
6. San Giorgio della Richinvelda
7. San Giorgio delle Pertiche
8. San Giorgio di Lomellina
9. San Giorgio di Mantova
10. San Giorgio di Nogaro
11. San Giorgio di Pesaro
12. San Giorgio di Piano
13. San Giorgio in Bosco
14. San Giorgio Ionico
15. San Giorgio La Molara
16. San Giorgio Lucano
17. San Giorgio Monferrato
18. San Giorgio Morgeto
19. San Giorgio Piacentino
20. San Giorgio Scarampi
21. San Giorgio su Legnano
22. San Giorio di Susa

Nippruvaw nagħtu ħarsa ħafifa dwar dawn il-postijiet.

1. San Giorgio a Cremano huwa lokal fir-reġjun tal-Campania, fil-provinċja ta’ Napli. Dan il-post jinsab sewwa sew taħt il-vulkan Vessuvju. Id-devozzjoni lejn San Ġorġ hija waħda antika u l-poplu dejjem dar lejn il-qaddis waqt l-eruzjonijiet tal-Vessuvju. Il-kelma Cremano aktarx ġejja mill-kelma "cremata", li tfisser maħruq, għax l-art kemm-il darba sfat maħruq mil-lava tal-vulkan li jinstab sewwa sew fuq dan il-post. Il-festa tal-Patrun tiġi ċċelebrata fl-ewwel Ħadd ta’ Mejju.

2. San Giorgio a Liri huwa komun fir-reġjun tal-Lazio fil-provinċja ta’ Frosinone.  Bla dubju il-qaddis patrun huwa San Ġorġ u l-festa tiegħu tiġi ċċelebrata fit 23 ta’ April. F’ dan il-lokal jgħixu ftit aktar min elf familja. Sal- 1863 l-isem tal-villaġġ kien biss San Giorgio, imma mbagħad żdiedet il-kelma a Liri. Liri huwa l-isem ta’ xmara qrib il-lokal.

3. San Giorgio Albanese jinstab fir-reġjun tal-Calabria fil-provinċja ta’ Cosenza. F’ dan il-post joqgħodu madwar elf u sitt mitt ruħ. Bla dubju il-patrun huwa San Ġorġ. L-isem jindika il-qima tal-poplu lejn il-qaddis filwaqt li l-kelma Albanese turi li dan il-lokal huwa abitat minn bosta Albaniżi. Il-festa tiġi ċċelebrata fit 23 ta’ April.

4. Mir-reġjun qrib tagħna l-Maltin nitilgħu issa fil-Piemonte, sewwa sew fil-provinċja ta’ Turin. Hawnhekk insibu il-Komun ta’  San Giorgio Canavese. Dan il-komun ukoll huwa wieħed żgħir. F’ San Giorgio Canavese jgħixu madwar elfejn u erba’ mitt ruħ. Dan il-lokal huwa ġemellat ma’ Campello sul Clitunno (fil-provinċja ta’ Perugia, l-Italja stess). Il qaddis patrun jiġi ċċelebrat fit-23 ta’ April.

5. Nerġgħu lura fir-reġjun tal-Campania, fil-provinċja ta’ Benevento. Hawnhekk insibu l-komun ta’ San Giorgio del Sannio. F’ dan il-villaġġ joqgħodu madwar għaxart elef ruħ. L-isem oriġianli ta’ dal-post kien San Giorgio la Montagna di Montefusco minħabba li kien jagħmel parti mill-fewdu ta’ Montefusco. Wara żmien il-fewdaliżmu l-isem sar San Giorgio la Montagna u baqa’ hekk sal-1929 meta beda’ jissejjaħ San Giorgio del Sannio.

6. Minħabba li l-komuni li qegħdin nitkellmu dwarhom qiegħed noħodhom f’ordni alfabetiku, se nerġgħu nitilgħu ‘l fuq, sewwa sewwa fir-reġjun ta’ Friuli-Venezia Giulia, fil-provinċja ta’ Pordenone. Hawnhekk insibu l-komun ta’ San Giorgio della Richinvelda. Dan huwa komun żgħir b’ erbgħat elef u ħames mitt ruħ. Interessanti huwa li minħabba li l-post jinsab qrib l-Awstrija u s-Slovenja, id-djalett tal-ilsien Taljan f’ dawn l-inħawi huwa xi ftit jew wisq imħallat ma’ ilsna oħra. L-isem tal-post bid-djalett huwa San Zorç da la Richinvelde.

7. Ninżlu ftit l-isfel u mmorru fir-reġjun ta’ Veneto, fil-provinċja ta’ Padova insibu l-lokal bl-isem ta’ San Giorgio delle Pertiche. Dan huwa komun ieħor ċkejken b’ daqs għaxart elef ruħ. San Ġorġ huwa l-patrun imma l-akbar avveniment li jsir ta’ kull sena f’ dan il-post hija l-fiera tal-bhejjem li ilha ssir mill-1747. Dan għadha ssir kull sena kull tielet Tnejn ta’ Ottubru.

8. Immorru issa fir-reġjun tal-Lombardia, fil-provinċja ta’ Pavia. Hawn insibu l-komun ta’ San Giorgio di Lomellina. Huwa komun żgħir ħafna b’ elf u mitejn ruħ. B’ daqshekk ma jfissirx li huwa xi post bla ebda importanza. Insibu li fl-1250 kien wieħed mill-postijiet fid-dominju ta’ Pavia. Għandu mnejn San Giorgio di Lomellina twieled bħala parti mill-art ta’ monasteru Benedittin li kien hemm. Minħabba li fil-limiti ta’ dan il-post insibu kastell, kien ċentru importanti fi żmien medjevali. Madankollu qatt ma kien xi lokal b’ numru kbir ta’ abitanti. L-aktar sena li fiha kienu jgħixu nies f’ dan il-post kienet l-1881 fejn insibu li kienu jgħammru hemmhekk tlett elef u ħames mitt ruħ.

9. Nibqgħu fil-Lombardia, imma mmorru fil-provinċja ta’ Mantova. Hawnhekk insibu l-komun ta’ San Giorgio di Mantova. Illum din il-belt fiha madwar sebat elef ruħ imma qabel kienet bil-wisq akbar. L-isem ta’ San Giorgio ġej minn subborg li kien idawwar lill-knisja mibnija fis-sena 859. Din il-knisja iddedikata lill-qaddis martri ta’ Lidda tat l-isem lis-subborg. Il-belt kienet fortifikata u biex tidħol fil-belt kien hemm pont tal-injam, propju quddiem il-Kastell San Ġorġ. Fl-1809 Napuljun Bonaparti qered kważi għal kollox lil din il-belt fortizza. Bejn l-1924 u l-1943 partijiet minn San Giorgio di Mantova ittieħdu f’ idejn il-komun ta’ Mantova biex illum baqa’ dak li baqa’ imma fuq kollox baqa’ l-isem glorjuż ta’ Ġorġi.

10. Nerġgħu lura lejn ir-reġjun ta’ Friuli-Venezia Giulia, imma did-darba mmorru fil-provinċja ta’ Udine. Bi ftit aktar minn sebat elef ruħ insibu l-komun ta’ San Giorgio di Nogaro. Fatt interessanti dwar dan il-post huwa li għalkemm iġib l-isem ta’ San Ġorġ, u n-nies jissejħu Sangiorgini, il-patrun tal-post ma huwiex San Ġorġ. Il-festa tal-post issir lid-Duluri. Il-jum li fih issir din il-festa hija l-Ġimgħa ta’ qabel Ħadd il-Palm, jiġifieri fl-istess jum li aħna l-Maltin niċċelebraw il-festa tad-Duluri.  Dan il-post kien ferm importanti fi żmien ir-Rumani għax minnu kienet tgħaddi il-Via Annia.

11. Ninżlu fil-Marche, sewwa sew fil-provinċja ta’ Pesaro e Urbino. Hawnhekk insibu il-komun ta’ San Giorgio Di Pesaro. Hija belt b’inqas minn ħmistax-il mitt ruħ.  Din tinstab fuq għolja u fiha kastell imsejjaħ Poggio. Dan il-kastell kien jagħmel parti minn abazija antika ddedikata lil San Martin. Din kienet abazija mwaqqfa fit-tmien seklu. Il-parroċċa  tal-lokal hija ddedikata lil San Baskal, imma l-festa prinċipali ssir fit 23 ta’ April, ovvjament ad unur San Ġorġ martri.

12. Fir-reġjun tal-Emilia-Romagna, fil-provinċja ta’ Bologna, insibu l-belt ta’ San Giorgio di Piano bil fuq minn sebat elef abitant. Minn żmien ir-Rumani dan il-post kien wieħed ta’ attività u kummerċ. L-imperatur Ottone isemmi dan il-post bħala Castello sancti Georgii fis-sena 947. Fi żmien ta’ taqlib u gwerra, il-poplu ta’ dan il-post għażel lill-qalbieni kavallier Ġorġi bħala patrun tiegħu. Sal-1796 din il-belt kienet taħt id-dominju tal-Papa, imma Napuljun waqqafha bħala komun u naturalment neħħiha minn taħt idejn Ruma. Il-knisja parrokkjali dedikata lil San Ġorġ hija waħda antika u fil-medjuevu kienu jiddependu minnha xejn anqas minn 15-il knisja ohra. Din il-knisja kienet restawrata fis-seklu 19.

13. Għal darb’ oħra fil-Venito u għal darb’ oħra fil-provinċja ta’ Padova. Sejrin nagħtu ħarsa ħafifa lejn il-lokal ta’ San Giorgio in Bosco. Nafu li dan il-post kien diġà abitat bejn l-2500 u l-1700 qabel Kristu. Żgur li dan il-post huwa wieħed mill-eqdem taz-zona. Fil-medjuevu baqa’ jsir aktar popolari. Insibu l-isem ta’ San Giorgio in Bosco dokumentat ghall-ewwel darba fl-1265. Fl-1297 insibu l-ewwel knisja ddedikata lil San Ġorġ. Sal-wasla ta’ Napuljun dan il-lokal kien jagħmel parti mir-Repubblika ta’ Venezja. Ta’ min jgħid ukoll li dan il-post kien wieħed mill-aktar li sofra min-Nazisti matul it-Tieni Gwerra Dinjija. Fit-28 ta’ April 1945 dan il-post ingħata il-midalja tal-fidda għas-serviżż ċivili. Illum f’ dan il-lokal joqghodu madwar sitt elef ruħ.

14. Ninżlu issa fil-parti tat-takkuna tal-Italja. Cioè fir-reġjun tal-Puglia, provinċja ta’ Taranto insibu l-komun ta’ San Giorgio Ionico (kultant miktuba wkoll Jonico). Sal 1926 dan il-post kien jissejjaħ San Giorgio sotto Taranto. Minn skavi li saru nafu li f’ dan il-post kienet teżisti komunità bejn ir-4 u t-3 seklu qabel Kristu. Fi żmien ir-Rumani kien abitat ukoll. Maż-żmien dan il-post baqa’ dejjem jikber l-aktar bil-wasla ta’ bosta Albaniżi. Tajjeb inżommu f’ moħħna li l-Albanija tinsab proprju faċċata tat-takkuna tal-Italja. Illum f’ dan il-komun jgħixu madwar ħmistax-il elf persuna.

15. Nerġgħu lura lejn il-Campania u nerġgħu fil-provinċja ta’ Benevento. Hawnhekk insibu raħal ieħor marbut ma’ San  Ġorġ. Dan huwa San Giorgio la Molara. Huwa raħal ċkejken imma tabilħaqq ħelu. Fih jgħixu madwar tliet elef ruħ. L-isem tar-raħal huwa marbut mad-devozzjoni tal-qaddis tagħna filwaqt li molara tirreferi l-għadd ta’ mtieħen tar-riħ li kien hemm f’ din iz-zona. Bla dubju il-patrun huwa San Ġorġ u l-festa tiegħu issir fit-23 ta’ April fejn issir il-purċissjoni bl-istatwa tal-qaddis fuq iż-żiemel.

16. Wasalna issa biex inżuru reġjun li sa issa għadna ma żorniex. Dan huwa Basilicata. Fil-provinċja ta’ Matera insibu il komun ta’ San Giorgio Lucano. Xejn ma nafu dwar l-oriġini tal-isem tal-post. Għandu mnejn l-isem ġej mill-kult li l-qaddis igawdi fl-inħawi imma hemm teorija oħra dwar isem dal-post. Minħabba li fil-qrib kienu waslu ħafna Albaniżi peress li pajjiżhom kien inħakem mill-Musulmani Torok, għandu mnejn dawn semmew il-post għal Ġorġ Scanderbeg, l-eroj Albaniż li ħadha kontra t-Torok. Fl-1810 twaqaf l-ewwel komun ta’ San Giorgio. Sabiex il-lokal ikun identifikat minn lokalitajiet oħra bl-istess isem żdiedet il-kelma Lucano mal-isem fl-1863. Illum hemm madwar elf u ħames mitt ruħ jgħixu fil-lokal. Il-qaddis patrun tal-post ma huwiex San Ġorġ imma Santu Rokku u l-festa tiegħu tkun iċċelebrata fis-16 ta’ Awwissu.

17. Nerġgħu nitilgħu fil-Piemonte, fil-provinċja ta’ Alessandria. Hawn insibu il-komun ta’ San Giorgio Monferrato. Bid-djalett tal-Piemonte dal-lokal jissejjaħ San Giòrs Monfrà.  Dan il-post kien jagħmel parti mid-distrett ta’ Sant’ Evasju. L-ewwel riferenza miktuba li nsibu dwar dan il-lokal hija tas-sena 999. Illum dal-post jgħixu fih madwar tlettax-il mitt persuna. Il-parroċċa hija ddedikata lil San Ġorġ martri u l-festa ssirlu nhar it-23 ta’ April.

18. Mir-reġjun li jmiss ma’ Franza ninżlu issa qrib tagħna fir-reġjun tal-Calabria u mmorru fil-provinċja ta’ Reggio Calabria. Hawn insibu l-komun ta’ San Giorgio Morgeto. Villaġġ mill-isbaħ li filgħaxija tistħajlu prespju imxabbat ma’ muntanja. Fil-quċċata tal-muntanja insibu l-kastell. L-ewwel parti tal-isem tal-post turi d-devozzjoni tal-abitanti lejn il-qaddis. Kien hemm żmien li dal-post kien jissejjaħ San Giorgio in Polistena. Qrib ta’ dal-post hemm ir-raħal ta’ Polistena. Imma l-isem tal-qaddis ingħaqad mal-isem antik ta’ Morgetum. Fit-23 ta’ April issir il-festa tal-Patrun bl-istatwa antika li għandhom fil-parroċċa. Illum San Giorgio Morgeto huwa r-raħal ta’ madwar tlett elef u ħames mitt ruħ.

19. Mill-ġdid immorru lura fl-Emilia-Romagna fil-provinċja ta’ Piacenza. Hawnhekk insibu l-Komun ta’ San Giorgio Piacentino. Dan il-lokal jgħixu fih madwar ħamest elef u sitt mitt persuna. Waħda  mill-parroċċi hija ddedikata lil San Ġorġ. Il-festa tiegħu ssir fit 23 ta’ April. Fil-bidu ta’ din il-festa isir il-festival tal-birra magħruf bħala id-Dragon Beer Fest. Fid-djalett pjacentin l-isem tal-post jingħad San Żorż.

20. Għal darb’ oħra nerġgħu fir-reġjun ta’ Piemonte, fil-provinċja ta’ Asti. Hawn insibu wieħed mill-iżgħar komuni Taljani. San Giorgio Scarampi. In-numru ta’ nies li jgħixu hawn huwa ta’ anqas minn mija u ħamsin. Fil-medjuevu dan il-lokal kien fewdali u sat-tlettax-il seklu kien meqjus bħala parti mit-teritorju ta’ Vesime. Is-subborg kellu l-parroċċa tiegħu ddedikata lil San Bartilmew minkejja l-isem ta’ San Ġorġ. Fl-1518 mal-isem San Giorgio żdied Scarampi. Insibu knisja iddedikata lil San Ġorġ, imma l-festa prinċipali issir lill-Appostlu Bertu fl-24 ta’ Awwissu.

21. Erġajna fil-Lombardia, din id-darba fil-provinċja ta’ Milan. Hawnhekk insibu l-belt ta’ San Giorgio su Legnano. L-istorja ta’ dil-belt hija antika ħafna. L-isem tagħha ġej minn kappella ddedikata lill San Ġorġ li kienet tagħmel parti minn kunvent tal-patrijiet Agostinjani. Grazzi għal dan il-kunvent inbena il-kastell Legnano. Fil medjuevu il-komun kien magħruf bħala Sotesa. L-ewwel riferenza għall-isem San Girogio jidher fuq mappa tas-seklu 16. L-isem proprju kien Cassina di San Giorgio. Fl-1862 l-isem tal-belt sar dak li huwa llum. Fuq l-arma tal-komun insibu lil San Ġorġ fuq iż-żiemel jissielet mad-dragun u l-isem SOTESA bħala tifkira taż-żmien l-imgħoddi. Fit 23 ta’ April 1935 kienet ikkonsagrata l-knisja l-ġdida iddedikata lil San Ġorġ. Hawnhekk ukoll issir il festa lill-qaddis nhar it-23 ta’ April.

22. Naslu issa għall-aħħar komun li qegħdin nitrattaw. Għal drab’ oħra nerġgħu fil-Piemonte fil-provinċja ta’ Turin. Dan ukoll huwa komun żgħir b’ inqas minn elf abitant. Iġib l-isem ta’ San Giorio di Susa. Minkejja li hawn l-isem ma huwiex Giorgio imma Giorio xorta jindika lill-istess qaddis. Bid-djalett pjemontiż jissejjaħ San Gieuri u b’ dak franko- provenzjali jissejjaħ San Gœri.  L-oriġini ta’ dan il-post imur lura sa qabel l-Imperu Ruman. Fis-seklu għaxra il-lokal kien maħkun u meqrud mis-Saraċini. Mis-seklu 13 sal-1799 dan il-post kien wieħed fewdali. Il-knisja parrokkjali hija ddedikata lil San Ġorġ. Kienet mibnija bejn is-seklu 11 u 12. Kienet imkabbra fl-1836 u restawrata bejn l-1983 u l-1984. Wieħed tajjeb isemmi l-affresk kbir li juri lil San Ġorġ jiġġieled mad-dragun li nsibu mal-faċċata tal-kappella ta’ San Bastjan f’ din l-istess belt.

Meta tħares ftit lejn in-numru kbir ta’ komuni Taljani li jibdew b’ isem San Giorgio malajr tintebaħ bil-popolarità li jgawdi dan il-qaddis fl-Italja. Disgħa mill-komuni li semmejna hawn flimkien ma’ tliet komuni oħra li f’ isimhom hemm San Ġorġ waqqfu assoċċjazzjoni fil-21 ta’ Settembru 2002. L-iskop tal-għaqda huwa li jkompli jkabbar il-kult u l-qima lejn il-qaddis li l-belt jew raħal tagħhom iġib ismu. Ħarsa ħafifa lejn il-mappa, wieħed dlonk jinduna bil-firxa kbira tal-kult tal-qaddis martri Ġorġi. Bla tlaqlieq ngħidu li Ġorġi jinsab f’ kull rokna tal-Italja. mill-ponta għat-takkuna sa fuq nett qrib Franza, l-Iżvizzera l-Awstrija u s-Slovenja.

 © Reno Muscat O.P.