Liema l-aħjar?

Fi ċkuniti spiss kont nisma’ min jgħid li aħna t-tfal ma konniex għadna nafu nilgħabu, kuntrarjament għall-ġenituri tagħna. Issa li kbirt qed nirrifletti fuq in-neputijiet u qiegħed ngħid jiena l-istess kliem li kieu jgħidu lilna. Il-ġenituri tagħna kienu jaraw żmienhom aħjar minn dak tagħna u aħna naraw iż-żmien tagħna aħjar min ta’ uliedna. Imma fil-verità din il-bidla hija frott ta’ żvilupp kulturali u soċjali.

Ta’ tifel żgħir kont noħroġ mid-dar u mmur infittex lil sħabi biex nilgħabu fl-għelieqi ta’ warajna. Illum it-tfal tat-triq tagħna lanqas jimmaġinaw għelieqi wara djarhom għax fejn konna nilgħabu aħna inbena. Minflok l-għalqa ta’ Anni, mimlija rummien, illum hemm bitħa għat-trakkijiet u għall-containers. Minflok it-tliet palmiet għoljin illum hemm appartamenti. Minflok il-blat tal-wied illum hemm l-asfalt biex ikollhom fejn jipparkjaw il-karozzi. Fejn tridhom jilgħabu t-tfal, fil-bitħa tat-trakkijiet, qalb l-appartamenti jew fil-parkeġġi?

Din il-bidla fl-ibliet u aktar u aktar fl-irħula tagħna ġabet ukoll bidla fl-attaġġjamenti tagħna. Ġabet bidla fil-mod ta’ kif bniedem jikkomunika ma’ bniedem ieħor. Fi tfulitna konna nkunu nafu isem sħabna, konna ngħixu ma’ sħabna. Fil-logħob tagħna konna nsemmu isem sħabna. Konna nilgħabu noli. Logħba li bilfors iġġiegħlek titgħallem isem dawk l-oħrajn li jkunu qed jigħabu. Illum it-tfal jilgħabu logħob virtwali. Minn sbieħ il jum jintefgħu quddiem il-komputer jew l-apparat tal-video games u jehdew sigħat twal quddiemu. Ġieli jilgħabu logħob fuq l-internet ma’ persuni li lanaqas ikunu jafu min huma jew x jisimhoim jew minnliema pajjiż huma għax għall-koputer min jiżah huwa biss numru. Fil-logħba tan-noli konna ngħajtu: Frans, Noel, Victor, Mary, Jane, Raymond. Illum fuq l internet jiena biss numru, in-numru IP. Imma x’ tort għandom it-tfal li jagħmlu hekk? Fadlilhom għelieqi fejn jiġru u jilgħabu noli jew ħarba jew passju?

Bil-progress teknoloġiku li sar inbidel ukoll il-mod ta’ kif nikkomunikaw ma’ xulxin. Illum bosta jsiru ħbieb mingħajr ma biss jiltaqgħu fiżikament. Is-social networks ħadu post is-swali tal-Azzjoni Kattolika jew tal-Mużew. Illum biex wieħed jiltaqa’ ma’ xi ħadd ma għandux bżonn joħroġ minn daru. Biżżejjed jixgħel il-komputer u jidħol fuq xi social network. Madwar id-dinja aktar minn ħames mitt miljun persuna jużaw il-Facebook. Dan ifisser ħames mitt miljun persuna inqas mit-toroq. X’ għaġeb! Xi progress!

Imma tajjeb ukoll wieħed iżomm quddiem għajnejh li dan il-progress teknoloġiku jista’ jkollu l-lat negattiv tiegħu. M’ilux qrajt storja dwar koppja li l-mod kif iltaqgħu huwa veru stramb. Dawn iltaqgħu fuq Facebook, bdew jiċċettjaw u ndunaw li kienu ġirien mingħajr ma biss qatt iltaqgħu. Lanqas biss kienu jafu lil xulxin. Tassew li din l-istorja ma ġratx Malta imma xorta turi kemm dawn il-mezzi jistgħu jkunu ta’ żvantaġġ għall-bniedem. Kemm jistgħu jiżolaw lil dak li jkun. Fl-intervista tagħhom dawn it-talin qalu li grazzi għal dan is-social network saru jafu lil xulxin u faħħru ħafna dan is-servizz. Ħajru lill-oħrajn biex jibdew jużawh ukoll. Imma jien ħarist lejn il-wiċċ l ieħor tal-munita. Tkun toqgħod qrib persuna u lanqas tkun taf li teżisti!

Imma ħadd ma jista’ jwaħħal f’ ħadd. Il-progress sar fid-dinja kollha u ħadd ma jista’ jżommu. U minn banda imnalla li huwa hekk. Illum li t-tfal tat-triq ma għadx ghandhom l-għelieqi fil-qrib biex imorru jilgħabu fihom. Fejn sejrin isibu fejn jilgħabu? Imkien jekk mhux quddiem l-iscreen tal-komputer. Il-ġenituri tagħna jgħidu li tfulithom kienet aħjar minn tagħna u aħna ngħidu li tfulitna kienet aħjar minn tat-tfal tal-lum. Min jaf liema hija l-aħjar?

© Fr. Reno Muscat OP

08/10/2011