L-akbar ħabib tal-bniedem

Fost l-annimali kollha li nsibu fid-dinja, il-kelb kien l-ewwel wieħed li l-bniedem ħa miegħu lejn daru u ddomestikah. Il-kelb ġej mir-razza tal-lupu u skont stħarriġ xjentifiku li sar ftit tas-snin ilu minn Olaf Thalmann, fl-Università ta’ Turku, fil-Finlandja, dan l-annimal  ilu li kien iddomestikat fl-Ewropa bejn 19-il elf u 32 elf sena. Dan it-tagħrif ma jaqbilx ma’ dak li jsostnu xi studjużi oħrajn li dejjem qalu li l-kelb kien iddomestikat fl-Asja orjentali madwar 15-il elf sena ilu. Iżda l-fdalijiet l-aktar antiki ta’ annimal li jixbaħ il-kelb domestiku nstabu fl-Ewropa u fis-Siberja u jmorru lura madwar 30 elf sena. Ejjew ma nidħlux f’ dawn il-polemiċi, hu x’inhu kien hemm żmien biżżejjed biex bejn il-bniedem u l-kelb titrabba ħbiberija kbira.

Intelliġenza jew xiex?

Bosta drabi nisimgħu min jgħid kemm għandu kelb intelliġenti. Biex inkunu preċiżi dan huwa żball għaliex l-intelliġenża hija fakultà tal-bniedem biss. Allura l-kelb x’għandu? Il-kelb u kull annimal ieħor għandu stint u mhux intelliġenza. Biss l-istint tal-kelb huwa tant żviluppat li kapaċi jitgħallem malajr u kapaċi jagħmel atti li jgħaġġbu lill-bniedem. Billi l-kelb ilu jgħix mal-bniedem dawn l-eluf ta’ snin kollha, ġie f’kuntatt ma’ miljuni ta’ nies u għalhekk moħħu dara sewwa l-attitudnijiet u l-ħtiġijiet tal-bniedem. Illum il-kelb domestiku  jifhem dak li jgħidlu l-bniedem minkejja li ma għandux intelliġenza u jaf jirrispondi jew bl-inbieħ jew bl-għemil tiegħu.

Fil-films

Billi l-kelb jitgħallem malajr, huwa annimal li spiss narawh f’xi film, anzi kien hemm xi sensiliet jew films u cartoons li l-kelb kien il-protangonist.  Lassie, Rin Tin Tin, Inspector Rex, Beethoven, 101 Dalmations, Turner and Hooch, Oliver and Company, Eight below, Lady and the Tramp u nistgħu nibqgħu nsemmu.

Ma nistgħux ma niftakrux ukoll fi Pluto u f’Goofy, iż-żewġ karattri klieb maħluqin minn Walt Disney li fi tfulitna ma konna nixbgħu qatt narawhom u nistqarr li anke llum ma niddejjaqx jekk ninzerta xi film qasir tagħhom. U dan mhux jien biss, sħabi bħali jgħidu li l-cartoons ta’ Walt Disney għad għandhom seħer fuqna li twelidna fis-snin sittin.

Klieb u qaddisin

Max-xbihat ta’ xi qaddisin ġieli naraw ukoll xi kelb. Santu Rokku jidher dejjem bil-kelb ħdejh. Jingħad li Rokku qassam ġidu lill-foqra u għex ħajja ta’ pellegrin fqajjar. Huwa marad bil-pesta u mar jgħix ġewwa għar, bogħod mid-dinja. Hemmhekk kien kelb li salvah u żammu ħaj. Fieq mill-pesta u kompla l-ħidma tiegħu ġewwa l-Italja. San Duminku ta’ Ġużman ukoll narawh bil-kelb ħdejh. Jingħad li meta ommu kienet tqila bih ħolmot b’kelb b’torċa f’ ħalqu, jiġri madwar id-dinja. Din l-omm marret għand saċerdot ta’ fama qaddisa u qalilha li ser ikollha iben li jiġri d-dinja u jdawwalha. San Franġisk ta’ Assisi ma jidhrix mal-kelb imma ma’ lupu iżda bosta jaħsbu li dan huwa kelb tal-wolf, iżda jkunu żbaljati.

F’reliġjonijiet oħra jew f’xi mitoloġiji wkoll insibu l-kelb. Għall-Eġiżjani antiki l-kelb kien simbolu reliġjuż u għaċ-Ċiniżi l-kelb huwa wieħed mit-tnax-il annimal onorati fl-astroloġija.

F’xogħol u sport

Il-kelb huwa wkoll għodda f’xi xogħol partikoalri bħal fit-tfittxija. Il-pulizija, anke dik Maltija, għandha sezzjoni tal-klieb. Dan is-sezzjoni għandha l-ħidma li tħares l-ordni pubblika bl-għajununa ta’ dawn l-annimali. Il-klieb ta’ din is-sezzjoni huma wkoll mgħallmim biex ixommu d-drogi u huma strument imprezzabbli fil-glieda kontra d-droga. Il-klieb tal-pulizija huma wkoll imħarrġin għal ħidmiet ta’ salvataġġ u spiss jagħtu wkoll wirjiet.

Jeżistu wkoll it-tlielaq tal-klieb.Dan huwa sport popolari mal-Ingliżi, biss ma nsibuhx biss fl-Ingliterra. Sfortunatament il-klieb ġieli jiġġelldu. Dan ma nistgħux inqisuh bħala sport, l-ewwel ħaġa għax huwa att illegali u t-tieni għax fih krudeltà kbira fejn ġieli l-kelb tellief jispiċċa mbiċċer jew maqtul.

Ħabib ta’ sidu

Li l-kelb isir iħobb lil sidu u li għalih lest jagħmel kollox hija xi ħaġa li lkoll nafuha. B’hekk dan l-annimal ħa t-titlu tal-akbar ħabib tal-bniedem. Fatt klassiku ta’ din il-ħbiberija nsibuh fl-epika ta’ Omeru, l-Odissea. Argo, il-kelb tal-kaċċa ta’ Odisse, baqa’ jistenna lil sidu li mar Troja. Il-qraba ta’ Odisse kollha nsewh, ħasbu li ma kienx sejjer jerġa’ lura lejn daru iżda meta dan mar lura wara għoxrin sena, kien il-kelb tiegħu biss li għarfu u mar jifraħ bih.

Tiskanta kif dan l-annimal huwa daqstant marbut mal-bniedem. Forsi minħabba l-eluf kbar ta’ snin li ilu qrib tagħna l-bnedmin. Annimal li sar ħabib kbir tagħna. Imbagħad aħna l-Maltin għal bniedem kattiv ngħidu li huwa kelb – hawnhekk żgur li niżbaljaw!

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f' In-Nazzjon - 7 ta' Lulju 2018