NIES KBAR

 

Fid-dinja jkun hawn nies li jgħixu u jtemmu ħajjithom fil-kwiet bla ma ħadd jinduna bihom, bla ma jħallu l-ebda marka importanti fid-dinja. Imma mbagħad issib bnedmin oħra li kemm f’ħajjithom kif ukoll wara mewthom jibqgħu meqjusin bħala nies kbar. Ma jfissirx li dawk li ma jagħmlux ħoss fid-dinja ma jkunux għamu xi tip ta’ ġid. Ħafna minnhom ikunu rabbew familja, ħadmu u kienu nies tal-affari tagħhom, imma ma wettqu xejn tant kbir li d-dinja tibqa’ tiftakar fihom. Propju llum, 8 ta’ Jannar jaħbat jum il-mewt ta’ żewġ irġiel kbar li ħallew isem. Dawn huma l-esploratur Marku Polo u l-astronomu u fiżiku Galileo Galilei.

Polo

Imwieled f’Venezja fil-15 ta’ Settembru, 1254, Marku Polo huwa meqjus bħala wieħed mill-akbar vjaġġaturi u esploraturi ta’ kull żmien. Polo jissemma fl-Arkivji tar-Repubblika ta’ Venezja bħala “Marco Paulo de confinio Sancti Iohannis Grisostomi”, jiġifieri Marku Polo mid-distrett ta’ San Giovanni Grisostmu, fejn kien u għad hemm knisja ddedikata lil dan il qaddis. Xejn mhu magħruf dwar it-tfulija tiegħu, ħlief li kważi żgur għaddieha f’Venezja. Wara li mietet ommu, missieru aktar tard kien se jerġa’ jiżżewweġ lil Floradisa Trevisan, għalhekk Marku trabba miz-zijiet. Huwa rċieva edukazzjoni u tgħallem kif jista’ jbaħħar imma ma nafux jekk kienx jaf jitkellem bil-Latin jew le, ħaġa li minbarra li ġġorr preġju tiftaħ ukoll orizzonti akbar lil min kien ikun jaf jitkellem dak l-ilsien. 

Fl-1300 żżewweġ lil Donata Badoer, bint Vitale Badoer, negozjant kbir, li minnha kellu tlett ibniet: Fantina li wara żżewġet lil Marku Bragadin, Belella miżżewġa lil Bertuccio Querini u Moreta li ma nafu xejn dwarha.

Insibu kitba dettaljata dwar il-vjaġġi li wettaq Polo, kitba li ġġib l-isem “Il Millione”. Aktarx li Millione kien il-laqam tal-familja ta’ Polo, imma din  hija biss ipotesi u ħadd ma jaf fiċ-ċert għalfejn din il-kitba ħadet dan l-isem.

Il-kobor ta’ dan il-bniedem huwa li baħħar lejn artijiet li kienu mbegħda u ġab miegħu lejn l-Ewropa ħwejjeġ li ħadd qatt qabel ma kien jaf bihom. Fl-1323 Polo kien marid u ma setax iqum mis-sodda. Fit-8 ta’ Jannar 1324, f’xifer il-mewt, iddetta l-aħħar xewqat tiegħu lis-saċerdot Giovanni Giustiniani ta’ San Procolo. Marku qassam il-ġid tiegħu bejn il-familja tiegħu, diversi istituti reliġjużi, inkluż il-knisja ta’ San Procolo u l-knisja ta’ San Lorenzo fejn kien se jindifen, kif ukoll għaqdiet u fratellanzi li kien kien membru fihom matul ħajtu.

Galilei

Galileo Galilei twieled fil-belt ta’ Pisa fil-15 ta' Frar tas-sena 1564. Huwa kien fiżiku, astronomu, filosfu, matematiku u akkademiku Taljan u huwa meqjus bħala missier ix-xjenza moderna. Żgur li huwa figura ewlenija tar-rivoluzzjoni xjentifika.

Wara tentattiv fallut biex Galileo jiddaħħal fost l-erbgħin student Toskan li ġew milqugħa b’xejn fl-Università ta’ Pisa, iż-żagħżugħ ġie ospitat “bla ħlas” minn Muzio Tebaldi, uffiċjal tad-dwana tal-belt ta’ Pisa. Fost il-ħafna skoperti tiegħu huwa qal lid-dinja li d-dinja ma hijiex ċatta imma hija tonda u din iddur max-xemx u mhux ix-xemx iddur mad-dinja, verità li kellu jħallas għaliha prezz għoli mmens!

Fid-19 ta’ April tas-sena 1611, il-Kardinal Roberto Bellarmino ikkummissjona lill-matematiċi tal-Vatikan biex iħejjulu rapport dwar l-iskoperti ġodda ta’ dan ix-xjenzat. Fil-21 ta’ Diċembru 1614, minn fuq il-pulptu ta’ Santa Marija Novella f’Firenze, il-patri Dumnikan Tommaso Caccini tkellem fit-tul kontra ċerti matematiċi moderni u b’mod partikolari kontra Galileo. Huwa qal li dak li kienu qed jgħidu dawn ix-xjenzati jikkontradixxi l-Iskrittura Mqaddsa. Żball enormi mill-Knisja għax interpretat il-Bibbja bħala ktieb xjentifiku. Il-Knisja talbitu jgħid li dik it-teorija tiegħu kienet għal kollox żbaljata imma Galileo ma seta’ qatt jaċċetta din il-proposta. Għalhekk huwa kellu jgħaddi minn taħt idejn l-inkwiżizzjoni.

Il-ġuri beda fit-12 ta’ April 1633, bl-ewwel interrogazzjoni ta’ Galileo, li għaliha l-inkwiżitur, id-Dumnikan Vincenzo Maculano, ta “preċett” li bih il-Kardinal Bellarmino kien jordnalu jabbanduna t-teorija tiegħu.  Huwa kien arrestat ġewwa daru għall-kumplament ta’ ħajtu.

Illum nafu li dak li skopra Galileo Galilei ma kienx imur kontra t-tagħlim tal-Knisja imma kienet skoperta importanti għax-xjenza moderna. Imma mur fiehem lil dawk in-nies dak iż-żmien! Huwa miet fit-8 ta’ Jannar tas-sena 1642. Il-kotba tiegħu baqgħu ma jistgħux jinqraw mill-Kattoliċi sas-sena 1758.

Biex tkun kbir

Illum rajna fuq fuq il-ħajja u x-xogħol ta’ żewġ persuni kbar li mietu bħal-lum. Biex bniedem ikun kbir irid ibati, irid iżomm il-prinċipju tiegħu u mhux idur ma’ kull riħ. Iżomm il-prinċipji tiegħu anke jekk ikun jaf li kulħadd huwa kontra tiegħu, anke meta jara d-dinja kollha toħodha kontrieh.

Ikollna nammetti li llum ftit li xejn għad għandna nies kbar bħal dawn!

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon - 8 ta' Jannar 2022