Għamluni kanonku!

Nhar it-8 ta’ Diċembru li għadda, fil-knisja ta’ San Ġorġ ta’ Ħal Qormi, li ġiet imwaqqfa bħala kolleġġjata nhar it-30 ta’ Ġunju tas-sena l-oħra, twaqqaf l-ewwel kapitlu fiha. Fost l-għaxar kanonċi ġodda kien hemm jiena wkoll.

Minkejja li ma tlabtx jien biex insir kanonku, ikolli nistqarr li fraħt mhux ftit b’dan l-unur li l-parroċċa tiegħi tatni. Bosta Qriema kienu jistaqsuni jekk kontx ser inkun mal-ewwel grupp ta’ kanonċi u jiena dejjem weġibt li ma kontx naf, sakemm kelli d-digriet tal-Kurja Arċiveskovili f’idejja. Ma nħobbx ngħodd il-flieles qabel ma jfaqqsu!

Kanonku…. Xi jkun?

Ħafna Maltin żgur li xi darba jew oħra semgħu bil-kelma kanonku, imma minn meta sirt kanonku, indunajt li ftit huma dawk li jafu sewwasew xi jkun kanonku.

Nibda biex ngħid li kanonku huwa dak is-saċerdot li jagħmel parti minn grupp ta’ saċerdoti li jiffurmaw kapitlu. L-għan tal-kapitlu hu li jitlob flimkien u li jsebbaħ il-funzjonijiet liturġuċi li jsiru f’dik il-knisja li allura tissejjaħ kolleġġjata. Dan id-dover huwa wkoll tal-kanonċi tal-katidrali li jissejħu monsinjuri.

Fost il-kanonċi jeżistu dawk hekk imsejħa effettivi kif ukoll dawk li jissejħu onorarji. Effettivi huma dawk il-kanonċi li jkollhom dmirijiet u obbligi speċifiċi fil-kolleġġjata, onorarji ma jkollhomx obbligi imma jkollhom biss l-unur li jiffurmaw parti minn dak il-kapitlu. Issa billi jiena saċerdot reliġjuż, jew fi kliem ieħor, jiena patri Dumnikan, diġà nagħmel parti mill-kapitlu tal-kunvent li fih qiegħed assenjat, fil-każ tiegħi dak tal-Madonna ta’ Fatima tal-Pietà, għalhekk ma nistax inkun effettiv f’żewġ kapitli. F’dan il-każ jiena kanonku onorarju tal-kolleġġjata ta’ Ħal Qormi.

Jagħmel sens li tkun kanonku?

Xi wħud jistaqsu kemm illum il-ġurnata dawn it-titli għadhom jagħmlu sens. Illum, meta l-maġġoranza tal-poplu Malti minkejja li jistqarr li huwa Kattoliku ma jersaqx lejn il-knisja? Ikolli nistqarr li fl-opinjoni tiegħi il-maġġoranza tal-Maltin għadhom japprezzaw dawn it-titli l-aktar fi rħula u bliet bi tradizzjonijiet antiki. Hu għalhekk li l-kapitlu għandu jistudja sewwa kif jista’ jiġbed aktar Insara lejn il-bankijiet tal-knisja. Dan huwa wieħed mid-dmirijiet tal-kapitlu u fl-opinjoni tiegħi hawn bosta dawk li qegħdin jippruvaw jagħmlu dan.

Bħalma diġà għidt, jiena ġejt maħtur kanonku onorarju u allura ma għandix wisq setgħa fil-kapitlu. Allura jkun hawn min jistaqsi għalfejn ġejt magħżul. Il-kolleġġjata li llum nagħmel parti mill-kapitlu tagħha, anke jekk biss bħala unur hija dik il-knisja parrokkjali li fit-territorju tagħha rajt id-dawl. Jien ma twelidx l-isptar imma xħin xbajt ħabbatt il-bieb u ħriġt bla ma tajt ċans ta’ xejn. Fil-fonti ta’ din il-knisja għammduni, sirt nifforma parti mill-Knisja Universali propju hemm ġew. Fiha rċivejt l-ewwel sagramenti, l-ewwel tqarbina, l-ewwel qrara, fiha għamilt il-Griżma tal-Isqof. F’din il-knisja għaddejt ħafna ħin noffri s-servizzi tiegħi bħala helper u quddiem it-tabernaklu tagħha tlabt għal bosta sigħat biex il-Mulej jurini t-triq li jridni nieħu. Fiha wkoll professajt fil-ħajja reliġjuża, hemm wiegħedt lil Alla li nibqa’ tiegħu sal-mewt. Fiha ċċelebrajt l-ewwel quddiesa solenni tiegħi. F’din il-knisja saru l-funerali tan-nanniet u l-bużnanniet tiegħi. Hawnhekk iċċelebrajt il-funeral ta’ ommi. Din il-knisja hija parti minn ħajti, parti mill-istorja tiegħi u l-istorja ta’ familti. Forsi għalhekk ħafna Qriema stennew li jien inkun kanonku tal-kolleġġjata Ġorġjana. Kieku sirt kanonku onorarju ta’ xi kolleġġjata oħra, fejn ma għandi l-ebda rabta, la jien jew tal-anqas il-ġenituri tiegħi, kienet tkun ħaġa teatrali, azzjoni fażulla, ħaġa kosmetika, hekk biex ngħid “Jien kanonku!”, imma r-realtà tiegħi hija konkretament marbuta ma’ din il-kolleġġjata. B’dan il-ħsieb biss ġewwa moħħi llum ngħid li għamluni kanonku tal-kolleġġjata li hija parti minni u minn ħajti. B’din il-prospettiva biss jagħmel sens li nkun kanonku.

Allura se tħallina?

Minn ċerti mistoqsijiet li għamluli xi ħbieb indunajt kemm hawn nuqqas ta’ tagħrif dwar dan il-qasam, u għalhekk ktibt dan l-artiklu llum. Xi ħbieb minn Tal-Pietà staqsewni jekk issa li sirt kanonku kontx sejjer nitlaq mill-parroċċa tagħhom. Ovvajment weġibthom li le. Mill-banda l-oħra xi Qormin staqsewni jekk hux ser nibda nagħti servizz fil-parroċċa b’mod regolari u t-tweġiba kienet l-istess bħalma tajt lill-Pjetaniżi. Li tkun kanonku onorarju huwa unur mogħtli li xi saċerdot li aktarx ikun minn dik il-parroċċa jew ikollu xi rabta diretta u speċjali magħha. Bla dubju, dan l-unur ma jibdel xejn minni, l-ogħla don irċivejtu fl-ordinazzjoni saċerdotali tiegħi. L-investitura bħala kanonku hija pass fil-mixja saċerdotli, huwa unur li ġie mogħti lili imma ma jissuperax is-sagrament tal-Ordni Sagri.

F’dawn il-ftit ġimgħat indunajt kemm f’Malta għad hawn interess fejn jidħol tagħrif dwar dawn l-affarijiet. Naħseb li llum iċċarajt xi ftit mid-diffikultajiet li hawn fejn tidħol il-Knisja.

Fr Reno Muscat

Dan l-artiklu deher fIn-Nazzjon - 4 ta' Jannar 2020