Il-Papa San Żakkarija

Fil-jiem tal-festi li kemm il-Qriema kif ukoll l-Ghawdxin tal-Belt Victoria lil San Ġorġ naraw statwa b’ figura ta’ Papa. FIl-belt Pinto din l-istatwa tintrama fi Triq Anici, filwaqt li fir-Rabat Għawdex narawha fi Pjazza Indipendenza, magħrufa aktar bħala it-Tokk, sewwa sew quddiem il-Banca Giuratale. Min huwa dan il-Papa li jigi rrapprezentat b’ ras ta’ bniedem f’ idejh? Huwa il-Papa Żakkarija. Ima x’ konnessjoni hemm bejn dan il-Papa u San Ġorġ?

Statwa ta' S. Żakkarija xogħol ta W. Camilleri

Il-Papa San Żakkarija kellu devozzjoni liema bħala lejn San Ġorġ u sabiex ikabbar din id-devozzjoni u l-qima lejn il-qaddis ġewwa l-Bażilika Al Velebaro, liema bażilika qabel dan iż-żmien li qegħdin insemmu kienet iddedikata lil San Bastjan, kien ġiegħel li r-ras ta’ San Ġorġ tittieħed hemmhekk sabiex tkun venerata u meqjuma, imma dan il-Papa ried li mill-Orjent il-kult lejn dan il-martri jinxtered fl-Oċċident ukoll.[1] Ma nafux eżatt id-data ta’ din it-transulazzjoni imma żgur li saret lejn nofs is-seklu tmienja. Nistghu ngħidu li din kienet l-ewwel knisja ddedikata lil qaddis martri ta’ Lidda fl-Ewropa. Din il-ħaġa tispjega sewwa in-nuqqas ta’ tagħrif li nsibu dwar dan il-qaddis. Billi huwa qaddis Orjentali, sa qabel din it-transulazzjoni huwa ma kienx magħruf mid-dinja Oċċidentali.

Imma ejjew naraw ftit  min kien dan il-Papa biex hekk meta ngħaddu minn quddiem dawn l-istatwi fil-bliet Ġorġjani tagħna jkollna idea ta’ min hu.  Żakkarija kien ġej minn familja Griega li keinet toqgħod fil-Kalabrija, imsejjħa anke il-Magna Grecia. Wara l-mewt ta’ Papa Gregorju III, li seħħet fit-28 ta’ Novembru tas-sena 741, Żakkarija intgħażel Papa tal-Knisja Kattolika ftit jiem wara. Fl-10 ta’ Diċembru tal-istess sena huwa kien ikkonsagrat isqof ta’ Ruma u mexxej tad-dgħajsa ta’ Pietru.  HUwa kien il 91 suċessur ta’ Pietru.[2]

Statwa ta' Renzo Cauchi li turi lil S. Żakkarija

Żakkarija kien diplomatiku ta’ għerf kbir li għaraf imexxi l-istati pontifiċi bl-akbar għaqal. Kien imexxi sewwa ħafna il-qawwa militari papali. Ma ninsewx li f’ dan iż-żmien li qegħdin insemmu, il-Papa barra li kien mexxej spiritwali tal-Insara kien ukoll mexxex tal-istati Pontifiċji. Il-Knisja kellha l-istati tagħha li kienu jitmexxew mill-Papa.

Fis-sena 745 huwa laqqa’ ġewwa l-Belt Eterna sinodu provinċjali fejn ikkonferma il kundanna ta’ San Bonifaċju fuq l-Arċisqof Adalbertu ta’ Magdeburgu u ssospendih mill-episkopat tiegħu. Dan Adalbertu jingħad li kien imdaħħal f’ għaqda ta’ sħaħar li kienu jitolbu lill-anġli sabiex jag]mlu meravilji u għeġubijiet, ħaġa li tmur kontra il-Knisja ta’ Kristu.

Bħala kien jieħu interess f’ dak kollu li kien qiegħed jiġri fi Franza u fil-Ġermanja. Kien favur id-deportazzjoni tar-Re Kilderiku III ta’ Franza. Dan kien l-aħħar re Franċiż sakemm Napuljun Bonaparti iddikkjara lilu nnifsu Re tal-Franċiżi. Kien fuq struzzjonijiet tiegħu li Bonifaċju inkuruna lil Pippinu il-qsajjar (missier Karlu Manju) bħala sultan.

Minbarra il-bosta knejjes u Bażiliċi li ħa ħsieb jirrestawra, il-Papa Żakkarija irrestawra u sebbaħ il-Palazz tal-lateran fejn wara saret ir-residenza tal-Papa sakemm ir-residenza papali saret fil-Vatikan. Fil-knisja ta’ Santa Marija Antiqua, fil-Palatino ta’ Ruma hemm pittura ta’ dan il-Papa.[3] Din il-pittura saret meta l-Papa kien għadu ħaj u għadna nsibuha hemmhekk.

Minbarra li kein diplomatiku għaref, huwa kien ukoll Papa li mexxa lill-Knisja ta’ Kristu bl-akbar għaqal u prudenza. Żamm kemmjista’ jkun sewwa ir-relazzjonijiet mal-Knejjes tal-Orjent. Aktrax li dan il-Papa baqa’ djaknu u ma sarx saċerdot. Kien l-aħħar Papa Grieg. Aktarx li l-kitbiet magħrufin bħala “id-Djalogi” attribwiti lil San Girgor il-Kbir huma tiegħu. Miet f’ Ruma fil-15 ta’ Marzu tas-sena 752 u indifen f’ San Pietru.  Is-suċċessur tiegħu kien il-Papa Stiefnu II. Il-festa ta’ San Zakkarija Papa issir nhar il-15 ta’ Marzu.

Għalina dan il-Papa għandu sinifikat kbir għax kien hu li daħħal il-kult ta’ San Ġorġ martri fl-Ewropa. Bħala Grieg żgur li kellu mħabba lejn dan il-qaddis tant popolari fil-greċja u grazzi għalih il-kult Ġorġjan infirx fl-oċċident kollu, fosthom fil-parroċċa tagħna.

© Fr. Reno Muscat OP

---

1. Biagia Catanzaro, Francesco Gligora, Breve Storia dei papi, da San Pietro a Paolo VI, Padova 1975, p. 83.
2. John N.D. Kelly, Gran Dizionario Illustrato dei Papi, Casale Monferrato (AL), Edizioni Piemme S.p.A., 1989, p. 249
3. Webb  Matilda,  Santa Maria Antiqua, The Churches and Catacombs of Early Christian Rome. Brighton: Sussex Academic Press. 2001pp. 112–122.